Big Bang: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Smallem (diskuto | kontribute) |
Smallem (diskuto | kontribute) |
||
Rreshti 11:
|url=http://antwrp.gsfc.nasa.gov/debate/1996/hub_1929.html
|journal=[[Proceedings of the National Academy of Sciences]]
|volume=15 |pages=168–73 |doi=10.1073/pnas.15.3.168 |pmid=16577160 |issue=3 |pmc=522427 }}</ref>. Zbuloi Zgjerimin e Universit. Në 1927, prifti belg dhe fizikani Georges Lemaître e bënë atë që është ndoshta zbulimi më i madh në kozmologjinë moderne - universi ynë po zgjerohet. Katër vjet më vonë, ai propozoi që universi të fillonte me një "kuantik të vetëm" - atë që tani e quajmë bangin e madh.Nov 15, 2011▼
▲ |doi=10.1073/pnas.15.3.168 |pmid=16577160 |issue=3 |pmc=522427 }}</ref>. Zbuloi Zgjerimin e Universit. Në 1927, prifti belg dhe fizikani Georges Lemaître e bënë atë që është ndoshta zbulimi më i madh në kozmologjinë moderne - universi ynë po zgjerohet. Katër vjet më vonë, ai propozoi që universi të fillonte me një "kuantik të vetëm" - atë që tani e quajmë bangin e madh.Nov 15, 2011
Nëse distanca ndërmjet grumbullimeve të galaktikave është duke u rritur sot, gjithçka duhet të ketë qënë më afër bashkë në të shkuarën. Kjo ide është konsideruar se ka ndodhur mbrapa në kohë në temperature dhe dendësi ekstreme,<ref>{{cite web
Line 20 ⟶ 19:
|url=http://sdcc3.ucsd.edu/~ir118/GibsonAbstract.pdf
|title=The First Turbulent Mixing and Combustion
|work=[[IUTAM]] Turbulent Mixing and Combustion |access-date=4 shkurt 2010 |archive-date=4 tetor 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181004204804/http://sdcc3.ucsd.edu/~ir118/GibsonAbstract.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>▼
▲ |access-date=4 shkurt 2010 |archive-date=4 tetor 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181004204804/http://sdcc3.ucsd.edu/~ir118/GibsonAbstract.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>
{{cite arxiv
|last=Gibson |first=C.H. |year=2001 |title=Turbulence And Mixing In The Early Universe |class=astro-ph |eprint=astro-ph/0110012 }}</ref><ref>▼
▲ |year=2001 |title=Turbulence And Mixing In The Early Universe |class=astro-ph |eprint=astro-ph/0110012 }}</ref><ref>
{{cite arxiv
|last=Gibson |first=C.H. |year=2005 |title=The First Turbulent Combustion |class=astro-ph |eprint=astro-ph/0501416 }}</ref> dhe përshpejtues të mëdhenj grimcash janë ndërtuar për të eksperimentuar dhe testuar në këto kushte, duke rezultuar në konfirmimin e teorisë, por këta përshpejtues grimcash kanë aftësi të kufizuara për të kontrolluar kaq energji të madhe. Pa asnjë provë për çastin më të herët të zgjerimit, teoria e Big Bangut ''nuk mund'' dhe ''nuk'' jep ndonjë shpjegim për një gjendje të tillë fillestare; përkundrazi, ai ''përshkruan'' dhe ''shpjegon'' evolucionin e përgjitshëm të Universit që nga ai cast. Bollëku I observuar I elementëve dritorë pothuajse lidhen me parashikimet e llogaritura për formimin e këtyre elementëve në minutat e para të ftohjes së Universit, e detajuar në mënyrë logjike dhe sasiore sipas nukleosintezës së Big Bangut. ▼
▲ |year=2005 |title=The First Turbulent Combustion |class=astro-ph |eprint=astro-ph/0501416 }}</ref> dhe përshpejtues të mëdhenj grimcash janë ndërtuar për të eksperimentuar dhe testuar në këto kushte, duke rezultuar në konfirmimin e teorisë, por këta përshpejtues grimcash kanë aftësi të kufizuara për të kontrolluar kaq energji të madhe. Pa asnjë provë për çastin më të herët të zgjerimit, teoria e Big Bangut ''nuk mund'' dhe ''nuk'' jep ndonjë shpjegim për një gjendje të tillë fillestare; përkundrazi, ai ''përshkruan'' dhe ''shpjegon'' evolucionin e përgjitshëm të Universit që nga ai cast. Bollëku I observuar I elementëve dritorë pothuajse lidhen me parashikimet e llogaritura për formimin e këtyre elementëve në minutat e para të ftohjes së Universit, e detajuar në mënyrë logjike dhe sasiore sipas nukleosintezës së Big Bangut.
