Versioni i datës 8 janar 2008 17:41 redakto Puntori (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Burokrat, Redaktorët, Kontrolluesit, Administrues 42.567 edits No edit summary ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 21 mars 2008 00:50 redakto zhbëje 80.90.80.119 (diskuto) Nje pershkrim i shkurter per Teorine e Relativitetit dhe dy deget e kesaj teorie. Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: Kur flitet për Teorinë e Relativitetit i referohemi dy teorive specifike në të njëjtën kohë që janë [[Teoria Speciale e Relativitetit]] dhe [[Teoria e Pergjithshme e Relativitetit]]. Sidoqoftë mund të ketë raste që me "relativitet" të flitet dhe për [[Relativiteti i Galileit]]. Për ta përcjellë manifestimin e një ngjarjeje apo dukurie siç është psh. lëvizja e një trupi,duhet të ekzistonë [[sistem referent]] (SR) i koordibatave. Të mendojmë dy SR prej të cilëve njëri është në lëvizje e tjetri është në qetësi. Këto dy sisteme vështrojne të njëtën dukuri. ▼ ▲Për ta përcjellë manifestimin e një ngjarjeje apo dukurie siç është ~~psh~~p.sh. lëvizja e një trupi, duhet të ~~ekzistonë~~ekzistojë një [[sistem ~~referent~~referimi]] (SR) i ~~koordibatave~~koordinatave. Të mendojmë dy SR prej të cilëve njëri është në lëvizje e tjetri është në qetësi. Këto dy sisteme vështrojne të njëtën dukuri. Në bazë të relativitetit ato përjetojnë të njejtën dukuri në forma të ndryshme. Nga logjika e shëndoshë e dimë që ajo që është e bukur për mua, për juve munde të jetë e shëmtuar, pra gjë relative.▼ ▲Në bazë të relativitetit ato përjetojnë të njejtën dukuri në forma të ndryshme. Nga logjika e shëndoshë e dimë që ajo që është e bukur për mua, për juve munde të jetë e shëmtuar. E shprehur në parametra fizikë kjo thuhet ndryshe dhe është ekuivalente me shformim dhe përmasa te ndryshme, ~~pra~~apo të zgjase më shume apo më pak ~~gjë~~nëe ~~relative~~kohë. ~~== Relativiteti Special ==~~ ~~Kur sistemet referente në fjalë (SR) lëvizin me shpejtësi konstante apo zero pra nuk lëvizin në mënyrë të nxituar themi që levizin në mënyrë inerciale.~~ Në bazë të ''teorisë speciale të relativitetit'' të gjitha ligjet fizike janë të njëta në sisteme inerciale, ky është postulati i parë i kësojë teorie. [[Postullati]] i dytë thotë që '''shpejtësia e lëvizjes së dritës në vakum është konstante (C= 300 000 km/s)në të tëgjitha SR. == Teoria ~~e përgjitheshme~~Speciale e ~~relativitetit~~Relativitetit == Teoria Speciale e Relativitetit është një teori e cila përshkruan strukturën e [[kohëhapësirës]]. Ajo u paraqit për herë të parë nga [[Albert Ainshtajn]] në 1905 në një punim që trajtonte "Elektrodinamika e trupave në lëvizje". [[Isak Njuton]] zbuloi që forca e gravitacionit qeverisë lëvizjen apo bashkëtërheqjen e trupave.▼ Në themel të kësaj teorie janë dy [[postulat]]e që sipas mekanikës klasike janë kontradiktore: Toka e tërheq mollën që gjendet në një degë, nga se fusha gravitacionale e tokës vepron me forcë në mollen. Arsyeja pse molla lëvizë me nzitim g kah toka ( toka nuk levizë me nxitim të dukshëm kah molla) bazohet në faktin që molla ka masë të vogel.▼ 1. Ligjet e fizikës janë të njëjtë për të gjithë vëzhguesit që janë në lëvizje të pandryshuar, apo uniforme, kundrejt njëri-tjetrit. Sistemet e referimit të këtyre vëzhguesve në këtë rast i quajmë "sisteme inerciale". Sa më e madhe të jetë masa qa më i madhë është edhe intenziteti i fushës gravitacionale.▼ 2. Shpejtësia e dritës në boshllëk është përherë e njëjtë dhe konstante për të tërë vëzhguesit në cdo sistem vëzhgimi, pavarësisht lëvizjes që ata mund të kenë kundrejt njëri tjetrit apo lëvizjes së vetë burimit të dritës. [[Albert Einstein]] në kuadër të torsë së përgjitheshme të realitetit thot që hapsira për rreth objektit me masë të madhe siç është toka apo yjet e të tjerë, duhet të mendohet si sistem (x,y, z, t) në formë të një rrjete. Kur një trup siç është molla gjendet në këtë rrjetë ajo shkon kah trupi në masë të madhe në bazë të faktit që hapsira apo rrjeta e përmendur për rreth është e lakuar apo lugore. Kjo formë lugore apo konkave e hapsirës për rreth trupave me masë shum të madhe sipas teorisë së përgjitheshme të relativitetit bën lëvizjen rapide të trupave që kan fatin të jen në horizontin e trupit me masë më te madhe. Ekzistenca e vrimave të zeza është e bazuar me këtë sqarim.