[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 50:
| utc_offset1_DST = −07:00
| timezone1_location = most of state
| timezone2 = [[MountainZona TimeKohore ZoneMalore|MountainMali]]
| utc_offset2 = −07:00
| timezone2_DST = [[MountainZona DaylightKohore TimeMalore|MDT]]
| utc_offset2_DST = −06:00
| timezone2_location = shumica e [[Malheur County]]
Rreshti 78:
 
Për shkak të peizazheve dhe rrugëve ujore të ndryshme, ekonomia e Oregonit fuqizohet kryesisht nga forma të ndryshme të bujqësisë, peshkimit dhe energjisë [[Hidroelektriciteti|hidroelektrike]]. Oregon është gjithashtu prodhuesi më i lartë i lëndës drusore të Shteteve të Bashkuara fqinje, me industrinë e lëndës drusore që dominon ekonominë e shtetit gjatë shekullit të 20-të.<ref name="Forest Land Protection Program">{{cite web |title = Forest Land Protection Program |url = http://www.oregon.gov/LCD/pages/forlandprot.aspx |publisher = Oregon Department of Fish and Wildlife |language=en |access-date = 7 nëntor 2016 |archive-url = https://web.archive.org/web/20180708074609/https://www.oregon.gov/LCD/pages/forlandprot.aspx |archive-date = 8 korrik 2018 |url-status = live }}</ref> Teknologjia është një tjetër nga forcat kryesore ekonomike të Oregonit, duke filluar në vitet 1970 me themelimin e [[Pylli Silicon|Pyllit Silicon]] dhe zgjerimin e [[Tektronix]] dhe [[Intel Corporation|Intel]]. Kompania e veshjeve sportive [[Nike, Inc.]], me seli në [[Beaverton, Oregon|Beaverton]], është korporata më e madhe publike e shtetit me të ardhura vjetore prej 30.6 miliardë dollarësh.<ref>{{cite web|url=https://www.google.com/finance?q=NYSE%3ANKE&fstype=ii|title=Financial Statements for Nike, Inc.|publisher=[[Google Finance]]|language=en|access-date=17 prill 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170203003521/http://www.google.com/finance?q=NYSE:NKE&fstype=ii|archive-date=February 3, 2017|url-status=live}}</ref>
 
== Etimologjia ==
[[Skeda:2014-07-06 14 49 35 View north along Harney County Route 201 (Fields-Denio Road) at the end of Nevada State Route 292 (Denio Road) at the Oregon border in Denio, Nevada.JPG|parapamje|majtas|[[Shenja e mirëseardhjes]] së kufirit të Oregon në [[Denio, Nevada]]]]
Dëshmia më e hershme e emrit ''Oregon'' ka origjinë [[Gjuha spanjolle|spanjolle]]. Termi "''orejón''" (që do të thotë "vesh i madh") vjen nga kronika historike ''Relación de la Alta y Baja California'' (1598),{{Sfn|Secretaría de Comunicaciones y Transportes|1988|p=149}} shkruar nga Rodrigo Montezuma i [[Spanja e Re|Spanjës së Re]]; i referohej [[Lumi Columbia|lumit Columbia]] kur eksploruesit spanjollë depërtuan në territorin e Amerikës së Veriut që u bë pjesë e Zëvendës Mbretërisë së Spanjës së Re. Kjo kronikë është burimi i parë topografik dhe gjuhësor në lidhje me emrin e vendit Oregon. Ka edhe dy burime të tjera me origjinë spanjolle, siç është fjala ''[[Rigon|oregano]]'', që i referohet një bime që rritet në pjesën jugore të rajonit. Ka mundësi që territori amerikan të jetë emëruar nga spanjollët, pasi në [[Spanjë]] ekziston një përrua i quajtur “Arroyo del Oregón” (që ndodhet në provincën e [[Ciudad Real]]); është gjithashtu e mundur që "j" në frazën spanjolle "El Orejón" më vonë është korruptuar në "g"{{Sfn| Johnson |1904 | p=51}} dhe në kontekst mund t'i referohet 'veshit' të lumit masiv Columbia në grykën e tij.
 
