[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
R4
R5
Rreshti 82:
== Diagnoza ==
HIV/AIDS diagnostikohet nëpërmjet testeve laboratorike dhe më pas inskenohet në bazë të pranisë së shenjave ose simptomave të caktuara. Ekzaminimi i HIV rekomandohet nga Task Forca e Shërbimeve Parandaluese të Shteteve të Bashkuara për të gjithë njerëzit nga 15 vjeç deri në 65 vjeç, duke përfshirë të gjitha gratë shtatzëna. Për më tepër, testimi rekomandohet për ata me rrezik të lartë, i cili përfshin këdo që është diagnostikuar me një sëmundje seksualisht të transmetueshme. Në shumë zona të botës, një e treta e mbartësve të HIV zbulojnë se janë të infektuar në një fazë të avancuar të sëmundjes kur SIDA ose imunodefiçenca e rëndë është bërë e dukshme.
 
=== Testimi për HIV ===
Shumica e njerëzve të infektuar me HIV zhvillojnë antitrupa specifikë (d.m.th. serokonvert) brenda tre deri në dymbëdhjetë javë pas infeksionit fillestar. Diagnoza e HIV-it primar para serokonversionit bëhet duke matur HIV-ARN ose antigjenin p24. Rezultatet pozitive të marra nga testimi i antitrupave ose PCR konfirmohen ose nga një antitrup tjetër ose nga PCR.
 
Testet e antitrupave tek fëmijët më të vegjël se 18 muaj janë zakonisht të pasakta, për shkak të pranisë së vazhdueshme të antitrupave të nënës. Kështu, infeksioni HIV mund të diagnostikohet vetëm me anë të testimit PCR për HIV ARN ose ADN, ose nëpërmjet testimit për antigjenin p24. Pjesa më e madhe e botës nuk ka akses në testimin e besueshëm PCR dhe njerëzit në shumë vende thjesht presin derisa të zhvillohen simptomat ose fëmija të jetë mjaft i vjetër për testimin e saktë të antitrupave. Në Afrikën Sub-Sahariane midis 2007 dhe 2009, midis 30% dhe 70% e popullsisë ishin në dijeni të statusit të tyre HIV. Në vitin 2009, u testuan midis 3.6% dhe 42% e burrave dhe grave në vendet sub-Sahariane; kjo paraqet një rritje të ndjeshme krahasuar me vitet e mëparshme.
 
=== Klasifikimet ===
Dy sisteme kryesore të stadifikimit klinik përdoren për të klasifikuar HIV-in dhe sëmundjet e lidhura me HIV-in për qëllime mbikëqyrjeje: sistemi i stadifikimit të sëmundjes së OBSH-së për infeksionin dhe sëmundjen HIV dhe sistemi i klasifikimit CDC për infeksionin HIV. Sistemi i klasifikimit të CDC-së përdoret më shpesh në vendet e zhvilluara. Meqenëse sistemi i skenës së OBSH-së nuk kërkon teste laboratorike, ai është i përshtatshëm për kushtet e kufizuara nga burimet që hasen në vendet në zhvillim, ku mund të përdoret gjithashtu për të ndihmuar në drejtimin e menaxhimit klinik. Pavarësisht dallimeve të tyre, të dy sistemet lejojnë një krahasim për qëllime statistikore.
 
[[Organizata Botërore e Shëndetësisë]] propozoi për herë të parë një përkufizim për SIDA-n në vitin 1986. Që atëherë, klasifikimi i OBSH-së është përditësuar dhe zgjeruar disa herë, me versionin më të fundit të publikuar në vitin 2007. Sistemi i OBSH-së përdor kategoritë e mëposhtme:
 
