Judaizmi: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Refuzoi 3 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 85.3.184.223) dhe riktheu rishikimin 2226845 nga InternetArchiveBot Etiketa: Manual revert |
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 0 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 1) #IABot (v2.0.8.5 |
||
Rreshti 2:
'''Judaizmi''' (nga [[Greqishtja e lashtë|greq.]] Ἰουδαϊσμός e [[latinishtja|latin.]] ''Iudaismus''), '''Çifutllëku''' ose '''Jehudizmi''' (nga [[Hebraishtja|hebr]]. יהודה ''Yehudah''; [[Arabisht|arab]]. ''yahūdī'') është [[feja]] e popullsisë [[Çifutët|hebre]] (çifute ose jehude). Është një fe Abrahamike e lashtë [[Monoteizmi|monoteiste]] që ka [[Torah]]un si tekst themelues, që është pjesë e një teksti më të gjerë të quajtur Tanak ose Bibla hebre dhe burime gojore shtesë si Midrash dhe [[Talmud]]. Përfshin religjionin, filozofinë dhe kulturën e popullit hebre. Sipas hebrenjve tradicionalë, Judaizmi pandehet të jetë shprehi e besëlidhjes që [[Zoti]] bëri me Bijtë e Izraelit. Me rreth 15 milionë besimtarë siç u njoftua nga statistikat e vitit [[2006]], përbën fenë e dhjettë më të madhe në botë. Është një nga besimet e para monoteiste të regjistruara dhe një prej feve më të vjetra trashegimore (tradicionale) të ushtruara gjer në ditët e sotme.
Judaizmi ke një vazhdimësi historike që përfshin më shumë se 3.000 vjet (dhe pretendon se ke më shumë se 3.000). Judaizmi ka rrënjët e saj si një fe të strukturuar në Lindjen e Mesme gjatë [[Koha e bronzit|Epokës]] së [[Bronzi]]t. Prej feve të mëdha botërore, Judaizmi konsiderohet si një prej feve monoteiste më të vjetra.<ref>http://www.bbc.co.uk/religion/religions/judaism/history/history_1.shtml|title={{Lidhje e vdekur}} Historia e Judazmit deri ne 164 p.e.s.BBC</ref><ref>http://www.pbs.org/wgbh/globalconnections/mideast/themes/religion/Religion{{Lidhje e vdekur}}: Three Religions, One God (Tre fetë një Zot) nga PBS</ref>. Hebrenjte ose Izraelitët ishin përmendur tashmë si "hebrenjtë" në librat e mëvonshme të Tanakasë të tilla si librin e Esterit, me hebrenjtë duke zëvendësuar termin "Judenj" dhe titullin "Fëmijët e Izraelit".
Judaizmi nuk është një fe homogjene, dhe përfshin një numër të përrenjve dhe pikëpamjeve. Sot, Judaizmi Rabinik ka përrenjve më të shumta, dhe mban se Perëndia zbuloi ligjet, 613 urdhërimet të tij të [[Moisiu]]t në [[Mali Sinai|Malin e Sinai-it]] biblik, në dy formën e [[Teurati]]t: Teuratit me shkrim dhe Teuratit pashkrim. Këta gjoj recititime përbënë pesë librat e parë të Biblës, të cilat kanë ndikuar dhe frymëzuar krishterimin dhe [[islami]]n.
| |||