|
SHB " RRJEDHA" GJILAN
Qëllimi i Wikipedia është që të krijojë një burim informacionesh në formatin e një enciklopedie të lirë. Leja që përdorim ne garanton arritje të lirë të përmbajtjeve tona me të njëjtin qëllim si programet e lira nga licencat (lejet). Pra mund të thuhet se përmbajtjet e Wikipedias mund të kopjohen, ndryshohen, dhe rishpërndahen me kushtin që versioni i ri i lëshon të njëjtat të drejta për kopjim, ndryshim dhe rishpërndarje dhe përmend Wikipedia si burim. Artikujt e Wikipedia mbeten përgjithmonë të lirë dhe mund të përdoren nga çdokush me shumë pak kushte, pjesa më e madhe e të cilëve shërben për të ruajtur lirinë.
------------------------
Në mbylljen e një kaptine në historinë më të re të Kosovës së pas luftës, në Gjilan si në çdo pjesë tjetër, u shtuan veprimtaritë botuese, të cilat me kushtet e tyre, po ndihmojnë në menaxhimin e veprimtarive botuese dhe botimin e librave të krijueseve jo vetëm të krijuesve të njohur, por edhe të atyre që sapo kanë filluar të bëjnë hapat e parë në artin letrar, apo në fusha të tjera. Kjo, është shumë dobiprurëse për faktin se, në fondin e bollshëm ka edhe vepra të mira dhe me vlerë. Nga viti 2000, përpos edicioneve tjera, që kanë renditur në stendën e saj tituj të fushave të ndryshme nga Gjilani, janë dhe disa të tjera që kanë nga tre-katër tituj dhe që veprojnë në kushte të vetëfinancimit, pa pasur përkrahje nga askush, as nga institucionet gjegjëse.
# Për punën e SHB "Rrjedha", i cili vepron në kuadër të Klubit të Artistëve, Shkrimtarëve dhe Gazetarëve me seli në Gjilan, si koordinator nëse mund të flitet sepse ja vlen të dihet diçka më tepër.
“Po, Shtëpia botuese, "Rrjedha", po ecën mbarë. Fillimi i vitit 2000 është "datëlindja e saj e dytë apo “ringjallja e saj" e rifillimit të punës së saj. Këtu botohen vepra nga më të ndryshme. Unë si redaktor i saj jam i kënaqur me veprimtarinë e kësaj Shtëpie botuese. Për katër vite të punës, në këtë Shtëpi botuese kemi arritur të botojmë disa tituj të ndryshëm që kapin qindra ekzemplarë. Kjo është punë e mbarë e me përkushtim, ka deklaruar njëri nga anëtarët e bordit drejtues të “Rrjedhës”.
# Cila është risia botuese e stafit të "Rrjedhës", e afirmuar viteve të para? –
Kemi nderin që në Shtëpinë tonë botuese "Rrjedha" është botuar e përkohshmja mujore "Ushtima" në vitin 2001/02, e cila është shpallur si më e lexuara dhe më e guximshmja, për faktin se ka pasqyruar edhe zhvillimet e fundit të cilat patën përfshirë Kosovën Juglindore. Në këtë gazetë, duke punuar në kushte të vështira, është bërë një punë e madhe nga një staf i ri drejtues. Këtu është botuar gjithçka drejt për së drejti dhe nga dorëshkrime. Nuk janë botuar shkrime të nxjerra nga interneti. Kjo gazetë është mbajtur me punë, përkushtim dhe seriozitet. Dalja e asaj mujoreje ka pasur një përgatitje solide dhe ishte tërheqëse për lexuesit e shtresave të ndryshme. Dhe jo vetëm kaq. Në vitin 2001, në këtë shtëpi botuese është botuar edhe libri "Golgota e fundit e Llashticës", i cili libër-rrëfim nga ngjarjet e golgotës së ndodhur në fshatin Llashticë, sikur edhe libri tjetër "Budrika nën dhunën dhe terrorin serb" Monografia e Konçulit".
# Çfarë libra botohen, te SHB "Rrjedha"? -
Që të përmbushë qëllimet e mësipërme, teksti i përmbajtur ne Wikipedia është i licencuar (lejuar) tek publiku nën [[Wikipedia:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]] (GFDL). Teksti i plotë i kësaj licence (leje) gjendet në Wikipedia:Text tek GNU Leja e Dokumentimit të Lirë.
Gjerë më tani kemi botuar libra, kryesisht origjinal, të krijuesve tanë të ndryshëm. Pra, këtu botohen libra letrarë, publicistik, historik, me tema sociale dhe filozofike, si: "Kosova dhe vetëvendosja", "Përjetime e kujtime", "Si dy fluturat" "Një qasje për teatrin", “Qasje tjetër për skenën”. Më tepër dëshirojmë të botojmë vepra të emrave të krijuesve të rinj. Ky është edhe qëllimi ynë i pare, sepse dëshirojmë që të rinjtë tanë të afirmohen dhe të hedhin hapat e parë pa ndruajte, në këtë fushë të artit letrar.
