Big Bang: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Smallem (diskuto | kontribute) |
Smallem (diskuto | kontribute) |
||
Rreshti 6:
[[Georges Lemaître]] propozoi atë që u njoh si teoria e Big Bangut rreth origjinës së Universit, megjithëse ai e quajti atë "hipoteza e atomit të parë". Ky model bazohet kryesisht në [[relativitetin e përgjithshëm]] të [[Albert Einstein]]it dhe në supozime të thjeshtuara (si homogjeniteti dhe izotropia e hapësirës). Ekuacionet kryesore u formuluan nga [[Alexander Friedmann]]. Pasi [[Edwin Hubble]] zbuloi në vitin 1929 se distancat në galaksitë e largëta janë në proporcion me kuqësinë e tyre, po ashtu e sugjeruar nga Lemaître në vitin 1927, ky vëzhgim u mor për të treguar se të gjitha galaktikat dhe grumbullimet yjore të largëta kanë një shpejtësi të dukshme (shpejtësia e një vale në një drejtim të caktuar) drejtpërdrejt larg nga pika jonë e vëzhgimit: sa më larg, aq më e lartë është shpejtësia e dukshme<ref name="hubble">{{cite journal
|first=E. |last=Hubble |authorlink=Edwin Hubble |year=1929 |title=A Relation Between Distance and Radial Velocity Among Extra-Galactic Nebulae |url=http://antwrp.gsfc.nasa.gov/debate/1996/hub_1929.html |journal=[[Proceedings of the National Academy of Sciences]] |volume=15 |pages=168–73 |doi=10.1073/pnas.15.3.168 |pmid=16577160 |issue=3 |pmc=522427 }}</ref>. Zbuloi Zgjerimin e Universit. Në 1927, prifti belg dhe fizikani Georges Lemaître e bënë atë që është ndoshta zbulimi më i madh në kozmologjinë moderne - universi ynë po zgjerohet. Katër vjet më vonë, ai propozoi që universi të fillonte me një "kuantik të vetëm" - atë që tani e quajmë bangin e madh.Nov 15, 2011▼
▲ |year=1929 |title=A Relation Between Distance and Radial Velocity Among Extra-Galactic Nebulae |url=http://antwrp.gsfc.nasa.gov/debate/1996/hub_1929.html |journal=[[Proceedings of the National Academy of Sciences]] |volume=15 |pages=168–73 |doi=10.1073/pnas.15.3.168 |pmid=16577160 |issue=3 |pmc=522427 }}</ref>. Zbuloi Zgjerimin e Universit. Në 1927, prifti belg dhe fizikani Georges Lemaître e bënë atë që është ndoshta zbulimi më i madh në kozmologjinë moderne - universi ynë po zgjerohet. Katër vjet më vonë, ai propozoi që universi të fillonte me një "kuantik të vetëm" - atë që tani e quajmë bangin e madh.Nov 15, 2011
Nëse distanca ndërmjet grumbullimeve të galaktikave është duke u rritur sot, gjithçka duhet të ketë qënë më afër bashkë në të shkuarën. Kjo ide është konsideruar se ka ndodhur mbrapa në kohë në temperature dhe dendësi ekstreme,<ref>{{cite web
|last=Gibson |first=C.H. |date=21 janar 2001 |url=http://sdcc3.ucsd.edu/~ir118/GibsonAbstract.pdf |title=The First Turbulent Mixing and Combustion |work=[[IUTAM]] Turbulent Mixing and Combustion |access-date=4 shkurt 2010 |archive-date=4 tetor 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181004204804/http://sdcc3.ucsd.edu/~ir118/GibsonAbstract.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>▼
▲ |first=C.H. |date=21 janar 2001 |url=http://sdcc3.ucsd.edu/~ir118/GibsonAbstract.pdf |title=The First Turbulent Mixing and Combustion |work=[[IUTAM]] Turbulent Mixing and Combustion |access-date=4 shkurt 2010 |archive-date=4 tetor 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181004204804/http://sdcc3.ucsd.edu/~ir118/GibsonAbstract.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>
{{cite arxiv |last=Gibson |first=C.H. |year=2001 |title=Turbulence And Mixing In The Early Universe |class=astro-ph |eprint=astro-ph/0110012 }}</ref><ref>
{{cite arxiv |last=Gibson |first=C.H. |year=2005 |title=The First Turbulent Combustion |class=astro-ph |eprint=astro-ph/0501416 }}</ref> dhe përshpejtues të mëdhenj grimcash janë ndërtuar për të eksperimentuar dhe testuar në këto kushte, duke rezultuar në konfirmimin e teorisë, por këta përshpejtues grimcash kanë aftësi të kufizuara për të kontrolluar kaq energji të madhe. Pa asnjë provë për çastin më të herët të zgjerimit, teoria e Big Bangut ''nuk mund'' dhe ''nuk'' jep ndonjë shpjegim për një gjendje të tillë fillestare; përkundrazi, ai ''përshkruan'' dhe ''shpjegon'' evolucionin e përgjitshëm të Universit që nga ai cast. Bollëku I observuar I elementëve dritorë pothuajse lidhen me parashikimet e llogaritura për formimin e këtyre elementëve në minutat e para të ftohjes së Universit, e detajuar në mënyrë logjike dhe sasiore sipas nukleosintezës së Big Bangut.
| |||