Abdullah ibn Abas: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
vNo edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Infobox religious biography
| name = Abdullah ibn Abbas
| native_name = عَبْد ٱللَّٰه ٱبْن عَبَّاس
| native_name_lang = ar
| image = عبد الله بن عباس.png
| caption = Emri i Abdullah ibn Abasit në [[Kaligrafia arabe|kaligrafinë arabe]]
| title = Hibr Al-Ummah
| religion = [[Islam]]
| birth_name = Abdullah ibn Abas
| birth_date = rreth vitit 619 e.r.
| birth_place = [[Mekë]], [[Hexhaz]]<ref name="usc">[http://www.msawest.com/islam/history/biographies/sahaabah/bio.ABDULLAH_IBN_ABBAS.html biography] {{webarchive|url=https://archive.today/20090528032416/http://www.msawest.com/islam/history/biographies/sahaabah/bio.ABDULLAH_IBN_ABBAS.html |date=2009-05-28 }} on the MSA West Compendium of Muslim Texts</ref>
| occupation = Ekspert në Tefsir, i interesuar në [[Hadithi i Kuranit dhe Sunetit|Kuran dhe Sunet]], [[Hadith]] dhe [[Tefsir]]<ref name="usc"/> gjatë epokës së artë islame
| death_date = rreth vitit 687 e.r.
| death_place = [[Taif]]
| resting_place = [[Taif]]
| other_names = {{plainlist|
* Al-Hibr ("Doktori")
* Al-Bahr ("Deti")
}}
| module = {{Infobox person|child=yes
| father = [[Abas ibn Abdulmutalib]]
| mother = [[Lubabe bint el-Harith]]
| spouse = Zehra bint Mishrah dhe një konkubinë
| children = {{plainlist| '''Djem''':
*El-Abas,
*[[Ali ibn Abdullah ibn Abas|Ali ibn Abdullah]],
*Muhamed,
*Ubejdullah,
*El-Fadl
*Saad
'''Vajza''':
* [[Lubabe bint Abdullah ibn Abbas|Lubabe]]
* Esma (nëna e kësaj të fundit ishte konkubin)}}}}
| known_for = Interpretimi i [[Kurani]]t
| disciple_of = [[Muhammedi]]
| module2 = {{hidden begin|title=Influences}} [[Muhammed]]
{{hidden end}}
{{hidden begin|title=Influenced}}
{{plainlist|
* [[Umeri]]<ref name="usc"/>
* [[Ata ibn Ebi Rabah]]<ref name=Motzki>{{cite web|url=http://people.uncw.edu/bergh/par246/L21RHadithCriticism.htm |title=Archived copy |access-date=2006-09-28 |language=en |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070311144448/http://people.uncw.edu/bergh/par246/L21RHadithCriticism.htm |archive-date=2007-03-11 }}</ref>
* [[Uehb ibn Munebih]]<ref name=Jewish >[[Jewish Encyclopedia]] [http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=8&letter=W]</ref>
* [[Tavus ibn Kejsan]]<ref name=Monitors>Media Monitors Network, ''A Few Comments on Tafsir of the Quran'', Habib Siddiqui October 2004</ref>
* [[El-Rabi ibn Khuthejm]]<ref name=Mashahir>Mashahir, 99-Too; [[Ghaya]], 1. 283; Abu Nuʿaym, II. 105-19; Kashif, I. 235; Ibn Marthad 41-3</ref>
* [[Kasim ibn Muhamed ibn Ebu Bekër]]<ref name=usulgloss2>[http://ourworld.compuserve.com/homepages/Abewley/usulgloss2.html usulgloss2<!-- Bot generated title -->] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20061115074115/http://ourworld.compuserve.com/homepages/Abewley/usulgloss2.html |date=15 nëntor 2006}}</ref>
}}
}}
'''Abdullah ibn `Abbas''' ({{lang-ar|عبد الله بن عباس}} ''Abdullah ibn Abbas''), gjithashtu i njohur si '''Ibën Abasi''', ishte një djali i axhës së [[Pejgamberët në Islam|profetit islam]] [[Muhammedi]]t. Ai konsiderohet si [[Tefsiri|mufesiri]] më i madh i [[Kurani]]t.<ref>[[Ludwig W. Adamec]] (2009), ''Historical Dictionary of Islam'', p.134. Scarecrow Press. {{ISBN|0810861615}}.</ref>
Ai ishte djali i [[Abas ibn Abdulmutalib]]it, xhaxhai i Muhamedit dhe nipi i [[Mejmune bint Harith]]it, i cili më vonë u bë gruaja e Muhamedit. Gjatë betejave të hershme për [[Kalifati|kalifat]] ai mbështeti [[Aliu]]n dhe u bë guvernator i [[Basra|Basrës]]. Ai më vonëë u tërhoq në [[Mekë]]. Gjatë sundimit të [[Muavije I]] ai jetoi në [[Hexhaz]] dhe shpesh udhëtonte për në [[Damask]]. Pasi Muavije I vdiq në vitin 680 të erës sonë, ai iku në [[Taif]], ku vdiq rreth vitit 687 të erës sonë.
