Arkivi i Shtetit Shqiptar: Dallime mes rishikimesh

[pending revision][pending revision]
Content deleted Content added
vNo edit summary
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular Ndryshim nga aplikacioni iOS
Repair after vandalism
Etiketat: Undo Disambiguation links
Rreshti 1:
{{bashkoji|Arkivat në Shqipëri}}
{{Pieriasku}}
[[Skeda:Arkivi Qëndror i Shtetit Shqiptar.jpg|thumb]]
Pica (italisht: Pizza) është një nder ushqimet me te përhapura ne bote me origjine Napolitane. Ajo behet ne një pjate te rrumbullakët prej balti dhe piqet ne furre. Baza e saj behet prej brumi mbulohet me shtrese salce domateje dhe djathë-kaçkavall.
 
Origjina e picës vjen nga kuzhina Napolitane dhe ajo është përhapur ne te gjithë boten. Nje dyqan ose një vend ne te cilin bëhen pica quhet piceri. Termat "Dyqan Pizze", "Vend Pizze" janë te përdorura ne SHBA. Termi "Pizza pie" ose byreku i picës është dialektor dhe përdoret vetëm ne disa kontekste, si psh midis stafit te picerisë.
{{coord|41|20|8|N|19|48|46|E|scale:10000_type:landmark_source:sqwiki|display=title}}
Greket e lashte e mbulonin bukën e tyre me ullinj, erza dhe djathë. Romaket shpiken placentën qe ishte një sipërfaqe me miell e mbushur me djathë dhe mjaltë dhe me gjethe dafine. Pica moderne e ka origjinën ne Itali dhe mban emrin "Pica Napoliane" me domate. Me pas ne 1889 iu shtua djathi. Nje histori qe tregohet për picën është qe Mbreti Ferdinand kur ishte duke vizituar një lagje te varfër ne Napoli, donte te zhyste dhembet ne një ushqim qe nga oborri mbretëror u quajt Pica.
'''Arkivi i Shtetit Shqiptar''' është [[institucioni]] më i rëndësishëm [[Arkivi|arkivor]] në shkallë kombëtare ku grumbullohen, ruhen, përpunohen dhe shërbehen dokumentet kryesore, që dëshmojnë për historinë e kombit dhe të shtetit shqiptar. Historia e Arkivave në [[Shqipëria|Shqipëri]] është e lidhur me historinë e Kombit dhe të shtetit shqiptar, dhe është rezultat i proceseve dhe i fazave të zhvillimit të tyre. Fillimet e veprimtarisë arkivore datojnë që nga antikiteti, kur në bibliotekat që ekzistonin në shtetet ilire, krahas librave, ruheshin edhe dokumente. Dokumenti i parë që bën fjalë për përpjekjet për krijimin e një Arkivi Qendror Historik, është vendimi i datës 2.1.1932 i Këshillit të Naltë të Shtetit, për shqyrtimin e projekt-rregullores, për regjistrimin e ngjarjeve me rëndësi. Arkivi i Shtetit u krijua si sektor në varësi të Institutit të Studimeve në vitin 1947. Me urdhëresën e Këshillit të Ministrave nr. 21, datë 8.6.1949 (AQSH i RSH, F. 890, V. 1949, D. 501) Arkivi i Shtetit doli si institucion i pavarur. Në vitin 1951, Arkivi i Shtetit kaloi në varësi të Ministrisë së Punëve të Brendshme, deri në vitin 1962. Po këtë vit u krijua Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shtetit, në varësi të Këshillit të Ministrave (AQSH i RSH, F. 890, V. 1960, D. 27).
Baza e picës mund te jete e gjere sipas llojit te picës. Mund te jete e holle sipas stilit te Picës Romane dhe e holle sipas stilit te Pice se Çikagos. Ajo mund te jete e thjeshte, por gjithashtu mund te jete e mbuluar me gjalpë, hudhra, ose erza, ose e mbushur me djathë.
 
Ne restorante, ajo mund te piqet ne furra me dru, ose ne furrat e pjekjes elektrike. Furrat me dru për pjekjen e picës përdoren vetëm ne restorantet e shtrenjte. Ajo mund te piqet direkt duke e vendosur te pambuluar ose ajo mbulohet nga një mbështjellje alumini. Pica e bere ne shtepi, behet ne një furre te rregullt dhe vendoset ne ene te rrumbullakëta për te imituar formën e picës. Nje opsion tjetër është edhe Grilled Pizza ose Pica e Pjekur ne barbikju.
Më 19/06/1984 për herë të parë Kuvendi i Shqipërisë aprovoi ligjin nr 6893 "Për fondin arkivor të shtetit dhe për arkivat". Mbas ndryshimit të sistemit politik, në korrik 1994 Kuvendi pluralist i Republikës së Shqipërisë në mbështetje të nenit 16 të ligjit 7491, datë 24/04/1991 "Për dispozitat kryesore kushtetuese" me propozim të Këshillit të Ministrave, miratoi ligjin "Për fondin arkivor kombëtar dhe për arkivat" .
 
Në mbështetje të neneve 78 dhe 83, pika 1 të Kushtetutës, dhe me propozimin të Këshillit të Ministrave, Kuvendi i Republikës së Shqipërisë miratoi Ligjin 9154, datë 06/11/2003 "Për Arkivat".
Dokumentet që ruhen në Arkivin Qendror Shtetëror në Tiranë dhe në A. Sh. Vendore në qarqe janë gjithëpërfshirës në prejardhje, lloj, material bazë, vend e kohë krijimi dhe në informacionin që ato përmbajnë.
 
