HIV/AIDS: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
R6 |
R7 - Perfundova Redaktimin. Ka nevoje te shtohen shume lidhje. Nese mundem do vazhdoj me lidhjet, etj.. keto dite. |
||
Rreshti 185:
Azia Jugore dhe Juglindore është e dyta më e prekura; në vitin 2010 ky rajon përmbante rreth 4 milionë raste ose 12% të të gjithë njerëzve që jetonin me HIV që rezultuan në afërsisht 250,000 vdekje. Përafërsisht 2.4 milionë nga këto raste janë në Indi.
Gjatë vitit 2008 në Shtetet e Bashkuara rreth 1.2 milionë njerëz jetonin me HIV, duke rezultuar në rreth 17,500 vdekje. Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve vlerësuan se në atë vit, 20% e amerikanëve të infektuar nuk ishin në dijeni të infeksionit të tyre. Që nga viti 2016, rreth 675,000 njerëz kanë vdekur nga HIV/AIDS në SHBA që nga fillimi i epidemisë së HIV-it. Në Mbretërinë e Bashkuar që nga viti 2015, kishte rreth 101,200 raste që rezultuan në 594 vdekje.[234] Në Kanada që nga viti 2008, kishte rreth 65,000 raste që shkaktuan 53 vdekje. Midis njohjes së parë të SIDA-s (në 1981) dhe 2009, ajo ka çuar në afro 30 milionë vdekje. Normat e HIV janë më të ulëta në Afrikën e Veriut dhe Lindjen e Mesme (0.1% ose më pak), Azinë Lindore (0.1%) dhe [[Evropa Perëndimore|Evropën Perëndimore]] dhe [[Evropa Qendrore|Qendrore]] (0.2%). Vendet evropiane më të prekura, sipas vlerësimeve të 2009 dhe 2012, janë [[Rusia]], [[Ukraina]], [[Letonia]], [[Moldavia]], [[Portugalia]] dhe [[Bjellorusia]], sipas renditjes në rënie të prevalencës.
== Historia ==
Rreshti 229:
Në vitin 2013, Biblioteka Kombëtare e Mjekësisë e SHBA-së zhvilloi një ekspozitë udhëtuese të titulluar Të mbijetosh dhe të lulëzosh: SIDA, Politika dhe Kultura; kjo përfshinte kërkimet mjekësore, përgjigjen e qeverisë amerikane dhe histori personale nga njerëz me SIDA, kujdestarë dhe aktivistë.
=== Ndikimi Ekonomik ===
HIV/AIDS ndikon në ekonominë e individëve dhe të vendeve. Produkti i brendshëm bruto i vendeve më të prekura është ulur për shkak të mungesës së kapitalit njerëzor. Pa ushqimin e duhur, kujdesin shëndetësor dhe mjekësinë, një numër i madh njerëzish vdesin nga komplikimet e lidhura me SIDA-n. Para vdekjes ata jo vetëm që nuk do të jenë në gjendje të punojnë, por gjithashtu do të kërkojnë kujdes të konsiderueshëm mjekësor. Vlerësohet se në vitin 2007 kishte 12 milionë jetimë nga SIDA. Shumë prej tyre kujdesen nga gjyshërit e moshuar.
Rikthimi në punë pas fillimit të trajtimit për HIV/AIDS është i vështirë dhe njerëzit e prekur shpesh punojnë më pak se punëtori mesatar. Papunësia tek personat me HIV/AIDS shoqërohet gjithashtu me ide vetëvrasëse, probleme me kujtesën dhe izolim social. Punësimi rrit vetëvlerësimin, ndjenjën e dinjitetit, besimin dhe cilësinë e jetës për personat me HIV/AIDS. Trajtimi anti-retroviral mund t'i ndihmojë njerëzit me HIV/AIDS të punojnë më shumë dhe mund të rrisë mundësinë që një person me HIV/AIDS të punësohet (prova me cilësi të ulët).
Duke prekur kryesisht të rinjtë, SIDA redukton popullsinë e tatueshme, duke reduktuar burimet e disponueshme për shpenzimet publike si arsimi dhe shërbimet shëndetësore që nuk lidhen me SIDA-n, duke rezultuar në rritjen e presionit mbi financat e shtetit dhe rritjen më të ngadaltë të ekonomisë. Kjo shkakton një rritje më të ngadaltë të bazës tatimore, një efekt që përforcohet nëse ka shpenzime në rritje për trajtimin e të sëmurëve, trajnimin (për zëvendësimin e punëtorëve të sëmurë), pagesën e sëmundjes dhe kujdesin për jetimët me AIDS. Kjo është veçanërisht e vërtetë nëse rritja e mprehtë e vdekshmërisë së të rriturve e zhvendos përgjegjësinë nga familja te qeveria për t'u kujdesur për këta jetimë.