Abdullah ibn Abasi vlerësohej shumë për njohuritë e tij mbi traditat dhe interpretimin e tij kritik të Kur'anit. Që herët, ai mblodhi informacione nga [[Sahabët|shokët e Muhamedit]] dhe mbante mësime dhe shkruante komente.
==Biografia==
===Familja===
Ai ishte djali i tretë i një tregtari të pasur, [[Abas ibn Abdulmutalib]], kështu që ai u quajt Ibn Abas (djali i Abasit). Nëna e tij ishte [[Lubabe bint el-Harith|Umm el-Fadl Lubabe]], e cila krenohej që ishte gruaja e dytë që u konvertua në Islam, në të njëjtën ditë me shoqen e saj të ngushtë [[Hatixheja|Hatixhe bint Huvejlid]], gruaja e Muhamedit.
Babai i Ibn Abasit dhe babai i Muhamedit ishin të dy djemtë e [[Abdulmutalib|Shaiba ibn Hashim]], i njohur më mirë si Abdulmutalibi. Babai i Shaiba bin Hashim ishte [[Hashim ibn Abdumenaf]], paraardhësi i fisit [[Benu Hashim]] të fisit [[Kurejsh]] në [[Mekë]].
===Epoka e Muhamedit===
Ibn Abbasi lindi në vitin 3 para hixhretit (619–620 e.s.) dhe nëna e tij e çoi te Muhamedi para se ai të fillonte të jepte gji. Kjo ngjarje përfaqësoi fillimin e një marrëdhënieje të ngushtë mes tyre.
Ndërsa u rrit, ai ishte pranë Muhamedit duke bërë shërbime të ndryshme si marrja e ujit për [[abdes]]. Ai falej me Muhamedin dhe e ndiqte atë në tubimet, udhëtimet dhe ekspeditat e tij. Thuhet se Muhamedi shpesh e afronte atë, e përqafonte mbi supe dhe lutej: "O Zot! Mësoji atij (njohjen e) Librit (Kur'anit)".<ref>[https://sunnah.com/bukhari:75 Sahih al-Bukhari 75]</ref> Muhamedi gjithashtu ishte lutur që ai të arrinte aftësinë dalluese në fe. Ibn Abasi vazhdoi ta ndiqte Muhamedin, duke memorizuar dhe mësuar mësimet e tij.<ref name="usc"/>
===632–634: Epoka e Ebu Bekrit===
====Trashëgimia nga Muhamedi====
{{Kryesor|Hadithi i trashëgimisë së Muhamedit}}
Ibn Abasi ishte trembëdhjetë vjeç kur vdiq Muhamedi. Pasi Ebu Bekri erdhi në pushtet, Ibn Abasi dhe babai i tij ishin ndër ata që kërkuan pa sukses një pjesë të trashëgimisë së Muhamedit. Ebu Bekri tha se kishte dëgjuar Muhamedin të thoshte se profetët nuk e lënë trashëgiminë pas si rregull hyjnor.