# Me cilat burime mbahet SHB "Rrjedha"? -
Ekziston mundësia për tu kopjuar, shpërndare dhe/ose ndryshuar tekstin e te gjitha lëndëve të Wikipedia-s nën termat e Licencës GNU, Version 1.2 ose çdo version pasardhës i saj i publikuar nga Fondacioni i Softuerit të Lirë; pa anekse të pandryshueshme, pa tekste ballinë-mbulesë (kopertinash), dhe pa tekste të mbulesave të pasme.
Thjeshtë , vetë financohemi, por na ndihmojnë dhe miqtë tanë që e duan librin. Për librin kulturën nuk është dëm të investohet, e as të ndahet ndonjë para, se ja vlen të investohet sot për të. Por, sikur shoqëria nuk e ka kuptuar aq rëndësinë e librit, nga i cili vilet arsimi, edukimi, shkenca dhe dituritë tjera të jetës. Libri ka shumë dije. Ai ka nevojë të ndihmohet. Gjer më tani kemi pasur pak vështirësi, por po ia dalim disi. Po gjejmë donatorë të brendshëm dhe të jashtëm që po na dalin në ndihmë. Fundja, Shtëpia jonë botuese i ka miqtë e vet të shumtë, të cilët e ndihmojnë dhe e përkrahin në këtë aspekt.
# Çfarë projekte parashihen në të ardhmen?
Teksti i GDFL është i vetmi dokument ligjërisht lidhës; ajo që vijon është interpretimi (sqarimi) yni i GDFL: të drejtat dhe detyrimet e përdoruesve dhe ndihmuesve.
Në rend të parë, do të provojmë të gjejmë edhe më tutje donatorë që do të na ndihmojnë në projektet që i kemi të gatshme për botimin e disa veprave të krijuesve të njohur në nivel të ndryshme dhe të sferave të ndryshme, si nga fusha e teatrit, kritikës, publicistikës etj. Në plan kemi t'i botojmë disa vepra, si p.sh: libra me poezi, prozë, novela, kritikë arti, publicistikë, etj, shifra këto që matën për nga cilësia e jo sasia. Ky është njëri nga projektet tona që do kurorëzohen me botimin e këtyre veprave me vlerë.
# Cilat vepra i janë botuar gjer në vitin 2007?
E RËNDËSISHME: Në qoftë se doni të përdorni përmbajtje nga Wikipedia, fillimisht lexoni seksionin e të drejtave dhe detyrimeve. Pastaj do ishte mirë të lexonit GNU Leja e Dokumentimit të Lirë.
Në këtë vit të mundimshëm që po kalojmë, nga Shtëpia botuese "Rrjedha" ka për botim katër-pesë tituj të veprave të ndryshme, pa llogaritur edhe disa tituj të botimeve të periodikut dhe fushave të tjera, pa ndihmën dhe përkrahjen e askujt. Por në këtë vit i kemi në shtyp edhe tre-katër tituj të autorëve të njohur dhe krijuesve tanë të fushave të ndryshme, për botimin e të cilëve nuk do të hezitojmë të kërkojmë përkrahje financiare. Editor: Nijazi Ramadani
==Të drejtat e përdoruesit dhe detyrimet==
Nëse doni të përdorni materiale nga Wikipedia për librat/artikujt/Web sajtet (faqet e rrjetit) tuaja ose për botime të tjera, ju mund ta bëni, por duhet që të ndiqni ecurinë e mëposhtme:
* lënda juaj në shkëmbim duhet të jetë e lejuar në bazë të GFDL,
* duhet të theksoni autoritetin e autorit të artikullit (seksioni 4B), dhe
* duhet te mundësoni shikimin e "kopjes së tejdukshme" të artikullit (seksioni 4J). ("Kopja tejdukshme" e artikullit të Wikipedia është vetë Wiki tekst.)
Në qoftë se thjeshtë po dyfishoni artikullin e Wikipedia-s, dy detyrimet e fundit mund të përmbushen duke dhënë një lidhje direkt me artikullin e hostuar në këtë web-sajt (faqe-rrjeti).
Në qoftë se krijoni një version të prejardhur (rrjedhur) duke ndryshuar apo shtuar përmbajtje, duhet të njihni dhe të përmendni autorin fillestar dhe gjithashtu të jepni lidhje të një kopjeje të tejdukshme të tekstit.