Në nivel familjar, SIDA shkakton humbje të të ardhurave dhe rritje të shpenzimeve për kujdesin shëndetësor. Një studim në Bregun e Fildishtë tregoi se familjet që kishin një person me HIV/AIDS shpenzonin dy herë më shumë për shpenzimet mjekësore sesa familjet e tjera. Ky shpenzim shtesë lë gjithashtu më pak të ardhura për t'u shpenzuar në arsim dhe investime të tjera personale ose familjare.
=== Feja dhe SIDA ===
Tema e fesë dhe SIDA-s është bërë shumë e diskutueshme, kryesisht për shkak se disa autoritete fetare kanë deklaruar publikisht kundërshtimin e tyre ndaj përdorimit të prezervativëve. Qasja fetare për të parandaluar përhapjen e SIDA-s, sipas një raporti nga eksperti amerikan i shëndetit Matthew Hanley të titulluar Kisha Katolike dhe Kriza Globale e AIDS-it, argumenton se nevojiten ndryshime kulturore, duke përfshirë një ritheksim te besnikëria brenda martesës dhe abstinenca seksuale jashtë të saj.
Disa organizata fetare kanë pohuar se lutja mund të shërojë HIV/AIDS-in. Në vitin 2011, BBC raportoi se disa kisha në Londër po pretendonin se lutja do të shëronte SIDA-n dhe Qendra për Studimin e Shëndetit Seksual dhe HIV me seli në Hackney raportoi se disa njerëz ndaluan marrjen e ilaçeve, ndonjëherë me këshillën e drejtpërdrejtë të pastorit të tyre. , duke çuar në shumë vdekje. Kisha e Sinagogës së të Gjithë Kombeve reklamoi një "ujë vajosjeje" për të promovuar shërimin e Zotit, megjithëse grupi mohon t'i këshillojë njerëzit të ndalojnë marrjen e ilaçeve.
=== Portretizimi Mediatik ===
Një nga rastet e para të profilit të lartë të SIDA-s ishte aktori homoseksual amerikan Rock Hudson. Ai ishte diagnostikuar gjatë vitit 1984, njoftoi se kishte virusin më 25 korrik 1985 dhe vdiq disa muaj më vonë më 2 tetor 1985. Një tjetër viktimë e shquar britanike e SIDA-s atë vit ishte Nicholas Eden, një politikan homoseksual dhe djali i kryeministri i ndjerë Anthony Eden. Më 24 nëntor 1991, virusi i mori jetën yllit britanik të rokut Freddie Mercury, këngëtarit kryesor të grupit Queen, i cili vdiq nga një sëmundje e lidhur me SIDA-n, pasi kishte zbuluar diagnozën vetëm një ditë më parë.
Një nga rastet e para të profilit të lartë heteroseksual të virusit ishte tenisti amerikan Arthur Ashe. Ai u diagnostikua si HIV pozitiv më 31 gusht 1988, pasi u kontraktua me virusin nga transfuzionet e gjakut gjatë operacionit në zemër më herët në vitet 1980. Analizat e mëtejshme brenda 24 orëve nga diagnoza fillestare zbuluan se Ashe kishte SIDA, por ai nuk i tregoi publikut për diagnozën e tij deri në prill 1992. Ai vdiq si pasojë më 6 shkurt 1993, në moshën 49-vjeçare.
Fotografia e Therese Frare e aktivistit homoseksual David Kirby, teksa ai po vdiste nga SIDA ndërsa ishte i rrethuar nga familja, është bërë në prill 1990. Revista Life tha se fotografia u bë imazhi i vetëm "i identifikuar më së shumti me epideminë e HIV/AIDS". Fotografia u shfaq në Life, ishte fituesja e World Press Photo dhe fitoi famë botërore pasi u përdor në një fushatë reklamuese United Colors of Benetton në 1992.
Shumë artistë të famshëm dhe aktivistë të AIDS-it si Larry Kramer, Diamanda Galás dhe Rosa von Praunheim bëjnë fushatë për edukimin ndaj SIDA-s dhe të drejtat e të prekurve. Këta artistë kanë punuar me formate të ndryshme mediatike.
