[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v Heqje e lidhjeve multimediale të prishura duke përdorur AWB
Etiketa: Reverted
v Rregullime duke përdorur AWB
Etiketa: Manual revert
Rreshti 4:
| native_name = بَغْدَاد
| settlement_type = Qytet
| nicknames = Qyteti i Paqes (مدينة السلام)<ref>{{cite web{{subst:!}}|last1=Petersen{{subst:!}}|first1=Andrew{{subst:!}}|title=Baghdad (Madinat al-Salam){{subst:!}}|url=http://islamic-arts.org/2011/baghdad-madinat-al-salam/{{subst:!}}|publisher=Islamic Arts & Architecture{{subst:!}}|language=en{{subst:!}}|date=13 shtator 2011{{subst:!}}|access-date=23 gusht 2016{{subst:!}}|archive-url=https://web.archive.org/web/20160916131027/http://islamic-arts.org/2011/baghdad-madinat-al-salam/{{subst:!}}|archive-date=16 shtator 2016{{subst:!}}|url-status=dead}}</ref>
| image_skyline = Baghdad collage.png
<!--Administrimi territorial-->
Rreshti 31:
'''Bagdadi''' ([[Gjuha arabe|Arabisht]]: بَغْدَاد, [[Gjuha kurde|Kurdisht]]: بەغداد) është kryeqyteti i [[Iraku]]t dhe është, pas [[Kajro]]s, [[Lista e qyteteve më të mëdha në botën arabe|Emri i dytë më i madh]] i [[Bota arabe|botës arabe]] dhe [[Lista e zonave më të mëdha metropolitane të Lindjes së Mesme|i katërti më i madh]] në [[Lindja e Mesme|Lindjen e Mesme]] me një popullsi të qytetit prej 8.1 milion. I vendosur përgjatë [[Tigris]], pranë rrënojave të qytetit të lashtë [[Perandoria Akadiane|Akad]] të [[Babilonia|Babilonisë]] dhe kryeqytetit të lashtë persian [[Perandoria Sasaniane|Sasaniane]], [[Ctesiphon]], Bagdadi u themelua në shekullin e 8 -të dhe u bë kryeqyteti i [[Kalifati Abasid|Kalifatit Abasid]] dhe projektit më të rëndësishëm të zhvillimit të Kalifatit. Brenda një kohe të shkurtër, Bagdadi evoluoi në një qendër të rëndësishme kulturore, tregtare dhe intelektuale të [[Ymeti|botës myslimane]]. Kjo, përveç strehimit të disa institucioneve kryesore akademike, përfshirë [[Shtëpia e Urtësisë|Shtëpinë e Urtësisë]], si dhe pritjen e një mjedisi multietnik dhe multi-fetar, fitoi qytetin një reputacion mbarëbotëror si "Qendra e të Mësuarit".
 
Bagdadi ishte qyteti më i madh në botë për pjesën më të madhe të epokës abaside gjatë [[Epoka e Artë Islame|epokës së artë islame]], duke arritur kulmin në një popullsi prej më shumë se një milion.<ref>{{cite web {{subst:!}}|url=http://geography.about.com/library/weekly/aa011201a.htm {{subst:!}}|title=Largest Cities Through History {{subst:!}}|publisher=Geography.about.com {{subst:!}}|language=en {{subst:!}}|date=6 prill 2011 {{subst:!}}|access-date=19 qershor 2011 {{subst:!}}|archive-url=https://web.archive.org/web/20050527095609/http://geography.about.com/library/weekly/aa011201a.htm {{subst:!}}|archive-date=27 maj 2005 {{subst:!}}|url-status=live }}</ref> Qyteti u [[Rrethimi i Bagdadit (1258)|shkatërrua]] kryesisht nga duart e [[Perandoria Mongole|Perandorisë Mongole]] në vitin 1258, duke rezultuar në një rënie që do të zgjaste gjatë shumë shekujve për shkak të plagëve të shpeshta dhe perandorive të shumta të njëpasnjëshme. Me njohjen e Irakut si një shtet i pavarur (ish-[[Mandati Britanik i Mesopotamisë]]) në vitin 1932, Bagdadi gradualisht rifitoi një pjesë të rëndësisë së tij të mëparshme si një qendër e rëndësishme e [[Kultura arabe|kulturës arabe]], me një popullsi të ndryshme të vlerësuar në 6 ose mbi 7 milion. Krahasuar me popullsinë e saj të madhe, ajo ka një sipërfaqe të vogël në vetëm 673 kilometra katrorë.
 