Një tjetër përdorim i hershëm i emrit, i shkruar Ouragon, ishte nga majori [[Robert Rogers (oficer i Ushtrisë Britanike|Robert Rogers]] në një peticion të vitit 1765 drejtuar [[Mbretëria e Britanisë së Madhe|Mbretërisë së Britanisë së Madhe]]. Termi i referohej lumit të atëhershëm mitik të Perëndimit (Lumi Columbia). Deri në vitin 1778, drejtshkrimi ishte zhvendosur në ''Oregon''.<ref>{{cite web |url = https://sos.oregon.gov/blue-book/Pages/facts/almanac/m-n.aspx |title = Oregon Blue Book: Oregon Almanac: Mountains to National Wildlife Refuges |access-date = 23 tetor 2018 |archive-url = https://web.archive.org/web/20181024073600/https://sos.oregon.gov/blue-book/Pages/facts/almanac/m-n.aspx |archive-date = 24 tetor 2018 |language=en |url-status = live }}</ref>
 
Një teori është se emri vjen nga fjala franceze ''Ouragan'' ("stuhi me erë" ose "uragan"), e cila u aplikua në lumin e Perëndimit bazuar në tregimet amerikane vendase të erërave të fuqishme [[Chinook (erë)|Chinook]] në lumin Columbia të poshtme, ose ndoshta që nga fillimi. -përvojë e dorës franceze me erërat e Chinook të Rrafshinave të Mëdha. Në atë kohë, lumi i Perëndimit mendohej se ngrihej në Minesotën perëndimore dhe rrjedh në perëndim përmes Rrafshinave të Mëdha.<ref>{{cite journal |last = Elliott |first = T.C. |date = June 1921 |title = The Origin of the Name Oregon |journal = Oregon Historical Quarterly |volume = XXIII |issue = 2 |issn = 0030-4727 |oclc = 1714620 |url = https://books.google.com/books?id=P-oXAAAAYAAJ&pg=PA99 |pages = 99–100 |via = Google Books |access-date = 27 qershor 2015 |archive-url = https://web.archive.org/web/20150905225448/https://books.google.com/books?id=P-oXAAAAYAAJ&pg=PA99 |archive-date = 5 shtator 2015 |language=en |url-status = live }}</ref>
 
Një tjetër rrëfim, i miratuar si "shpjegimi më i besueshëm" në librin ''[[Oregon Geographic Names]]'', u përparua nga [[George R. Stewart]] në një artikull të vitit 1944 në ''[[American Speech]]''. Sipas Stewart, emri erdhi nga një gabim i gdhendës në një hartë franceze të botuar në fillim të shekullit të 18-të, në të cilën [[Lumi Wisconsin|lumi Ouisiconsink (Wisconsin)]] shkruhej "Ouaricon-sint", i thyer në dy rreshta me ''-sint'' më poshtë, kështu që atje dukej të ishte një lumë që rrjedh në perëndim me emrin "Ouaricon".
 
Sipas Komisionit të Turizmit të Oregonit, banorët e sotëm të Oregonit {{IPAc-en|ˌ|ɒ|r|ᵻ|ˈ|ɡ|oʊ|n|i|ə|n|z}}<ref name="mw">{{cite web |url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/oregon |title = Oregon |access-date = 14 shtator 2006 |publisher = Merriam-Webster Online Dictionary |language = anglisht |archive-url = https://web.archive.org/web/20081122085117/http://www.merriam-webster.com/dictionary/Oregon |archive-date = 22 nëntor 2008 |url-status = live }}</ref> e shqiptojnë emrin e shtetit si "or-uh-gun, never or-ee-gone".<ref name=traveloregon>{{cite web |url = http://traveloregon.mediaroom.com/index.php?s=23&item=33 |title = Oregon Fast Facts |publisher = Travel Oregon |language=en |archive-url = https://web.archive.org/web/20120323154339/http://traveloregon.mediaroom.com/index.php?s=23&item=33 |archive-date = 23 mars 2012 |url-status=dead |df = mdy-all }}</ref> Pasi u hartua nga [[Detroit Lions]] në vitin 2002, ish-mbrojtësi i [[Oregon Ducks]], [[Joey Harrington]], shpërndau afishe "Orygun" për anëtarët e mediave si një kujtesë se si të shqiptohej emri i shtetit të tij. Ngjitëset shiten nga [[The Duck Store|Libraria e Universitetit të Oregonit]].<ref>{{cite web |title = Yellow/Green ORYGUN Block Letter Outside Decal |url = http://spiritduck.uoduckstore.com/Yellow_Green_ORYGUN_Block_Letter_Outside_Decal_p/76386407024.htm |archive-url = https://web.archive.org/web/20101208035244/http://spiritduck.uoduckstore.com/Yellow_Green_ORYGUN_Block_Letter_Outside_Decal_p/76386407024.htm |url-status=dead |archive-date = 8 dhjetor 2010 |publisher = UO Duck Store |access-date = 3 gusht 2011 |language = anglisht}}</ref>
 
