Tajar Zavalani: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.6
vNo edit summary
Rreshti 1:
[[Skeda:Tajar Zavalani.jpg|parapamje|Tajar bej Zavalani]]
'''Tajar Zavalani''' ([[Gjuha angleze|ang]]. ''Thomas-Henry Zavalaane''; [[Manastiri (qytet)|Manastir]], [[15 Gusht|15 gusht]] [[1903]] - [[Londra|Londër]], [[19 Gusht|19 gusht]] [[1966]]) ka qenë publicist, përkthyes dhe shkrimtar shqiptar. Njihet për përkthimin e ''Nënës'' së Gorkit, [[Manifesti Komunist|''Manifestit Komunist'']] të [[Karl Marx|Marksit]],<ref name=":0">{{Cite book|last=Dervishi|first=Kastriot|title=Lëvizja komuniste në vitet 1924-1944 dhe formimi i PKSH-së|publisher=55|year=2016|isbn=978-9928-106-38-4|location=Tiranë|pages=88|language=sq|author-link=Kastriot Dervishi}}</ref> ''ABC-ja komuniste'' e Buharinit<ref>{{Cite book|last=Frashëri|first=Neki|title=Frashëri në Historinë e Shqiperisë|last2=Frashëri|first2=Alfred|year=2014|isbn=9789994323449|location=Tiranë|pages=214|language=sq}}</ref> dhe autorësinë e librit [[Histori e Shqipnis|''Histori e Shqipnís'']].
 
== Biografia ==
U lind në [[Manastiri (qytet)|Manastir]] 15 gusht të vitit 1903, i biri i [[Fehim bej Zavalani|Fehim beut]] dhe Qerimeja e [[Frashërllinjtë#Sulejmanbellinjtë|Sulejmanbejllinjve]] të [[Frashëri (Përmet)|Frashërit]].<ref>{{Cite journal|last=Bezati|first=Kastriot|date=19 shtator 2012|title=Të pathënat e familjes së Abdyl Frashërit|url=https://web.archive.org/web/20150110092256/http://www.tiranaobserver.al/v1/te-pathenat-e-familjes-se-abdyl-frasherit/|journal=Tirana Observer|language=sq}}</ref> Si nga i ati, ashtu edhe nga e ëma, rridhte prej familjeve çifligare të Kolonjës.<ref>{{Cite book|last=Gawrych|first=George|title=The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913|publisher=IB Tauris|year=2006|isbn=9781845112875|location=London|pages=147|language=en}}</ref> I ati qe vendosur në qendrën e vilajetit, ku bashkëpunoi me [[Halit bej Bërzeshta|Halit bej Bërzeshtën]], kunetërit e tij Sabri e Shefqet Frashëri,<ref>{{Cite book|last=Hoxha|first=Sherif|title=Halit Bërzeshta|publisher=8 nëntori|year=1988|location=Tiranë|pages=43|language=sq|oclc=165430847}}</ref><ref>{{cite book|author=Nexhipi|first=Reshat|url=https://books.google.com/books?id=5HS5AAAAIAAJ&q=halit+berzeshta&dq=halit+berzeshta&hl=en&sa=X&ei=3f3AUu2oC_PJsQSzyYKYDQ&ved=0CD4Q6AEwAw|title=Shtypja dhe rezistenca shqiptare në Maqedoni nëpër shekuj|year=1996|location=Manastir|pages=149|language=sq|oclc=78705393}}</ref> Qiriazët, mori pjesë në [[Kongresi i Manastirit]] dhe atë të [[Kongresi i Dibrës|Dibrës]]. Kongresi i Manastirit u mbajt në hotelin e tyre. Tajari mori mësimet e para në shkollën katolike të Vëllezërve Maristë. Pas bombardimeve të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], shkoi në [[Selaniku|Selanik]] ku u shkollua te liceu francez, ku i përfundoi studimet për letërsi.<ref>{{Cite book|last=Elsie|first=Robert|title=Historical Dictionary of Albania|url=https://archive.org/details/historicaldictio00elsi|publisher=The Scarecrow Press|year=2010|isbn=978-0-8108-6188-6|edition=2|pages=[https://archive.org/details/historicaldictio00elsi/page/487 487]|language=en|author-link=Robert Elsie}}</ref>
 
Më 1922 ai vjenshkoi në [[Tirana|Tiranë]] për të filluar punë në Ministrinë e Jashtme. Në fillim qe emruar sekretar i Komisionit Shqiptar për Çështjet e Kufijve, të cilin e kryesonte Ali [[Pasha]]Ali Riza Kolonja|Ali pashë Kolonja]]. Ky Komision merrte pjesë në grupin e përfaqësuesve ndërkombëtar të shteteve të ndryshme, që kishin mbi vete këtë çështje. Në fakt kufijtë ishin të caktuar në Konferencën e Paqes, mirëpo ky Komision kishte për detyrë t'i zbatonte përfundimet e bëra që të ishin sa më të natyrshme.
 