Qyteti është përballur me dëmtime të mëdha infrastrukturore, për shkak të [[Lufta e Irakut|Luftës së Irakut]] që zgjati nga viti 2003 deri më 2011, dhe [[Kryengritja irakiane (2011–2013)|kryengritjes]] pasuese dhe më vonë [[Lufta në Irak (2013-2017)|luftës së rinovuar që zgjati nga viti 2013 deri më 2017, duke rezultuar në një [[Grabitjet arkeologjike në Irak|humbje të konsiderueshme të trashëgimisë kulturore dhe objekteve historike]]. Gjatë kësaj periudhe, Bagdadi kishte një nga nivelet më të larta të sulmeve terroriste në botë, megjithatë sulmet terroriste kanë qenë të rralla që nga humbja territoriale e [[ISIS]]-it në Irak në fund të vitit 2017.
Rreshti 52:
 
== Demografia ==
Popullsia e Bagdadit u regjistrua 7.22 milion në vitin 2015. Qyteti historikisht kishte një popullsi kryesisht [[Islami Synit|synite]], por në fillim të shekullit 21 rreth 52% e popullsisë së qytetit ishin [[Islami shiitë në Irak|shiitë irakianë]]. Në fillim të shekullit 21, rreth 1.5 milion njerëz emigruan në Bagdad. [[Myslimanët]] synitë përbëjnë 45% të popullsisë së Irakut dhe ata janë ende një shumicë në Irakun perëndimor dhe verior. Që në vitin 2003, rreth 20 përqind e popullsisë së qytetit ishte rezultat i martesave të përziera mes [[Islami Shi'i|shiitëve]] dhe synitëve.<ref>{{Cite news {{subst:!}}|last1=Kamal {{subst:!}}|first1=Nesrine {{subst:!}}|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-36528536 {{subst:!}}|title='Sushi' children defy Sunni-Shia divide {{subst:!}}|access-date=21 korrik 2018 {{subst:!}}|archive-url=https://web.archive.org/web/20181010175830/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-36528536 {{subst:!}}|archive-date=10 tetor 2018 {{subst:!}}|url-status=live {{subst:!}}|work=BBC News {{subst:!}}|date=18 qershor 2016 {{subst:!}}|language=en }}</ref> Pas [[Lufta Civile e Irakut (2006-2008)|dhunës sektare në Irak]] midis grupeve të milicisë synite dhe shiite gjatë okupimit amerikan të Irakut. [[Lufta në Irak (2013-2017)|Lufta Civile e Irakut pas pushtimit të ISIS-it]] në vitin 2014 bëri që qindra mijëra irakianë të zhvendosur brenda vendit të iknin në qytet. Qyteti ka lagje shiite, synite, asiriane/kaldease/siriake, [[Armenët|armenë]] dhe lagje të përziera. Qyteti ishte gjithashtu shtëpia e një komuniteti të madh [[Hebrenjtë|hebre]] dhe vizitohej rregullisht nga pelegrinët [[Sikizmi|sikhët]].
 
== Feja ==
Rreshti 61:
 
<gallery>
Al-Kadhimiya Mosque 1.jpg{{subst:!}}|Xhamia Kazimije
مبنى كنيسة الارمن.jpg{{subst:!}}|Kisha Ungjillore Armene e Bagdadit
Al- Saray Mosque جامع السراي.jpg{{subst:!}}|Xhamia Saraj
جامع الخلاني.jpg{{subst:!}}|Xhamia Khilani
</gallery>