|
[[figura:Fahrenholzia pinnata.JPG|thumb|200px|Morri]]
Rendi Anoplura – morrat
'''Morrat'', ''(njëjës dhe pa shquar morr)'', janë insekte pa krahë që i takojnë [[Rendi Anoplura|rendit Anoplura]] të insekteve. Morrat janë parazit të gjitarëve të ndryshëm si dhe të njeriut. Njihen rreth 300 lloje të këtyre insekteve.
== Përshkrimi fizik ==
Morrat janë parazit të gjitarëve të ndryshëm si dhe të njeriut. Njihen rreth 300 lloje të këtyre insekteve. Janë pa krah.Kokën e kanë më të ngushtë se trupin. Antenat i kanë të shkurtërë prej 3 – 5 segmentësh. Aparati i tyre gojor është i përshtatur për shpuarje dhe thithje. Këmbët i kanë të fuçishme e të shkurtëra të përshtatura për lëvizjë nëpër lëkurë. Te njeriu paraziton Pediculus capitis , morri i kokës. Ky insekt është i imët e pa krahme këmbë që përfundojnë me kthetra. Vezët apo thnijat i vendos në një kapsulë të kapur për fije të flokut. Zhvillimi i morrit të njeriut zgjat rreth 10 ditë.
Morrat janë pa krahë, kanë kokë më të ngushtë se trupi, kanë antena të shkurtëra prej 3 deri 5 segmentësh. Aparati i tyre gojor është i përshtatur për shpuarje dhe thithje. Këmbët i kanë të fuqishme e të shkurtëra të përshtatura për lëvizje nëpër lëkurë.
Pediculus corporis apo vestimenti – mori i trupit , jeton në trup në ndërresa ku i lëshon vezët. Ushqehet duke tithur gjak nga trupi e për këtë shkak është edhe përçues i sëmundjes së rrezikshme infektuese, tifos së morrit, shkaktar i së cilës është rikecia Rickettsia proëazeni.
Pthirius pubis apo morri i turpit jeton në qimet rreth organeve seksuale , por gjendet edhe në pjesët tjera të trupit.Është shumë i rezikshëm e bartës i sëmundjeve ngjitëse.
Aphididea - morrat e bimëve
== Llojet e morrave ==
këto janë insekte të imëta gjër në 6mm.Të shumtën jetojnë në kolon. Disa janë pa krah. Janë dëmtues të mëdhej të bimëve. Përfaqsues janë Aphis pomi morri I mollës, Aphis rosa morri i trëndafilit , Brevicoryne brassica morri i lakrës, Lecanium corni morri i kumbulësetj. Emrin e marrin sipas amvisit ku jetojnë. ▼=== Morrat e njeriut ===
Phylloxsera vastatrix – filoksera jeton në rrënjë të hardhisë nga thithë lëngje prandaj është dëmtues I madh. Është sjellur nga Amerika .
Te njeriu paraziton [[Pediculus capitis]], ''(morri i kokës)'', [[Pediculus corporis]] apo vestimenti, ''(mori i trupit)'' dhe [[Pthirius pubis]], ''(morri i turpit)''
=== Morrat e bimëve ===
Coccidae - morrat me mburoje
▲këto'''Aphididea''', ''(morrat e bimëve)'' janë insekte të imëta me madhësi gjër në 6mm. Të shumtën jetojnë në kolonkolonë. Disa janë pa krahkrahë. Janë dëmtues të mëdhej të bimëve. Përfaqsues janë [[Aphis pomi ]], ''(morri Ii mollës )'', [[Aphis rosa ]], ''(morri i trëndafilit )'', [[Brevicoryne brassica ]], ''(morri i lakrës )'', [[Lecanium corni ]], ''(morri i kumbulësetjkumbullës)'' etj.. Emrin e marrin sipas amvisitbimës ku jetojnë. Phylloxsera vastatrix – filoksera jeton në rrënjë të hardhisë nga thithë lëngje prandaj është dëmtues I madh. Është sjellur nga Amerika .
=== Morrat me mburojë ===
Nga'''Coccidae''', ''(morrat me mburoje)'' janë morra që nga ana shpinore janë të mbuluara me mburojemburojë që imbroni mbronë nga ndryshimet klimatike dhe insekticidet. Janë gjithashtu dëmtues të bimëve të ndryshme. përfaqsuesPërfaqsues është [[Icerya purchasi]] që paraziton në limona e portokaj.
{{cung}}
[[category:insekte]]
| 