====Edukimi i vazhduar====
Pas epokës së Muhamedit, ai vazhdoi të mblidhte dhe mësonte mësimet e Muhamedit nga [[Sahabët|shokët e Muhamedit]], veçanërisht nga ata që e njihnin atë më gjatë. Ai konsultohej me shumë sahabë për të konfirmuar transmetimet dhe shkonte te tridhjetë sahabë për të verifikuar një çështje të vetme. Një herë ai dëgjoi se një sahab të dinte një hadith të panjohur për të. Një hadith që i atribuohet Abd Allah ibn Abbasit tregon:
{{quote|...Shkova tek ai gjatë siestës së pasdites dhe shtriva mantelin para derës së tij. Era më fryu pluhur (ndërsa u ula duke e pritur). Nëse do të doja, mund të kisha kërkuar lejen e tij për të hyrë dhe ai me siguri do të më kishte dhënë leje. Por unë preferova ta prisja në mënyrë që ai të mund të freskohej plotësisht. Duke dalë nga shtëpia e tij dhe duke më parë mua në atë gjendje, tha: “O kushëri i Profetit! Ç'po ndodh me ty? Nëse do të kishe dërguar të më kërkoje, do të kisha ardhur te ti.' “Unë jam ai që duhet të vij tek ju, sepse dija kërkohet, nuk vjen thjesht”, i thashë. E pyeta për hadithin dhe mësova prej tij.<ref name="usc"/>}}
Përveç bursës së tij, Ibn Abbasi ishte edhe mësues. Shtëpia e tij nga ku dha mësim u bë ekuivalenti i një universiteti.<ref name="usc"/>
Një nga shokët e tij përshkroi një skenë tipike para shtëpisë së tij:
{{quote|Pashë njerëz që mblidheshin në rrugët që të çonin në shtëpinë e tij derisa nuk kishte pothuajse asnjë vend përpara shtëpisë së tij. Hyra dhe i tregova për turmat e njerëzve në derën e tij dhe ai tha: "Më jep ujë për abdes".
Ai mori abdes dhe, duke u ulur, tha: "Dilni dhe thuaju atyre: Kush dëshiron të pyesë për Kur'anin dhe shkronjat (shqiptimin) e tij le të hyjë."
Kështu bëra dhe njerëzit hynë derisa u mbush shtëpia. Çfarëdo që të pyetej, Abdullahu ishte në gjendje të sqaronte dhe madje të jepte informacion shtesë për atë që u pyet. Pastaj (nxënësve të tij) u tha: "Lërini rrugën për vëllezërit tuaj".
Pastaj më tha: 'Dil dhe thuaj: Kush dëshiron të pyesë për Kur'anin dhe interpretimin e tij, le të hyjë'.
Përsëri shtëpia u mbush dhe Abdullahu sqaroi dhe dha më shumë informacion se sa kërkohej.<ref name="usc"/>}}
Ai mbante mësime për një lëndë të vetme çdo ditë. Klasat e tij mbulonin tema të tilla si [[tefsir]], [[fikh]], [[hallall]] dhe [[haram]], [[Gaziu|gazava]], poezi, histori arabe para Islamit, [[E drejta e trashëgimisë në jurispudencën islame|ligjet e trashëgimisë]], [[Gjuha arabe|gjuhën arabe]] dhe etimologjinë.<ref name="usc"/>
===634–644: Epoka e Umerit===
Umeri shpesh kërkonte këshillën e Ibn Abasit për çështje të rëndësishme shtetërore dhe e përshkroi atë si një "djalë të ri të pjekur":<ref name="usc"/>
Një hadith që i atribuohet Abd Allah ibn Abbas Sahih transmeton:
{{quote|Omeri më bënte të ulem me të moshuarit që kishin luftuar në betejën e Bedrit. Disa prej tyre (Abd-al-Rahman ibn Avf[15]) e ndjenë atë (nuk u pëlqeu) dhe i thanë Omerit: "Pse e sjell këtë djalë të ulet me ne, ndërsa ne kemi djem si ai?"
Omeri u përgjigj: "Për shkak të asaj që ju e dini për pozitën e tij" (d.m.th. njohuritë e tij fetare).
Një ditë më thirri Omeri dhe më bëri të ulem në tubimin e atyre njerëzve dhe mendoj se më thirri vetëm për t'u treguar atyre (dijen time fetare). Omeri pastaj i pyeti ata në praninë time: "Çfarë thoni për interpretimin e thënies së Allahut".
[[Surja en-Nasr|Kur vjen ndihma e Zotit dhe pushtimi...]]