== Gjeografia ==
[[File:Crater Lake - panoramio.jpg|parapamje|djathtas|[[Liqeni Crater]]]]
Oregon është 295 milje (475 km) nga veriu në jug në distancën më të gjatë dhe 395 milje (636 km) nga lindja në perëndim. Me një sipërfaqe prej 98,381 milje katrorë (254,810 km<sup>2</sup>), Oregon është pak më i madh se [[Mbretëria e Bashkuar]]. Është shteti i nëntë më i madh në Shtetet e Bashkuara.<ref>[http://factfinder2.census.gov/bkmk/table/1.0/en/DEC/00_SF1/GCTPH1R.US01PR Population, Housing Units, Area, and Density (geographies ranked by total population).] U.S. Census Bureau. Retrieved March 11, 2013.</ref> Pika më e lartë e Oregonit është maja e [[Mali Hood|Malit Hood]], në 11,249 ft (3,429 m), dhe pika më e ulët e saj është niveli i detit të Oqeanit Paqësor përgjatë bregut të Oregonit. Lartësia mesatare e Oregonit është 3,300 ft (1,006 m). [[Parku Kombëtar i Liqenit Crater]], i vetmi park kombëtar i shtetit, është vendi i liqenit më të thellë në Shtetet e Bashkuara në 1943 ft (592 m). Oregon pretendon [[Lumi D|lumin D]] si lumin më të shkurtër në botë,<ref name="driver">{{cite web |url = http://www.oregonstateparks.org/park_214.php |title = D River State Recreation Site |website = Oregon Parks and Recreation Department |language = anglisht |access-date = 11 maj 2007 |archive-url = https://web.archive.org/web/20070418091225/http://www.oregonstateparks.org/park_214.php |archive-date = 18 prill 2007 |url-status = live }}</ref> megjithëse shteti i Montanës bën të njëjtin pretendim për lumin e tij [[Lumi Roe|Roe]].<ref name="roeriver">{{cite web |url = http://montanakids.com/db_engine/presentations/presentation.asp?pid=192 |title = World's Shortest River |website = Travel Montana |language = anglisht |access-date = 11 maj 2007 |url-status=dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20070702003456/http://montanakids.com/db_engine/presentations/presentation.asp?pid=192 |archive-date = 2 korrik 2007 |df = mdy-all }}</ref> Oregon është gjithashtu shtëpia e [[Mill Ends Park]] (në Portland),<ref name="pp&r">{{cite web |url = http://www.portlandonline.com/parks/finder/index.cfm?PropertyID=265&action=ViewPark |title = Mill Ends Park |website = Portland Parks and Recreation |language = anglisht |access-date = 11 maj 2007 |archive-url = https://www.webcitation.org/65Dehgavw?url=http://www.portlandonline.com/parks/finder/index.cfm?PropertyID=265&action=ViewPark |archive-date = 5 shkurt 2012 |url-status = live }}</ref> parku më i vogël në botë me 452 inç katror (0,29 m<sup>2</sup>).
 
Oregon shtrihet në dy [[zona kohore]]. Shumica e [[Malheur County]] është në [[Zona Kohore Malore|Zonën Kohore Malore]], ndërsa pjesa tjetër e shtetit shtrihet në [[Zona Kohore e Paqësorit|Zonën Kohore të Paqësorit]].
 
== Demografia ==
Line 87 ⟶ 103:
== Kultura ==
 
== ReferimeShënimet ==
{{reflist}}
 
== Referime ==
* {{cite book |last = Johnson |first = Sidona V. |year = 1904 |publisher = A.C. McClurg & Co. |location = Chicago |title = A Short History of Oregon |url = https://archive.org/details/ashorthistoryor00johngoog |page = [https://archive.org/details/ashorthistoryor00johngoog/page/n372 332] |quote = A Short History of Oregon: Early Discoveries--The Lewis and Clark. |language = anglisht}}
* {{cite book |author = Secretaría de Comunicaciones y Transportes |title = Historia de las comunicaciones y los transportes en México |year = 1988 |language = es |volume = 5 |publisher = Secretaría de Comunicaciones y Transportes }}
 
{{Shtetat Federale të Amerikës}}