Zhulati: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v U kthyen ndryshimet e Sankt Georg (diskutimet) në versionin e fundit nga 213.207.40.60. |
U kthye versioni 497675 i bërë nga Aeternus (diskutimet) |
||
Rreshti 18:
== Hitoria ==
Papa Zhuli mbahet per moderatorin juridik te kanunit me te njejtin emer,kanuni i Papa Zhulit. Papa Zhuli mendohet te jete nga fshati Zhulat.
Rreth shekullit te 17 dhe 18 rindizet lufta e zhvillohen beteja te ashpra sidomos ne Kalane e Zhulatit te administruar nga vendasit dhe ne ate te Kardhiqit. Kjo sjell cfilitje e rrenim e me vone anarki. Keshtu lindi nevoja per nje bashkim te ri e sidomos ne nje treve me te gjere . Ne keto kushte spikat e del ne skene Idriz Sulli, i cili lindi rreth viteve 1710. Ai u mekua nga brezat paraardhes me krenarine atdhetarine e mencurine, qe percolli eksperienca e luftrave per liri e egzistence. U afirmua qe ne rini si nje nga prijsat e fshatit e me kalimin e viteve u njoh si ideologu dhe rregullatori i bashkevellazerimit te popullsise se trevave te Jugut. Ai voli koket e bardha te kohes dhe vendosi ligje e norma per veteadministrim te bashkesise. Ndaloi gjakderdhjen midis shqiptaresh dhe organizoi nje rezistence me te gjere kunder pushtimit osman e atij venetikas. Per te realizuar keto ai organizoi dy kuvendet e medha , pa dallim feje e krahine. I pari ne Senice dhe i dyti me i madhi ne Zhulat , te dya te udhehequra prej tij . Ne keto kuvende moren pjese perfaqesues nga te gjitha fshatrat :
"Gjemon vendi nga oshtima
Tunen male, tunen brinja
Vine kalores vine trima
Nga Himan\ nga Cmokthina
Nga Lopsi e nga Muzina
Nga Labova , nga Oelvina
U feks palla vetetima "
Vlen te theksojme se ne keto kuvende jane te dokumentuara pjesemarrja e perfaqesuesve te camerise qe sot jane aneksuar Greqise. Keto kuvende u bene njekohesisht themeli i kryengritjeve antiosmane te Himares e Kurveleshit te vi tit 1767.
Rrenjet e ldriz Sullit ishin hedhur me shpirt e mendje te kthellet ne kordinim te plate me kokete bardha e te mencura e te perkushtuara te cilet zbuluan plaget e shoqerise se kohes dhe moren vendime kapitale per ti kuruar :
" Me te ngrihet Kryetari
Idriz Sulli plak i lashte
Qe ish i rregjur bujari
E ne koke kishte ashte
Mani vesh 0 kapetane
Te mencur e pleq te pare
Te madhe u bej rixhane
Lidhni bese e lidhni fjale
Sjemi turq as veneciane '
lemi nje gjak e nje fare"
Dhe filizat e lisit ne kohen e lulezimit te Ali Pashes e pas tij u rriten te njekohshem e njeri pas tjetrit. Myrteza Sulli nje epope me vete , Sadedin Zhulati nje legjende, Rakip Gjoca, Sadik Memushi, Coho Golemi, Celo Picari , e brezi i Gjoleke Labit e bashke me ta bilbilenjte me Bilbil Shakon, Asllan Gjocen, Shahin Bocin, Xhemal Shabanin , Balil Zhupen e te tjere qe nuk kane te numeruar. Por ne kete kohe ka rreth nje shekull qe Greqia eshte e pavarur dhe trimave te Zhulatit e Laberise u shtohet nje armik tjeter me te cilin pergjaken here pas here. Lufta e Ksamilit me 1854 , ajo e Grebenese se Janines me 1898 , luftrat legjendare te 1914 e sidomos ajo ne prag te Lidhjes se Prizrenit, shkurt 1878. Shovinistet greke , duke ndjekur organizimin e Komitetit Shqiptar te Stambollit per pavaresine e trojeve shqiptare zbarkojne ne Sarande me te gjitha mjetet e kohes , pushtojne lartesite dhe kerkojne te vershojne ne thellesi.
Komandanti I Pergjithshem Idriz Alidhima , 15 dite luftime ten ashpra shpartallon greket, par Zhulati vajton me dhimbje e krenari 40 mandate, 40 heronj... ska vend e pa pergjakur ne keto beteja prandaj ne jemi krenar se ne asnje epoke asnje su hoq menjeane. Nuk eshte nevoja te themi se deri ne vitin 1900 Fushebardha dhe Fusheverria funksiononin si lagje te pandara te Zhulatit. Do te veconim sakrifikimin ne 1914 te grave martire Xheko Braja , Manxho Mato, Bije Gjeci, Merjo Koro, Shahide e Hade Peci. Cetat e Zhulatit nuk ishin nje, por disa ne te gjitha 1uftrat ne prag te shpalljes se Pavaresise , ne luften e Vlores se vitit 1920 , si dhe ne luften e dyte boterore .
Tradita vazhdoi dhe vazhdon, ate e mbart cdo njeri prej nesh e prej femijve tane. Le ti referohemi legjislatorit e udheheqesit te pareve tane Idriz Sulit:
"Nga bashkimi vjen fuqia
Nga fuqia ruhet nderi
Nga puna rrjedh pasuria
Dhe na ruhet karakteri"
== Gjeografia ==
Line 36 ⟶ 91:
== Personalitete ==
* [[Papa Zhuli]]Papa Zhuli , nje klerik zhulatas i paisur me kulture ne Aleksandri .
Gjemon briri i [[Lale Madhi]]
Lale Madhi po therret
Dilni te gjithe ne bregf
Se vjen I ligu perpjete
Te na vrase e ten a djege
Te na marre gjene e qete”
* [[Petro Zhulati]]
| |||