Dokumenti i parë datohet në shekulli VI.
 
== Historiku ==
{{pp}}
Fillimet e veprimtarisë arkivore në Shqipëri datojnë që nga antikiteti. Historia dëshmon se në bibliotekat që ekzistonin në shtetet ilire, në pricipatat feudale shqiptare, në shtetin e Skënderbeut, në shoqëritë patriotike e kulturore, në institucionet fetare, në firmat tregtare, në esnafët, në familje dhe individë të veçantë, krahas librave ruheshin edhe dokumente.
 
Zhvillimet politike e shoqërore në hapsirat shqiptare dhe më gjerë, u shoqëruan me dukuri të reja edhe për arkivat dhe dokumentet. Në përgjithësi arkivat konceptoheshin si bibliotekë-arkiva dhe kujdesi për dokumentet vinte në rritje.
 
Shpallja e Pavarësisë, më 1912 dhe krijimi i Shtetit të Pavarur Shqiptar, krijoi kushte edhe për organizimin e punës për kujdes më të madh për dokumentet. Për herë të parë në histori vlerësimi i dokumenteve dhe administrimi e ruajtja e tyre gjen pasqyrim në aktin më të lartë normativ të shtetit. Në  kanunin e Përkohshëm të Qeverisë së Vlorës, u sanksionua veprimtaria e njësive të posaçme strukturore në organet e administratës shtetërore, për punën me dokumentet.
 
Në të gjitha aktet ligjore e nënligjore, në vazhdimësi, për krijimin dhe funksionimin e organeve të administratës shtetërore përfshiheshin detyra edhe për administrimin dhe për ruajtjen e dokumenteve.
 
Krahas këtyre masave nuk reshtën dhe përpjekjet për krijim e një arkivi qëndror, ku do të përqëndroheshin dokumentet më të rëndësishëm për historinë kombëtare.
 
Dokumenti i parë që ruhet në Arkivin Qendror Shtetëror, që bën fjalë për përpjekjet  drejt krijimit të një Arkivi Qendror, është vendimi i datës 02.01.1932 i Këshillit të Naltë të Shtetit, për shqyrtimin e projekt-rregullores, për regjistrimin e ngjarjeve me rëndësi. Në këtë projekt-rregullore, parashikohej edhe krijimi i Arkivit të Përgjithshëm të Shtetit.
 
Moment i rëndësishëm për historinë e arkivave shqiptare është projekt-ligji i vitit 1932 “Per krijimin e Arkivës së Përgjithshme të Shtetit dhe të Kronikës Historike”, në nenin 1 të të cilit përcaktohej: “Krijohet në kryeqytet një Arkivë e Përgjithshme e Shtetit , për me përmblesh e ruajtë gjithë dokumentet zyrtare”. Megjithëse projekt-ligji nuk u zbatua, ai i dha një nxitje zhvillimit të veprimtarisë arkivore.
 
Lufta e Dytë Botërore, ngadalësoi nismat e marra nga organet shtetërore për arkivat  dhe ata deri në përfundim të saj mbetëtn në nivelin e sekretari-arkivave, si njësi strukturore të institucioneve, që ndiqnin dhe përgjigjeshin vetëm për administrimin e dokumenteve të tyre. Megjithatë në sajë të veprimtarisë së tyre, u bë e mundur që të ruhen e të trashëgohen sasi të vlerësueshme dokumentesh me shtrirje pothuajse gjithëpërfshirëse subjektesh, kohore, hapsinore dhe në përmbajtje.
 
Përpjekjet për krijim e një arkivi qendror vazhduan edhe pas Luftës së Dytë Botërore. Në vitin 1947, pranë Institutit të Studimeve u krijua “Arkivi Dokumentar i Institutit”. Ai grumbulloi një sasi të konsiderueshme dokumentesh historikë që ruheshin në organet shtetërorë apo individë të veçantë, duke marrë kështu dhe atributet e një Arkivi Qëndror, por jo me të gjitha karakteristikat e një organi të tillë.
 
Arkivi Qendror Shtetëror (AQSH), u krijua si organ qëndror, megjithëse në varësi të Institutit të Studimeve, me urdhëresën e Këshillit të Ministrave nr 21 datë 08.06.1949.
 
Krijimi i tij shënon një moment kulmor për historinë e arkivave shqiptare.
 
Për herë të parë, krahas arkivave të organeve shtetërore, filloi funksionimi i një organi të mirëfilltë arkivor me shtrirje gjithështetërore. Në vitin 1951, Arkivi Qendror i Shtetit kaloi në varësi të Ministrisë së Punëve të Brendshme, varësi të cilën e ruajti deri në vitin 1962, kur u krijua Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shtetit (sot Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave) , në varësi të Këshillit të Ministrave. Krahas të qenit organ qëndror, kjo Drejtori kishte dhe ka edhe atributet e Arkivit Qendror Shtetëror, si arkivi më i rëndësishëm dhe më i pasur i rrjetit arkivor të vendit.   
 
== Shih edhe ==
* [[Arkivat në Shqipëri]]
 
{{Tirana}}
 
[[Kategoria:Arkiva]]
[[Kategoria:Shqipëri]]
[[Kategoria:Tiranë]]
[[Kategoria:Themelime në Shqipëri në 1932]]