U emruaemërua Sekretar ççii Legatës Shqiptare në Romë. Ashtu si shumë të rinj intelektualë shqiptarë të brezit të tij, ra në kontakt me idetë komuniste të kohës, duke ushqyer endrrën se komunizmi do të ishte rruga e shpëtimit të popullit të shumëvuajtur shqiptar.<ref name=":1" />
 
Në vitin 1925 shkon për të vazhduar studimet e larta për ekonomi politike në [[Rusia|Rusi]], megjithëse donte të studionte elektroteknikën, mori dhe diplomën e shkencave politike. Bënte pjesë në [[Grupi Komunist Shqiptar në Bashkimin Sovjetik|Grupin Komunist Shqiptar në Bashkimin Sovjetik]] me nofkën "Zoniev" ishte dëgjues në akademinë "Tolmaçevski".<ref name=":0" />
 
Në Rusi humbet të vëllanë e tij Hysen Zavalanin i cili pushkatohet nga qeveria ruse për ngjarjet e vitit 1937-38 në [[Saratovi|Saratov]], kundra diktatit të [[Josif Stalini|Stalinit]]. Situata ruse e përgatit Tajarin një antikomunist të vendosur. Më 1930 shkon në [[Zvicra|Zvicër]] ku qëndron tre vjet. Prej Zvicrës, shkoi te i ati në [[Selanik]]. Më 1933 kthehet në Shqipëri nga ku punon si gazetar dhe përkthyes. Ka botuar në të përkohshmet shqiptare duke nisur që nga viti 1930 deri në vitin 1939 qoftë me emrin e tij, qoftë me pseudonimet e shumtë të përdorur si T.Z., ZAKS, TANI, TARZANI, TA, tz, T etj. Shkruan n'atë kohë kur shkëlqyen [[Mitrush Kuteli|M. Kuteli]], [[Branko Merxhani|Merxhani]], [[Petro Marko|P. Markon]], [[Ernest Koliqi|E. Koliqi]], [[Migjeni]], [[Vedat Kokona|Kokona]], etj. në shtypin e kohës Illyria, Minerva, Bota e re, [[Përpjekja shqiptare]], Koha e Re, Besa, Shtypi, Shkëndija, Leka, Vatra, Rilindja. Kur u botua përkthimi i "''Nënës"'' në revistën "Leka" u botua një kritikë. Nga fundi i recensionit ishin edhe këto fjalë: "''Përsa shihet përkthyesi asht tue e lyp të vërtetën edhe nji ditë do t'a gjejë''". Këto ishin porsi fjalë të një profeti, sepse kështu edhe ndodhi.
 
Më 1935, ai ka qenë editor i revistës "Jeta dhe Kulltura". Pas një kohe të shkurtër merret në Ministrinë e Financave, ku kryen detyrën e Drejtorit të Statistikave. Në këtë detyrë mbeti deri në vitin 1939, kur Shqipëria u pushtua.
 
=== Mërgimi ===
Në fillim të Luftës së Dytë Botërore, për përkthimin e "''Nënës"'' së [[Maksim Gorki|Gorkit]], dhe artikujt e tij therës, Tajari bashkë me zonjën e tij internohen në [[Italia|Itali]], ku kalojnë përdhunazi kufirin dhe shkojnë në Francë. Me një letër iu drejtua [[Mehmet bej Konica|Mehmet Konicës]], i cili në atë kohë ishte një nga anëtarët e Këshillit Mbretëror, madje iu drejtua edhe Mbretit, duke ia shfaqur me plot sinqeritet mendimet, dëshirat, idetë e idealet e veta. [[Mbreti Zogu I|Mbreti]] jo vetëm që "e fali", por u përgjigj se për Tajarin ka pasur një dashuri e simpati të posaçme, sepse e njeh mirë zemrën dhe thjeshtësinë e tij, ndaj në Francë qe emeruar prej Madhërisë së tij si atashe i shtypit i Oborrit Mbretëror. Kur Mbreti Zog gjendej në [[Franca|Francë]], e cila në atë kohë kapitulloi, qe ftuar prej Mbretit të Anglisë, Gjergjit VI (Xhorxhit VI), që të kalonte në Britaninë e Madhe. Me vajtjen e Tajarit në [[Londra|Londër]], veç detyrave të tjera, filluan edhe transmetimet e para në gjuhën shqipe me anën e Radio BBC-së, në nëntor të vitit 1940 si përkthyes dhe spiker në Seksionin Shqiptar të Shërbimit për Europën, së bashku me diplomatin [[Dervish Duma]] dhe [[Anton Logoreci]]n.
 
Në Londër Tajar Zavalani ka mbajtur një varg konferencash nëpër institute të ndryshme mbi Shqipërinë. Tri vjet ishte Sekretar i Përgjithshëm i Pen Clubit të shkrimtarëve në mergim, që vinin nga shtetet e robëruara. Pothuaj se tërë një numër të "Arena" (revistë letrare e klubit të përmendur) ia kushtoi letërsisë shqipe, ku botoi edhe përkthimin e "Gjeniut" të Atë [[Gjergj Fishta|Gjergj Fishtës]] në gjuhën [[Anglishtja|angleze]], që ai e përgatiti.
Rreshti 22:
Me formimin e Degës ACEN për Europë (Komiteti i Kombeve të Robëruara), ishte delegat i Komitetit Shqiptar. Në këtë detyrë ishte deri në fund të jetës. Në fakt, vitin e fundit ishte kryetar i Degës ACEN në Londër. Në janar të vitit 1962, si delegat shqiptar, merr pjesë në Këshillin e Evropës në [[Strasburg]]. Prania e Tajarit ishte më se e nevojshme, meqë shumë intriga e dredhi të huaja dolën në dritë dhe kështu ai vetë me anën e miqve e tha të vërtetën mbi Shqipërinë.
 
VdiqNdërroi jetë po në muajin e lindjes, në mëngjes herët të 19 gushtit të vitit 1966.
 
== Vepra ==