[[Fred Hoyle]] kreditohet për vendosjen e emrit për termin ''BIg Bang'' gjatë një transmetimi në radio në vitin 1949. Raportohet se Hoyle, që favorizonte një model kozmologjik alternative të"gjendjes së qëndrueshme", e kreu me qëllim këtë për të qenë përbuzëse, por Hoyle e mohoi këtë qartësisht dhe tha se ishte për të bërë një dallim midis dy modeleve.<ref>
{{cite web
|date=22 gusht 2001 |title='Big bang' astronomer dies |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1503721.stm |publisher=[[BBC News]] |accessdate=2008-12-07 }}</ref><ref>▼
▲ |title='Big bang' astronomer dies |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1503721.stm |publisher=[[BBC News]] |accessdate=2008-12-07 }}</ref><ref>
{{cite book
|last=Croswell |first=K. |year=1995 |chapter=Chapter 9 |title=The Alchemy of the Heavens |url=https://archive.org/details/alchemyofheavens00cros |publisher=[[Anchor Books]] }}</ref><ref>▼
▲ |year=1995 |chapter=Chapter 9 |title=The Alchemy of the Heavens |url=https://archive.org/details/alchemyofheavens00cros |publisher=[[Anchor Books]] }}</ref><ref>
{{cite book
|last=Mitton |first=S. |year=2005 |title=Fred Hoyle: A Life in Science |url=https://archive.org/details/fredhoylelifeins0000mitt |page=[https://archive.org/details/fredhoylelifeins0000mitt/page/127 127] |publisher=[[Aurum Press]] }}</ref> Hoyle më vonë ndihmoi mjaft në përpjekjet për të kuptuar nukleosintezën yjore, shtegu bërthamor për të ndërtuar element të rëndë të caktuar nga element më të lehtë. Pas zbulimit të rrezatimit në sfond kozmik të mikrovalëve në vitin 1964, dhe veçanërisht kur spektri I tij (p.sh., sasia e rrezatimit e matur në secilën gjatësi të valëve) skicoi një kurbë të një trupi të zi (kur themi trup I zi, kemi parasysh një trup që thith të gjithë rrezatimin elektromagnetik), shumica e shkenvëtarëve ishin të bindur se provat se ca nga skenari I Big Bangut të Madh mund të ketë ndodhur.▼
▲ |year=2005 |title=Fred Hoyle: A Life in Science |url=https://archive.org/details/fredhoylelifeins0000mitt |page=[https://archive.org/details/fredhoylelifeins0000mitt/page/127 127] |publisher=[[Aurum Press]] }}</ref> Hoyle më vonë ndihmoi mjaft në përpjekjet për të kuptuar nukleosintezën yjore, shtegu bërthamor për të ndërtuar element të rëndë të caktuar nga element më të lehtë. Pas zbulimit të rrezatimit në sfond kozmik të mikrovalëve në vitin 1964, dhe veçanërisht kur spektri I tij (p.sh., sasia e rrezatimit e matur në secilën gjatësi të valëve) skicoi një kurbë të një trupi të zi (kur themi trup I zi, kemi parasysh një trup që thith të gjithë rrezatimin elektromagnetik), shumica e shkenvëtarëve ishin të bindur se provat se ca nga skenari I Big Bangut të Madh mund të ketë ndodhur.
| |||