HIV/AIDS: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
R5 |
R6 |
||
Rreshti 136:
== Mjekimi ==
Aktualisht nuk ka asnjë kurë, as një [[Vaksina|vaksinë]] efektive kundër HIV. Trajtimi konsiston në terapi antiretrovirale shumë aktive (HAART), e cila ngadalëson përparimin e sëmundjes. Që nga viti 2010, më shumë se 6.6 milionë njerëz merrnin HAART në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Trajtimi përfshin gjithashtu trajtimin parandalues dhe aktiv të infeksioneve oportuniste. Që nga korriku 2022, katër persona janë pastruar me sukses nga HIV. Fillimi i shpejtë i terapisë antiretrovirale brenda një jave nga diagnoza duket se përmirëson rezultatet e trajtimit në mjedise me të ardhura të ulëta dhe të mesme.
=== Terapia Antivirale ===
Opsionet aktuale të HAART janë kombinime (ose "kokteje") që përbëhen nga të paktën tre medikamente që i përkasin të paktën dy llojeve, ose "klasave" të agjentëve antiretroviralë. Fillimisht, trajtimi është zakonisht një frenues i transkriptazës së kundërt jo-nukleozid (NNRTI) plus dy frenues analogë nukleozidë të transkriptazës së kundërt (NRTIs). NRTI-të tipike përfshijnë: zidovudine (AZT) ose tenofovir (TDF) dhe lamivudine (3TC) ose emtricitabine (FTC). Që nga viti 2019, dolutegravir/lamivudine/tenofovir është renditur nga Organizata Botërore e Shëndetësisë si trajtimi i linjës së parë për të rriturit, me tenofovir/lamivudine/efavirenz si një alternativë. Kombinimet e agjentëve që përfshijnë frenuesit e proteazës (PI) përdoren nëse regjimi i mësipërm humbet efektivitetin.
Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe Shtetet e Bashkuara rekomandojnë antiretrovirale tek njerëzit e të gjitha moshave (duke përfshirë gratë shtatzëna) sapo të vendoset diagnoza, pavarësisht nga numri i CD4. Me fillimin e trajtimit, rekomandohet të vazhdohet pa pushime apo “pushime”. Shumë njerëz diagnostikohen vetëm pasi trajtimi idealisht duhet të kishte filluar. Rezultati i dëshiruar i trajtimit është një numërim afatgjatë i HIV-ARN në plazmë nën 50 kopje/mL. Nivelet për të përcaktuar nëse trajtimi është efektiv rekomandohen fillimisht pas katër javësh dhe pasi nivelet bien nën 50 kopje/mL, kontrollet çdo tre deri në gjashtë muaj janë zakonisht adekuate. Kontrolli joadekuat konsiderohet të jetë më i madh se 400 kopje/mL. Bazuar në këto kritere trajtimi është efektiv në më shumë se 95% të njerëzve gjatë vitit të parë.
Përfitimet e trajtimit përfshijnë zvogëlimin e rrezikut të përparimit në SIDA dhe uljen e rrezikut të vdekjes. Në botën në zhvillim, trajtimi përmirëson gjithashtu shëndetin fizik dhe mendor. Me trajtim, rreziku i tuberkulozit zvogëlohet me 70%. Përfitimet shtesë përfshijnë një ulje të rrezikut të transmetimit të sëmundjes te partnerët seksualë dhe një ulje të transmetimit nga nëna te fëmija. Efektiviteti i trajtimit varet në një pjesë të madhe nga pajtueshmëria. Arsyet për mosrespektimin e trajtimit përfshijnë aksesin e dobët në kujdesin mjekësor, mbështetjen e pamjaftueshme sociale, sëmundjet mendore dhe abuzimin me drogën. Kompleksiteti i regjimeve të trajtimit (për shkak të numrit të pilulave dhe shpeshtësisë së dozimit) dhe efektet anësore mund të zvogëlojnë respektimin. Edhe pse kostoja është një çështje e rëndësishme për disa medikamente, 47% e atyre që kishin nevojë për to i merrnin ato në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme që nga viti 2010, dhe shkalla e aderimit është e ngjashme në vendet me të ardhura të ulëta dhe me të ardhura të larta.
Ngjarje të veçanta anësore lidhen me agjentin antiretroviral të marrë. Disa nga efektet anësore relativisht të zakonshme përfshijnë: sindromën e lipodistrofisë, dislipideminë dhe diabetin mellitus, veçanërisht me frenuesit e proteazës. Simptoma të tjera të zakonshme përfshijnë diarrenë dhe një rrezik të shtuar të sëmundjeve kardiovaskulare. Trajtimet më të reja të rekomanduara shoqërohen me më pak efekte anësore. Disa ilaçe mund të shoqërohen me defekte të lindjes dhe për këtë arsye mund të jenë të papërshtatshme për gratë që shpresojnë të kenë fëmijë.
Rekomandimet e trajtimit për fëmijët janë disi të ndryshme nga ato për të rriturit. Organizata Botërore e Shëndetësisë rekomandon trajtimin e të gjithë fëmijëve nën moshën pesë vjeç; fëmijët mbi pesë vjeç trajtohen si të rritur. Udhëzimet e Shteteve të Bashkuara rekomandojnë trajtimin e të gjithë fëmijëve nën moshën 12 muajsh dhe të gjithë atyre me numërimin e ARN-së së HIV-it mbi 100,000 kopje/mL midis moshës një vjeç dhe pesë vjeç.
Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) ka rekomanduar dhënien e autorizimeve të marketingut për dy ilaçe të reja antiretrovirale (ARV), rilpivirin (Rekambys) dhe kabotegravir (Vocabria), që do të përdoren së bashku për trajtimin e njerëzve me virusin e mungesës së imunitetit njerëzor tip 1 (HIV). -1) infeksion. Të dy ilaçet janë ARV-të e parë që vijnë në një formulim injektues me veprim të gjatë. Kjo do të thotë se në vend të pilulave ditore, njerëzit marrin injeksione intramuskulare çdo muaj ose çdo dy muaj.
Kombinimi i injektimit Rekambys dhe Vocabria është menduar për trajtimin mirëmbajtës të të rriturve që kanë nivele të pazbulueshme të HIV-it në gjak (ngarkesa virale më pak se 50 kopje/ml) me trajtimin e tyre aktual ARV, dhe kur virusi nuk ka zhvilluar rezistencë ndaj një klase të caktuar. i barnave anti-HIV të quajtur frenues të transkriptazës së kundërt jo-nukleozide (NNRTIs) dhe frenues të transferimit të vargut të integrazës (INIs).
Kabotegravir i kombinuar me rilpivirinë (Cabenuva) është një regjim i plotë për trajtimin e infeksionit të virusit të mungesës së imunitetit të tipit 1 (HIV-1) tek të rriturit për të zëvendësuar një regjim aktual antiretroviral tek ata që janë të shtypur virologjikisht në një regjim të qëndrueshëm antiretroviral pa histori trajtimi. dështim dhe pa rezistencë të njohur ose të dyshuar ndaj kabotegravirit ose rilpivirinës.
=== Infeksionet Oportuniste ===
Masat për parandalimin e infeksioneve oportuniste janë efektive në shumë njerëz me HIV/AIDS. Përveç përmirësimit të sëmundjes aktuale, trajtimi me antiretrovirale zvogëlon rrezikun e zhvillimit të infeksioneve shtesë oportuniste.
Të rriturit dhe adoleshentët që jetojnë me HIV (madje edhe me terapi anti-retrovirale) pa prova të tuberkulozit aktiv në mjedise me ngarkesë të lartë tuberkulozi duhet të marrin terapi parandaluese izoniazide (IPT); testi i lëkurës së tuberkulinës mund të përdoret për të ndihmuar në vendosjen nëse nevojitet IPT. Fëmijët me HIV mund të përfitojnë nga kontrolli për tuberkuloz. Vaksinimi kundër hepatitit A dhe B këshillohet për të gjithë njerëzit në rrezik të HIV-it përpara se të infektohen; megjithatë mund të jepet edhe pas infektimit.
Profilaksia me trimethoprim/sulfametoksazol ndërmjet moshës katër dhe gjashtë javëshe dhe ndërprerja e ushqyerjes me gji të foshnjave të lindura nga nëna HIV-pozitive rekomandohet në mjedise me burime të kufizuara. Gjithashtu rekomandohet parandalimi i PCP-së kur numri i CD4 i një personi është nën 200 qeliza/uL dhe tek ata që kanë ose kanë pasur më parë PCP. Njerëzit me imunosupresion të konsiderueshëm gjithashtu këshillohen të marrin terapi profilaktike për toksoplazmozën dhe MAC. Masat e duhura parandaluese reduktuan shkallën e këtyre infeksioneve me 50% midis 1992 dhe 1997. Vaksinimi i gripit dhe vaksina e polisaharideve pneumokokale shpesh rekomandohen te njerëzit me HIV/AIDS me disa dëshmi përfitimi.
=== Dieta ===
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka lëshuar rekomandime në lidhje me kërkesat për lëndë ushqyese në HIV/AIDS. Promovohet një dietë përgjithësisht e shëndetshme. Marrja dietike e mikronutrientëve në nivele RDA nga të rriturit e infektuar me HIV rekomandohet nga OBSH; Marrja më e lartë e vitaminës A, zinkut dhe hekurit mund të prodhojë efekte negative tek të rriturit HIV pozitiv dhe nuk rekomandohet nëse nuk ka mungesë të dokumentuar. Suplementet dietike për njerëzit që janë të infektuar me HIV dhe që kanë ushqim të pamjaftueshëm ose mangësi dietike mund të forcojnë sistemin e tyre imunitar ose t'i ndihmojnë ata të shërohen nga infeksionet; megjithatë, dëshmitë që tregojnë një përfitim të përgjithshëm në sëmundshmëri ose ulje të vdekshmërisë nuk janë të qëndrueshme.
Dëshmitë për plotësimin me selen përzihen me disa prova paraprake të përfitimit. Për gratë shtatzëna dhe laktuese me HIV, suplementi multivitamina përmirëson rezultatet si për nënat ashtu edhe për fëmijët. Nëse nëna shtatzënë ose në laktacion është këshilluar të marrë ilaçe anti-retrovirale për të parandaluar transmetimin e HIV-it nga nëna te fëmija, suplementet multivitamine nuk duhet t'i zëvendësojnë këto trajtime. Ka disa prova që plotësimi i vitaminës A tek fëmijët me infeksion HIV redukton vdekshmërinë dhe përmirëson rritjen.
=== Mjekimi Alternativ ===
Në SHBA, afërsisht 60% e njerëzve me HIV përdorin forma të ndryshme të mjekësisë plotësuese ose alternative, efektiviteti i të cilave nuk është vërtetuar. Nuk ka prova të mjaftueshme për të mbështetur përdorimin e barnave bimore. Nuk ka prova të mjaftueshme për të rekomanduar ose mbështetur përdorimin e kanabisit mjekësor në përpjekje për të rritur oreksin ose shtimin në peshë.
== Prognoza ==
| |||