===Shembull===
Një shembull që është plotësisht në rregull me rregullat e GFDL, për një artikull që përdor një artikull te Wikipedia-s FOO mund të besohet si më poshtë:
Ky artikull është i licencuar (lejuar) nën <a href="http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html">GNU Free Documentation License</a>. Ai përdor lëndë nga <a href="http://www.Wikipedia.org/Wiki/Foo">Artikulli i Wikipedia-s "Foo"</a>.
("Foo" dhe lidhje me Wikipedia duhet sigurisht te ndryshohen përkatësisht.)
Në një mënyrë tjetër ju mund të shpërndani një kopje të Foo bashkë me një kopje të GFDL (siç është shpjeguar më sipër) dhe të listoni të paktën pesë (ose të gjitha ne gjithë në qoftë se janë më pak se pesë) autorët kryesorë në faqen e titullit (ose në krye të dokumentit).
==Përdorimi i ndershëm i lëndëve dhe kërkesa të veçanta==
Rastësisht, artikujt e Wikipedias mund të përfshijnë figura, tinguj, ose tekste të cituara të përdorur nën doktrinën (mësimin) "përdorim i ndershëm". Në këtë rast, lënda do të identifikohet (njihet) si nga një burim i jashtëm (në foto faqe përshkrim, ose faqen e historisë, si e përshtatshme). Megjithatë, çfarë është e ndershme për ne të përdorim mund të mos jetë e ndershme për qëllimin e përdorimit tuaj të medias.
Për shembull, nëse ne fusim një foto nën përdorim të ndershëm, ju duhet të siguroheni që përdorimi juaj i artikullit gjithashtu cilësohet për përdorim të ndershëm (ky nuk mund të jetë rasti, për shembull, nëse ju përdornit një artikull të Wikipedias për përdorim tregu që ndryshe lejohet nga GFDL).
Wikipedia përdor disa tekste nën lejet që janë në pajtim me GFDL por mund të kërkojnë përcaktime shtesë që ne nuk i kërkojmë për tekstin origjinal të Wikipedias (si përfshirjen Anekse të Pandryshueshëm, Tekste Ballinë-Mbulesë, ose Tekste Kurriz-Mbulesë). Kur përdorni këto lëndë, ju duhet të futni këto anekse të pandryshueshme fjalë për fjalë.
==Të drejtat e ndihmuesve dhe detyrimet==
Nëse ju jepni ndihmesë me lëndë në Wikipedia, me anë të kësaj ju ia paraqisni ato publikut sipas GFDL (pa pjesë të ndryshme, tekste të para ose të fundëm). Që të jepni ndihmesën tuaj, ju duhet të jeni në gjëndje të jepni këtë licencë (leje) që nënkupton ose që:
* ju zotoni të drejtën e autorit për lëndën, për shembull nëse e keni prodhuar vetë, ose
* ju e keni marrë lëndën nga një burim që e lejon licencimin (lejen) sipas GFDL-së, për shembull ngaqë lënda është në përdorim publik ose në vetvete është botuar sipas GFDL-së.
Në rastin e parë, ju e mbani të drejtën e autorit për lëndët. Ju më vone mund t'i ribotoni dhe rilicenconi (rilejoni) ato ne çfarëdo lloj mënyre që dëshironi. Gjithsesi, ju s'mund ta tërhiqni licencën (lejen) GFDL për versionet që keni paraqitë këtu: ajo lëndë ka për të mbetur sipas GFDL-se përgjithmonë. Në rastin e dyte, nëse ju i shtoni lëndë te jashtme GFDL-se, si kërkesë e GFDL-se, duhet te jepni autorësinë dhe të jepni nyjën për tek kopja fillestare në rrjet. Nëse kopja fillestare kërkon pjesë të ndryshme, ju duhet t'i përfshini ato në artikullin e Wikipedia-s; gjithsesi është shumë e dëshirueshme për t´i zëvendësuar tekstet GFDL me pjesët e ndryshme me përmbajtjen fillestare pa pjesë të ndryshme kur është e mundur.
==Përdorimi i punës kopjembrojtur nga të tjerët==
Nëse ju përdorni pjesë nga një punë e kopjembrojtur nën "përdorim të ndershëm", apo mbani leje të posaçme të përdorni një punë kopjembrojtur nga mbajtësi i së drejtës së kopjimit (autorit) nën përcaktimet e lejes sonë, ju duhet të mbani një shënim të këtij fakti (me emër dhe datë). Qëllimi ynë është të mundësojmë rishpërndarjen lirisht sa të jetë e mundur më shumë të lëndëve të Wikipedias, si fotot origjinale dhe skedarë tingujsh të lejuara nën GFDL ose në zotërim publik janë shumë të parapëlqyera nga skedarë medialë të kopjembrojtur të përdorur ndershmërisht. Shiko Wikipedia: ripërdorim i pandryshuar kërkesë për lejim me anë të një letre pyetëse tek mbajtësi i së drejtës të kopjimit (autorit) të na dhurojë lejen e përdorimit të punëve të tyre nën përkufizimet e GFDL.