▼ == Sqarimi i teorisë ==▼ ~~{{shkronja}}~~ Për ta përcjellë manifestimin e një ngjarjeje apo dukurie siç është psh. lëvizja e një trupi, duhet të ekzistonë [[sistem referent]] (SR) i koordibatave. Të mendojmë dy SR prej të cilëve njëri është në lëvizje e tjetri është në qetësi. Këto dy sisteme vështrojne të njëtën dukuri. Ne qoftese dy objekte jan ne levizje,njeri me shpejtesi e tjetri ne kembe,atehere ai me shpejtesi do ti shohi gjerat ma shpejte se ky ne kembe,ndersa ndryshimi qendron se i pari mundet vetem kohen ta perfitoi e mos te lodhet duke i pare gjerat qe e rrethojne. ~~II)~~ Kjo teori nxjerr përfundime shumë interesante dhe me surpriza. Në bazë të relativitetit ato përjetojnë të njejtën dukuri në forma të ndryshme. Nga logjika e shëndoshë e dimë që ajo që është e bukur për mua, për juve munde të jetë e shëmtuar, pra gjë relative. a. Zgjatja e kohës. Ky fenomen shfaqet në formën e një vëzhguesi i cili vëren se tik-taket e një ore në levizje janë më të rralla sesa tik-taket e orës që ka me vete dhe është "fikse". Orët janë identike. Në qoftese dikujt gjerat e shikuara i duken te mira e dikujte po te njejtat gjera te shemtuara,ketu nuk kemi te bejm me njeriun sepse e embla eshte e embel e therta e therte,e nese e bejme dallimin qe gjerat i shohin ndryshe njerezit e shtazet ndryshe kjo eshte e vertete,sepse gjarperi sendet i njeh permjet temperatures dhe ne forme tjeter. Nese e kemi fjalen tek perfytyrimet atehere ndryshon esenca e dijes,sepse nese mendojm per buke kur jemi te uritur,duhet te perfytyron se si kemi mundesi te vim gjere tek buka,apo nese nje popull ska pavaresin,ai popull duhet te mendoi se si tjeret kan liri e ne si duhet ta pervetsojme pavaresin!Kjo eshte teorija e relativitetit. b. Tkurrja e gjatësive. Në këtë rast, matjet tregojnë se objektet janë më të shkurtër në drejtimin e lëvizjes, relative në lidhje me vëzhguesin. Sipas teoris se Einstenit trupat me mase te madhe terheqin trupat e vegjel rreth vetes e vertete eshte por me randesi eshte qe trupat qe leshojn temperature nga trupi tyre mos tu largohet por ti ketheht nga nje distance e duhur prape ne vetevete qe mos ta hargjoi energjin dhe te behet i perjetshem ne kete menyre. c. Relativiteti i njëkohshmërisë. Dy ngjarje të njekohesishme për një vëzhgues-A, nuk janë të njëkohësishme për një vëzhgues tjetër vëzhgues-B nëse ky i fundit është në lëvizje në lidhje me të parin, vëzhgues-A. Nese sipas Eistanit trupat e vegjel shkojn ka masa e madhe,edhe popujt e vegjel shkrihen ne popuj te medhenje!!Por nese nje popull te madhe e ndajn ne pjese siq eshte ndare ilirija,keto copa do behen asteroide ,apo meteor,apo dhe satelita per poujt e tjere dhe nese ka perplasje te medhaja do tu kanoset rreziku njerit a tjetrit.Ose do i mbrojn popujt tjere ma se miri si hana token!!!Apo sikurse femiu kur lind eshte si nje popull i vogel,gjere sa te rritet ai, eshte i varur nga i madhi,por nese femiu eshte i indikapuar ky do jete i varur edhe kur te rritet gjere ne vdekje. ç. Masa dhe energjia janë ekuivalente. ''E = mc²'' është formula që lidh energjinë E të një mase m, apo anasjelltas. == Teoria e përgjithshme e relativitetit == ▲[[Isak Njuton]] zbuloi që forca e gravitacionit qeverisë lëvizjen apo bashkëtërheqjen e trupave. ▲Toka e tërheq mollën që gjendet në një degë, nga se fusha gravitacionale e tokës vepron me forcë në mollen. Arsyeja pse molla lëvizë me nzitim g kah toka ( toka nuk levizë me nxitim të dukshëm kah molla) bazohet në faktin që molla ka masë të vogel. ▲Sa më e madhe të jetë masa qa më i madhë është edhe intenziteti i fushës gravitacionale. ▲[[Albert Einstein]] në kuadër të torsë së përgjitheshme të realitetit thot që hapsira për rreth objektit me masë të madhe siç është toka apo yjet e të tjerë, duhet të mendohet si sistem (x,y, z, t) në formë të një rrjete. Kur një trup siç është molla gjendet në këtë rrjetë ajo shkon kah trupi në masë të madhe në bazë të faktit që hapsira apo rrjeta e përmendur për rreth është e lakuar apo lugore. Kjo formë lugore apo konkave e hapsirës për rreth trupave me masë shum të madhe sipas teorisë së përgjitheshme të relativitetit bën lëvizjen rapide të trupave që kan fatin të jen në horizontin e trupit me masë më te madhe. Ekzistenca e vrimave të zeza është e bazuar me këtë sqarim. ▲== Sqarimi i teorisë == ''(se shpejti))'' ~~H.L.Kuçi~~ [[Category:Fizikë]] I)

Teoria e relativitetit: Dallime mes rishikimesh