Risto Siliqi: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Smallem (diskuto | kontribute) |
vNo edit summary |
||
Rreshti 3:
| image =
| birth_date = [[16 gusht]] [[1882]]
| birth_place = [[Shkodra|Shkodër]], [[
| death_date = [[1 maj]] [[1936]]
| death_place = [[Shkodra|Shkodër]], [[Mbretëria Shqiptare
| nationality = Shqiptar
| genre = Poet, publicist
|profesioni=avokat, nëpunës}}
'''Risto Siliqi''' ([[Shkodra|Shkodër]], [[1882|10 gusht 1882]] - [[1 Maj|1 maj]] [[1936]]) ka qenë [[Poeti|poet]], publicist, [[Avokati|avokat]] dhe veprimtar i çështjes kombëtare shqiptare.<ref>{{citation|url=https://books.google.com/books?id=eTxpAAAAMAAJ&q=risto+siliqi&dq=risto+siliqi&hl=en&sa=X&ved=0CEkQ6AEwBzgKahUKEwiOxKmkl_DIAhUGOD4KHTIiBJM|journal=Untersuchungen zur Gegenwartskunde Südosteuropas|issue=28-29|title=Albanien im Umbruch|author=Franz-Lothar Altmann, Robert Elsie|publisher=Oldenburg|year=1990|location=Munich|issn=0566-2761|oclc=1607360|page=251|quote=...writer and nationalist figure Risto Siliqi (1882-1936)...}}</ref>
== Jeta ==
Leu në Shkodër, në gjirin e një familjeje të thjeshtë, i ati Llazari ishte furrtar. Ndoqi mësimet fillore në shkollën e [[Gjuha serbe|gjuhës serbe]] në qytet dhe pas saj ''
Siliqi mori pjesë aktivisht në [[Kryengritja e
▲Leu në Shkodër, në gjirin e një familjeje të thjeshtë, i ati Llazari ishte furrtar. Ndoqi mësimet fillore në shkollën e gjuhës serbe në qytet dhe pas saj ''Ruzhdijen'' (shkollën e mesme osmane) e qytetit, ku spikati me qëndrimet e tij antiosmane. Për pak pa u arrestuar, familja e tij e shpuri në [[Cetinja|Cetinjë]], ku edhe tre vëllezërit e tjerë të tij ishin vendosur. Siliqi nuk rreshti së përhapur qëndrimet e tij nacionaliste edhe përgjatë 10 viteve në syrgjyn. Bashkë me vëllezërit hapi një hotel të vogël me emrin "Albania", ku u bë një vendtubim për çështjet patriotike<ref>{{citation|url=https://books.google.com/books?id=RJu4AAAAIAAJ&q=risto+siliqi&dq=risto+siliqi&hl=en&sa=X&ved=0CFkQ6AEwCTgUahUKEwj20ebnlPDIAhVF8j4KHUuHC6c|page=100|author=Gazmend Shpuza|title=Në prag të pavarësisë|trans-title=On Independence Eve|publisher=Eagle Press|year=1999|location=New York|isbn=9781891654046|oclc=43972972}}</ref>. Ai udhëtoi edhe në [[Rumania|Rumani]] e [[Bullgaria|Bullgari]] për të takuar mërgimtarët shqiptarë atje<ref name=":0">Fullani 1956, pp. 3-10.</ref>.
Gjendja politike në Shkodër ishte gjithashtu e trazuar, në mesin e shumë fushëndikimeve të lidhura me koniukturat e huaja Siliqi arrin të themelojë klubin patriotik "Lidhja Shqiptare" dhe qe redaktor i organit të shtypit ''Shqypnija e Re'' me drejtor Hilë Mosin e visartar Karl Sumën<ref name=":0" /><ref>{{citation|url=https://books.google.com/books?id=AyMNAQAAIAAJ&q=risto+siliqi&dq=risto+siliqi&hl=en&sa=X&ved=0CD0Q6AEwBTgKahUKEwjDnuvHlPDIAhXIdD4KHWasDIg|journal=[[Studime Historike]]|page=205|volume=8|year=1971|issn=0563-5799|title=SHQYPNIA E RE|publisher=University of Tirana - Institute of History}}</ref>. Siliqi hoqi dorë nga "Lidhja Shqiptare" prej mosdakordësisë së tij për faktin se iu bë thirrje Malit të Zi për ndihmë ushtarake në shtypjen e elementëve [[Esad pashë Toptani|esadistë]] e [[Perandoria Osmane|pro-osmanë]] në Shkodër. Ai iu bashkua njësive vullnetare që shkuan në [[Durrësi|Durrës]] në ndihmë të [[Princ Vidi
▲Siliqi mori pjesë aktivisht në [[Kryengritja e vitit 1911|Kryengritjen e Malësisë së Madhe më 1911]] dhe ishte së bashku me [[Hilë Mosi|Hilë Mosin]] e [[Luigj Gurakuqi|Luigj Gurakuqin]] anëtar i ''Komitetit Shqiptar''. Mori pjesë në kuvendin e bërë në Greçë ku u vendos për [[Memorandumi i Greçës|memorandumin e quajtur "Libri i Kuq"]]. [[Lufta e Parë Ballkanike]] e gjeti në Cetinjë, ku pasi u informua nga shërbimet sekrete austriake se do të arrestohej bashkë me emigrantët e tjerë, shkoi në [[Kotorri|Kotorr]]. Bashkë me të tjerët, u kthye në Shkodër më 1913 me një anije austriake. Gjykata malazeze ndërkohë e dënoi me ''vdekje [[Gjyqi në mungesë|në mungesë]]'' si "armik i [[Mali i Zi|shtetit malazez]]"<ref name=":0" />.