Mos përdorni kurrë lëndë që cënojnë të drejtat e kopjimit të të tjerëve. Kjo mund të sillte përgjegjshmëri ligjore dhe të dëmtoje seriozisht projektin. Nëse keni dyshime, shkruajeni vetë.
Kini parasysh se ligji i së drejtës të kopjimit ushtron shprehjen e krijimtarive të mendimeve (ideve), por jo idetë apo njohuritë. Prandaj,është krejtësisht ligjore të lexohet një artikull enciklopedik ose një punë tjetër, ritrajtojeni atë me fjalët tuaja, dhe vendoseni në Vikipedia. (Shiko huazimet pa leje dhe përdorimin e ndershëm për diskutimet se sa riformulime janë të nevojshme në një kontekst të përgjithshëm).
===Lidhja me punët kopjembrojtura===
Lidhja me punët kopjembrojtura zakonisht nuk është ndonjë problem, për sa kohë ju keni bërë një përpjekje të arsyeshme që faqja përkatëse nuk po dhunon ndonjë punë tjetër të mbrojtura nga kopja. Nëse po, ju lutemi mos u lidhni me atë faqe. Nëse një lidhje e tillë është bashkë shkelëse ligji debatohet rrjedhimisht në gjyqe, por sidoqoftë, duke u lidhur me një faqe që shpërndan punën e dikujt tjetër na jep ne një emër të keq.
== Nëse ju gjeni cënime të së drejtës së kopjimit ==
Nuk është puna e Wikipedianëve të mbikëqyrin çdo rresht e skedar të çdo artikulli për cënime të mundshme të drejtës së kopjimit, por nëse ju dyshoni ndonjë, ju duhet menjëherë çështjen ta çoni në faqen diskutuese në atë faqe. Të tjerët atëherë shqyrtojnë gjendjen dhe marrin masat e duhura. Pjesa më ndihmuese e informacionit që ju mund të jepni është URL-ja ose pikëmbështetje të tjera që ju besoni të jenë burim i atij teksti.
Disa raste mund të jenë alarme të rremë. Për shembull, nëse ofruesi që në fakt autori i tekstit që është botuar tjetër ku nën emërtime të ndryshme, që nuk cenon të drejtën e tyre të vihen këtu nën GFDL. Po ashtu, ndonjëherë ju do të gjeni tekste në rrjet që janë kopjuar nga Wikipedia. Në të dy këto raste, është ide e mirë të bëhet një shënim në faqen diskutuese të druhen alarme të tilla të rremë në të ardhmen.
Nëse disa nga përmbajtjet e një faqeje vërtet janë një shkelje ligji, atëherë përmbajtja cënuese duhet hequr, dhe të bëhet një shënim mbi këtë pasojë në faqen diskutuese, me gjithë burimin origjinal. Nëse e drejta e autorit është marrë më vonë, teksti mund të rindërtohet.
Nëse e gjithë përmbajtja e faqes dyshohet si dhunim i së drejtës së kopjimit, atëherë faqja duhet të listohet në Wikipedia:Vota për fshirje/dhunim kopjimi dhe përmbajtja e artikullit të zëvendësohet me shënim standard që ju mund ta gjeni aty. Nëse pas një jave, faqja ende duket të jetë cenim i së drejtës së kopjimit, atëherë mund të hiqet duke ndjekur ecuritë në faqen votuese.
Në raste të jashtëzakonshme kur nga ndihmuesit vazhdohet të vendoset lëndë e mbrojtur nga kopjimi pas vërejtjeve të duhura, përdorues të tillë mund të bllokohen të redaktojnë që të mbrohet projekti.
==Shiko edhe==
*Wikipedia:Ndihmesa FAQ për çështjet e së drejtës së kopjimit.
*Emërimi i agjentit të Wikipedia's nën OCILLA.
*Wikipedia:Faqet që përdorin Wikipedia-n si burim.
*Wikipedia:letra standarde GFDL e dhunimit.
*Wikipedia:hetimi i dhunimeve të mundëshme të së drejtës së kopjimit.
===Diskutime të mëtejshme===
* [[m:Wikipedia dhe çështjet e së drejtës së kopjimit]]
* [[m: Shmangia e manisë të së drejtës së kopjimit]]
* [[m:Zgjatja e lejimit të dhënë]].
<!--Kategorizim dhe ndëruiki-->
[[Category:Wikipedia]]
<!-- Këto më poshtë janë për lidhjet me gjuhët e tjera -->
[[en:Wikipedia:Copyrights]]
[[fr:Wikip%E9dia:Copyright]]
| 