* Infeksioni primar HIV: Mund të jetë ose asimptomatik ose i shoqëruar me sindromën retrovirale akute
* Faza I: Infeksioni me HIV është asimptomatik me një numër të qelizave T CD4+ (i njohur edhe si numërimi CD4) më i madh se 500 për mikrolitër (μl ose mm kub) gjak. Mund të përfshijë zgjerim të përgjithësuar të nyjeve limfatike.
* Faza II: Simptoma të lehta, të cilat mund të përfshijnë manifestime të vogla mukokutane dhe infeksione të përsëritura të traktit të sipërm respirator. Një numër CD4 më pak se 500/µl
* Faza III: Simptoma të avancuara, të cilat mund të përfshijnë diarre kronike të pashpjegueshme për më shumë se një muaj, infeksione të rënda bakteriale duke përfshirë tuberkulozin e mushkërive dhe një numër CD4 më pak se 350/μl
* Faza IV ose SIDA: simptoma të rënda, të cilat përfshijnë toksoplazmozën e trurit, kandidiazën e ezofagut, trakesë, bronkeve ose mushkërive dhe sarkoma e Kaposit. Një numër CD4 më pak se 200/µl
 
Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve krijuan gjithashtu një sistem klasifikimi për HIV-in dhe e përditësuan atë në 2008 dhe 2014. Ky sistem klasifikon infeksionet me HIV bazuar në numrin e CD4 dhe simptomave klinike dhe përshkruan infeksionin në pesë grupe. Në moshën më të madhe se gjashtë vjeç është:
 
* Faza 0: koha ndërmjet një testi HIV negativ ose të papërcaktuar pas më pak se 180 ditësh nga një test pozitiv.
* Faza 1: Numri i CD4 ≥ 500 qeliza/µl dhe pa kushte që përcaktojnë SIDA-n.
* Faza 2: CD4 numëron 200 deri në 500 qeliza/µl dhe nuk ka kushte që përcaktojnë SIDA-n.
* Faza 3: Numri i CD4 ≤ 200 qeliza/µl ose kushte që përcaktojnë SIDA-n.
* E panjohur: nëse ka informacion të pamjaftueshëm për të bërë ndonjë nga klasifikimet e mësipërme.
 
Për qëllime mbikëqyrjeje, diagnoza e AIDS-it ende qëndron edhe nëse, pas trajtimit, numri i qelizave T CD4+ rritet në mbi 200 për µL gjak ose shërohen sëmundje të tjera që përcaktojnë SIDA-n.
 
== Parandalimi ==
Line 91 ⟶ 117:
 
Programet që inkurajojnë abstinencën seksuale nuk duket se ndikojnë në rrezikun e mëvonshëm të HIV-it. Dëshmitë e ndonjë përfitimi nga edukimi i bashkëmoshatarëve janë po aq të dobëta. Edukimi gjithëpërfshirës seksual i ofruar në shkollë mund të ulë sjelljet me rrezik të lartë. Një pakicë e konsiderueshme e të rinjve vazhdon të përfshihet në praktika me rrezik të lartë pavarësisht se e dinë për HIV/AIDS, duke nënvlerësuar rrezikun e tyre për t'u infektuar me HIV. Këshillimi dhe testimi vullnetar i njerëzve për HIV nuk ndikon në sjelljen e rrezikshme te ata që rezultojnë negativë, por rrit përdorimin e prezervativit tek ata që rezultojnë pozitivë. Shërbimet e përmirësuara të planifikimit familjar duket se rrisin gjasat që gratë me HIV të përdorin kontracepsionin, krahasuar me shërbimet bazë. Nuk dihet nëse trajtimi i infeksioneve të tjera seksualisht të transmetueshme është efektiv në parandalimin e HIV.
 