▲Gjendja politike në Shkodër ishte gjithashtu e trazuar, në mesin e shumë fushëndikimeve të lidhura me koniukturat e huaja Siliqi arrin të themelojë klubin patriotik "Lidhja Shqiptare" dhe qe redaktor i organit të shtypit ''Shqypnija e Re'' me drejtor Hilë Mosin e visartar Karl Sumën<ref name=":0" /><ref>{{citation|url=https://books.google.com/books?id=AyMNAQAAIAAJ&q=risto+siliqi&dq=risto+siliqi&hl=en&sa=X&ved=0CD0Q6AEwBTgKahUKEwjDnuvHlPDIAhXIdD4KHWasDIg|journal=[[Studime Historike]]|page=205|volume=8|year=1971|issn=0563-5799|title=SHQYPNIA E RE|publisher=University of Tirana - Institute of History}}</ref>. Siliqi hoqi dorë nga "Lidhja Shqiptare" prej mosdakordësisë së tij për faktin se iu bë thirrje Malit të Zi për ndihmë ushtarake në shtypjen e elementëve esadistë e pro-osmanë në Shkodër. Ai iu bashkua njësive vullnetare që shkuan në [[Durrësi|Durrës]] në ndihmë të [[Princ Vidi|Princ Vidit]] kundër Kryengritjes Myslimane në Shqipërinë e Mesme. Pushtimi malazez i Shkodrës më 1914 e gjeti Siliqin; u arrestua me t'u parë, së bashku me të tjerë si Gurakuqi, iu bë gjyqi me shpejtësi dhe u dënuan me vdekje. Ofensiva austro-hungareze kundër Malit të Zi dhe kapitullimi i këtij të fundit, i shpëtuan jetën<ref name=":0" />.
Nga pikëpamja profesionale, Siliqi kishte nisur punën si avokat, fushë të cilës iu përqendrua nga fundi i Luftës së Parë Botërore. Pas bashkimit të Shkodrës me qeverinë e dalur nga Kongresi i Lushnjes, më 1921 Siliqi shkoi me punë në Vlorë si gjykatës dhe më 1923 u emërua Sekretar i Parë i [[Ministria e Drejtësisë e Shqipërisë|Ministrisë së Drejtësisë]]. Pas 1924 nuk u përfshi më në politikë dhe punoi si avokat deri kur ndërroi jetë më 1 maj 1936<ref name=":0" />.
Në emër të djelmisë shkodrane, profesor [[Ernest Koliqi]] me një oratori të veçantë theksoi vlerat e vërteta në Shqipëri e mërgim të Risto Siliqit, pjesëmarrjen e tij në kryengritjet kombëtare të veriut, duke e krahasuar me vjershëtorin shkodran [[
== Veprimtaria letrare ==
Line 42 ⟶ 40:
Vepra më e njohur e R. Siliqit dhe më e realizuara është poemthi lirik "Mrika në shkangull". Këtu gjejmë shfaqe spontane të realizmit, edhe pse vepra në tërësinë e saj është romantike. Mrika, një vajzë e re, e çiltër, plot ëndrra, gabon në dashuri dhe i jep fund jetës. Poeti e mbron forcën e dashurisë, dëshirën për lumturi dhe proteston kundër shoqërisë patriarkale e hipokrite, që me zakonet e saj të egra bëhet e pamëshirshme ndaj të pafajshmëve. Vepra, përveç mendimit tepër të avancuar për kohën ka edhe vlera artistike. Poeti ka arritur këtu një thjeshtësi dhe natyrshmëri, një ngrohtësi ndjenje që u mungon krijimeve të tjera. Poema spikat për vëzhgimet e holla psikologjike që ndriçojnë botën shpirtërore të heroinës. Tablotë e natyrës, plot ëmbëlsi e hijeshi, me ngjyra romantike, janë në funksion të ndjenjave të protagonistes. Poema është e llojit shoqëror-psikologjik.
==
* {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=9vFdOwAACAAJ&dq=risto+siliqi+vepra&hl=en&sa=X&ved=0CC8Q6AEwAWoVChMI0Pih69f1yAIVRD0-Ch1UpgXv|title=Risto Siliqi, Vepra të zgjedhura|last1=Fullani|first1=Dhimitër|publisher=Ndermarrja Shtetërore e Botimeve|year=1956|editor=[[Qendra e Studimeve Albanologjike#Instituti i Historisë|Instituti i Shkencave i R.P.Sh. - Instituti i Historisë dhe Gjuhësisë]]|location=Tirana|oclc=28785865|trans-title=Risto Siliqi, selected works}}▼
=== Referime ===
{{reflist|2}}
▲=== Referime ===
▲* {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=9vFdOwAACAAJ&dq=risto+siliqi+vepra&hl=en&sa=X&ved=0CC8Q6AEwAWoVChMI0Pih69f1yAIVRD0-Ch1UpgXv|title=Risto Siliqi, Vepra të zgjedhura|last1=Fullani|first1=Dhimitër|publisher=Ndermarrja Shtetërore e Botimeve|year=1956|editor=[[Qendra e Studimeve Albanologjike#Instituti i Historisë|Instituti i Shkencave i R.P.Sh. - Instituti i Historisë dhe Gjuhësisë]]|location=Tirana|oclc=28785865|trans-title=Risto Siliqi, selected works}}
{{Autorë shqiptarë|state=collapsed}}
| |||