=== Transmetimi Kriminal ===
Transmetimi kriminal i HIV-it është infektimi i qëllimshëm ose i pamatur i një personi me virusin e imunitetit të njeriut (HIV). Disa vende ose juridiksione, duke përfshirë disa zona të Shteteve të Bashkuara, kanë ligje që kriminalizojnë transmetimin ose ekspozimin e HIV-it. Të tjerët mund ta akuzojnë të akuzuarin sipas ligjeve të miratuara përpara pandemisë HIV.
Në vitin 1996, kanadezi Johnson Aziga me origjinë nga Uganda u diagnostikua me HIV; ai më pas bëri seks të pambrojtur me njëmbëdhjetë gra pa e bërë të ditur diagnozën e tij. Deri në vitin 2003, shtatë ishin infektuar me HIV; dy vdiqën nga komplikimet e lidhura me SIDA-n. Aziga u dënua për vrasje të shkallës së parë dhe u dënua me burgim të përjetshëm.
=== Keqkuptimet ===
Ka shumë keqkuptime për HIV dhe AIDS. Tre keqkuptime janë se SIDA mund të përhapet përmes kontaktit të rastësishëm, se marrëdhëniet seksuale me një të virgjër do ta kurojnë SIDA-n dhe se HIV mund të infektojë vetëm meshkujt homoseksualë dhe përdoruesit e drogës. Në vitin 2014, disa nga publiku britanik gabimisht menduan se njeriu mund të infektohej me HIV nga puthja (16%), ndarja e një gote (5%), pështyrja (16%), ulësja e tualetit publik (4%) dhe kollitja ose teshtitja (5). %). Keqkuptime të tjera janë se çdo akt i marrëdhënieve anale midis dy homoseksualëve të painfektuar mund të çojë në infeksion me HIV dhe se diskutimi i hapur i HIV-it dhe homoseksualitetit në shkolla do të çojë në rritjen e shkallës së SIDA-s.
Një grup i vogël individësh vazhdojnë të kundërshtojnë lidhjen midis HIV dhe AIDS-it, ekzistencën e vetë HIV-it ose vlefshmërinë e metodave të testimit dhe trajtimit të HIV-it. Këto pretendime, të njohura si mohimi i AIDS-it, janë shqyrtuar dhe hedhur poshtë nga komuniteti shkencor. Megjithatë, ato kanë pasur një ndikim të rëndësishëm politik, veçanërisht në Afrikën e Jugut, ku përqafimi zyrtar i qeverisë për mohimin e SIDA-s (1999–2005) ishte përgjegjës për reagimin e saj joefektiv ndaj epidemisë së AIDS-it të atij vendi dhe është fajësuar për qindra mijëra raste të shmangshme. vdekjet dhe infeksionet me HIV.
Disa teori konspirative të diskredituara kanë thënë se HIV është krijuar nga shkencëtarët, pa dashje ose qëllimisht. Operacioni INFEKTION ishte një operacion masash aktive sovjetike në mbarë botën për të përhapur pretendimin se Shtetet e Bashkuara kishin krijuar HIV/AIDS. Sondazhet tregojnë se një numër i konsiderueshëm njerëzish besuan—dhe vazhdojnë të besojnë—në pretendime të tilla.
Në kulmin e shpërthimit të HIV/AIDS-it, pati edhe dezinformata të përhapura nga disa institucione qeveritare. Për shembull, Anthony Fauci, kreu i Institutit Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive gjatë shpërthimit të SIDA-s, deklaroi në kontekstin e një bisede për infeksionet e fëmijërisë, “nëse kontakti i ngushtë i një fëmije është një kontakt familjar, ndoshta do të ketë një një numër i caktuar rastesh të individëve që sapo jetojnë dhe janë në kontakt të ngushtë me dikë me SIDA, ose në rrezik të SIDA-s, i cili nuk duhet domosdoshmërisht të ketë kontakt seksual intim ose të ndajë një gjilpërë, por vetëm kontaktin e zakonshëm të ngushtë që dikush sheh në marrëdhëniet normale ndërpersonale”. Kjo dhe deklarata të ngjashme të bëra nga agjencitë qeveritare potencialisht nxitën frikën e pabazë që kishte publiku se SIDA mund të përhapej nga kontakti i zakonshëm i ngushtë dhe jo nëpërmjet transmetimit seksual ose lëngjeve siç ndodh më së shpeshti.
== Hulumtimet ==
| |||