Bukuroshja e Durrësit: Dallime mes rishikimesh

'''Bukuroshja e Durrësit''' ({{lang-it|'''La Bella Fanciulla di Durazzo'''}}) është një mozaik polikromatik i shekullit IV p.e.s. dhe është mozaiku më i lashtë dhe më i rëndësishëm i zbuluar ndonjëherë në [[Shqipëria|Shqipëri]]. <ref name="Enciklopedik">Fjalori Enciklopedik Shqiptar, Akademia e Shkencave - Tiranë, 1984 (MOZAIKU I DURRËSIT ME PORTRETIN E NJE GRUAJE, page 726)</ref> {{Convert|9|m2|sqft}} Mozaiku ka një sipërfaqe prej 9 metrash katrorë dhe ka një formë eliptike e që paraqet kokën e një gruaje në një sfond të zi, të rrethuar nga lule dhe elemente të tjera [[Lulja|lulesh]]. U zbulua në vitinviteve 19161896-1917 në [[Durrësi|Durrës]], dhe që nga viti 19821992 është ekspozuar në [[Muzeu Historik Kombëtar|Muzeun Historik Kombëtar të Shqipërisë]] në [[Tirana|Tiranë]] .

Mozaiku u krijua në gjysmën e dytë të shekullit IV p.e.s. në [[Durrësi|Durrës]], i njohur asokohe si [[Epidamni|Epidamnos]], <ref name="Enciklopedik">Fjalori Enciklopedik Shqiptar, Akademia e Shkencave - Tiranë, 1984 (MOZAIKU I DURRËSIT ME PORTRETIN E NJE GRUAJE, page 726)</ref> <ref>Albanian cultural heritage, page 21 - National Tourism Agency</ref> për të shërbyer si dysheme dekorative të një banjoje private dhe luksoze. Mozaiku u zbulua në vitinviteve 19161896-1917, në mes të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], kur Durrësi u pushtua nga forcat e [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungarisë]]. Gjatë punimeve të [[Ushtria|ushtrisë]] [[Perandoria Austro-Hungareze|austro-hungareze]] për ndërtimin e fortifikimeve, inxhinierët ushtarakë hasën në këtë mozaik, i cili u zbulua {{Convert|3.80|m|ft}} thellë në themelet e një shtëpie në lagjen “Varosh”, shumë afër qendrës së sotme të qytetit të Durrësit. [[Arkeologjia|Arkeologu]] austriak [[Camillo Praschniker]] u kujdes për mozaikun, në mënyrë që të mund të ruhej më mirë. Në librin e tij ''Kërkime arkeologjike në Shqipëri dhe Mal të Zi'' ({{Lang-de|Archäologische Forschungen in Albanien und Montenegro}}), botuar në [[Vjena|Vjenë]] në vitin 1919 së bashku me A. Schober, studiuesi Praschniker ishte i pari që përfshiu një fotografi të këtij mozaiku duke e përshkruar atë si një kryevepër figurative.

Përfundimisht, pas përfundimit të luftës, Bukuroshja e Durrësit u mbulua dhe humbi, për t’u rizbuluar vetëm në vitin 1947 nga një arkeolog nga Durrësi, Vangjel Toçi. Ajo u bë e njohur gjerësisht në botën e historisë së artit vetëm pas vitit 1959. <ref>[http://www.trt.net.tr/trtworld/al/newsDetail.aspx?HaberKodu=55d94996-c7f3-4b02-8fcf-d3011f131998 ARISTOKRACIA E MOZAIKËVE TË DURRËSIT (in Albanian)] March 32, 2010</ref>