=== Para-ekspozimi ===
Trajtimi antiretroviral midis njerëzve me HIV, numri i CD4 i të cilëve ≤ 550 qeliza/µL është një mënyrë shumë efektive për të parandaluar infeksionin HIV të partnerit të tyre (një strategji e njohur si trajtim si parandalim, ose TASP). TASP shoqërohet me një reduktim 10-20-fish të rrezikut të transmetimit. Profilaksia para ekspozimit (PrEP) me një dozë ditore të medikamenteve tenofovir, me ose pa emtricitabinë, është efektive tek njerëzit me rrezik të lartë, duke përfshirë burrat që kryejnë marrëdhënie seksuale me burra, çiftet ku njëri është HIV pozitiv dhe heteroseksualët e rinj në Afrikë. Mund të jetë gjithashtu efektiv në përdoruesit e drogës intravenoze, me një studim që zbulon një ulje të rrezikut prej 0,7 deri në 0,4 për 100 persona vjet. USPSTF, në vitin 2019, rekomandoi PrEP tek ata që janë në rrezik të lartë.
 
Masat paraprake universale brenda mjedisit të kujdesit shëndetësor besohet të jenë efektive në uljen e rrezikut të HIV. Përdorimi intravenoz i drogës është një faktor i rëndësishëm rreziku dhe strategjitë e reduktimit të dëmit, si programet e shkëmbimit të gjilpërave dhe terapia e zëvendësimit të opioideve, duken efektive në uljen e këtij rreziku.
 
=== Pas-ekspozimit ===
Një kurs antiretroviralësh i administruar brenda 48 deri në 72 orëve pas ekspozimit ndaj gjakut HIV pozitiv ose sekrecioneve gjenitale quhet profilaksë pas ekspozimit (PEP). Përdorimi i një agjenti të vetëm zidovudine redukton pesëfish rrezikun e një infeksioni HIV pas një dëmtimi me gjilpërë. Që nga viti 2013, regjimi parandalues i rekomanduar në Shtetet e Bashkuara përbëhet nga tre medikamente - tenofovir, emtricitabine dhe raltegravir - pasi kjo mund të zvogëlojë më tej rrezikun.
 
Trajtimi PEP rekomandohet pas një sulmi seksual kur autori dihet se është HIV pozitiv, por është i diskutueshëm kur statusi i tij HIV nuk dihet. Kohëzgjatja e trajtimit është zakonisht katër javë dhe shpesh shoqërohet me efekte anësore - aty ku përdoret zidovudina, rreth 70% e rasteve rezultojnë në efekte të padëshiruara si nauze (24%), lodhje (22%), shqetësim emocional (13%). dhe dhimbje koke (9%).
 
=== Nënë-fëmijë ===
Programet për parandalimin e transmetimit vertikal të HIV-it (nga nëna te fëmijët) mund të ulin shkallën e transmetimit me 92-99%. Kjo kryesisht përfshin përdorimin e një kombinimi të barnave antivirale gjatë shtatzënisë dhe pas lindjes tek foshnja, dhe potencialisht përfshin ushqyerjen me shishe në vend të ushqyerjes me gji. Nëse ushqimi zëvendësues është i pranueshëm, i realizueshëm, i përballueshëm, i qëndrueshëm dhe i sigurt, nënat duhet të shmangin ushqyerjen me gji të foshnjave të tyre; megjithatë, ushqyerja ekskluzive me gji rekomandohet gjatë muajve të parë të jetës nëse nuk është kështu. Nëse kryhet ushqyerja ekskluzive me gji, ofrimi i profilaksisë antiretrovirale të zgjatur tek foshnja ul rrezikun e transmetimit. Në vitin 2015, Kuba u bë vendi i parë në botë që zhduk transmetimin e HIV-it nga nëna tek fëmija.
 
=== Vaksinimi ===
Aktualisht nuk ka asnjë vaksinë të licencuar për HIV ose AIDS. Prova më efektive e vaksinës deri më sot, RV 144, u botua në 2009; ai gjeti një reduktim të pjesshëm të rrezikut të transmetimit prej afërsisht 30%, duke stimuluar disa shpresa në komunitetin e kërkimit për zhvillimin e një vaksine vërtet efektive. Provat e mëtejshme të vaksinës RV 144 janë në vazhdim.
 
== Mjekimi ==