Disa prej tyre thanë: “Ne jemi të urdhëruar që ta lavdërojmë Zotin dhe të kërkojmë falje prej Tij, kur të na vijë ndihma dhe pushtimi i Zotit”. Disa të tjerë heshtën dhe nuk thanë asgjë. Për këtë Omeri më pyeti: "A thua të njëjtën gjë, o Ibn Abbas?" Unë u përgjigja: "Jo". Ai tha: "Çfarë thua atëherë?" Unë iu përgjigja: "Kjo është shenja e vdekjes së profetit Muhamed, për të cilën Zoti e njoftoi atë. Zoti tha:
(O Muhamed) kur të vijë ndihma e Zotit (për ty kundër armiqve të tu) dhe pushtimi (që është shenjë e vdekjes tënde) - duhet të falënderosh Zotin tënd dhe të kërkosh falje prej Tij, e Ai është i Cili pranon pendimin dhe fal". Për këtë Omeri tha: "Unë nuk di asgjë tjetër për këtë përveç asaj që ke thënë".<ref>[http://www.youngmuslims.ca/online_library/books/ulum_al_quran/Ch6S1s7s4.htm Bukhari, Vl, No. 494] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20051104092355/http://www.youngmuslims.ca/online_library/books/ulum_al_quran/Ch6S1s7s4.htm |date=4 nëntor 2005 }}</ref>}}
[[Saad ibn Ebi Vakkas]] ka thënë:
{{quote|Unë kurrë nuk kam parë dikë që ishte më i shpejtë në kuptim, i cili kishte më shumë dituri dhe urtësi më të madhe se Ibn Abbasi. Unë e kam parë Umarin duke e thirrur atë për të diskutuar për problemet e vështira në prani të veteranëve të Bedrit nga mesi i muhaxhirëve dhe ensarëve. Ibn Abbasi fliste dhe Omeri nuk e shpërfillte atë që kishte për të thënë.<ref name="usc"/>}}
===656–661: Epoka e Aliut===
Ibn Abasi mbeti një përkrahës i vendosur i kalifit të katërt [[Ali ibn Ebi Talib]], gjatë luftës së Aliut me [[Muavije I|Muavijen]], duke përfshirë edhe [[Beteja e Sifinit|Betejën e Sifinit]]. Atij i ishte dhënë gjithashtu pozita e guvernatorit të Basrës gjatë sundimit të Aliut si kalif.
Një grup i madh i ushtrisë së Aliut ishte i pakënaqur me rezultatin e luftës së Aliut me Muavijen dhe u nda në një grup të veçantë që u bë i njohur si [[Havarixhët]]. Ibn Abbasi luajti një rol kyç në bindjen e një numri të madh prej tyre që të ktheheshin tek Aliu; 20,000 nga 24,000 sipas disa burimeve. Ai e bëri këtë duke përdorur njohuritë e tij për biografinë e Muhamedit, në veçanti, ngjarjet e [[Marrëveshja e Hudejbijes|Marrëveshjes së Hudejbijes]].<ref name="usc"/>
===680–683: Epoka e Jezidit===
Sunitët besojnë se ibn Abasi ishte në favor të bashkimit të muslimanëve dhe për këtë arsye nuk u rebelua kundër sundimtarëve. Ai e këshilloi [[Husejn ibn Aliu]]n kundër ekspeditës së tij të propozuar në Kufe që përfundoi në [[Beteja e Qerbelasë|Qerbela]].
==Gratë dhe fëmijët==
Nga një princeshë jemenite e quajtur Zahra bint Mishrah, Ibn Abbasi pati shtatë fëmijë.
# Abas
# [[Ali ibn Abdullah ibn Abas|Ali ibn Abdullah]] (vdiq më 736)
# Muhamedi
# Ubejdullah
# El-Fadl
# Saad
# [[Lubabe bint Abdullah ibn Abas|Lubabe]]
Ai kishte një vajzë tjetër, Esma, nga një konkubinë; ajo u martua me kushëririn e saj Abdullah ibn Ubejdullah ibn Abbas dhe pati dy djem.<ref>Tabari, vol. 39, pp. 54-55.</ref>
==Referime==
{{reflist}}
{{Sahab}}
[[Kategoria:Familja e Muhammedit]]
[[Kategoria:Sahabët]]
[[Kategoria:Dijetarë të interpretimit të Kuranit]]
[[Kategoria:Lindje 619]]
[[Kategoria:Vdekje 687]]
| |||