Amerika Latine: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Rreshti 28:
Duke filluar nga 1945, nën udhëheqjen e ShBA-së, më 1948 u krijua ''Organizata e Shteteve të Amerikës'' (shkurtesa OAS). Kjo organizatë u krijua me qëllim të bashkëpunimit të barabartë të të gjitha shteteve të kontinentit, për shmangien paqësore nga ngatërresave ndërmjet shteteve dhe njëkohësisht partneritetit të shteteve. Po ashtu kjo duhej të ndihmonte në konfliktin e njohur në histori si konflikti lindje-perëndim e më pastaj gjatë ''luftës së ftohtë'' pengimin e depërtimit të sistemeve qeverisëse komuniste në Amerikën latine.
 
Dallimi i madh social që paraqitej si dukuri e përqendrimit të pasurisë në duar të pakicës në njërën anë dhe fshatarëve të pa tokë në anën tjetër, pastaj gjendja e paqëndrueshme ekonomike e veçuar nga inflacioni dhe papunësia, si dhe varësia nga kapitali i invenstorve nga Amerika veriore, që nga vitet 40-ta kanë shkaktuar tensione për brenda shoqërive të shteteve. Programe për zhvillim dhe reforma ekonomike e sociale, që ndërmorën qeveritë e shteteve kishin për qëllim të i kundërviheshin tendencave social revolucionare. Këto lëvizje u lidhen, po sikur se rrymat revolucionare, kundër nacionalizmit të ngritur nga ShBA-ja. Shpesh, sistemet qeverisëse demokratike u zëvendësuan nga diktaturat ushtarake. Me qëllim të shfrytëzimit të mundësive dhe aftësive për zhvillimin e mëtejshemmëtejshëm ekonomik më 1960 u themelathemelua ''Zona e lirë tregtare e Amerikës latine'', (1960) ''Tregu qendror amerikan'' si dhe ''Paktit të Andeve'' më 1969. Presidenti i ShBA-ve gjatë viteve 1961-1963, Kenedi (J.F.Kennedy), me qëllim që të ndihmojë vendet e prapambetura të Amerikës latine, më 1961, ja arriti që të themelojë ''AliancënAleancën për përparim'' (Charta Punta del Este). PërderiPër deri sa revulucionetrevolucionet socialiste në Guatemalë dhe Bolivi dështuan për një kohë të gjatë, revulucionirevolucioni socialist në Kubë më 1956, nën udhëheqenudhëhiqen e Kastros (F. Castro) korri suksese dhe filloi të ndikojë në shtete përreth, në të cilat u krijuan shumë grupacionegrupe guerile. Këto grupe mundoheshin të mobilizonin popullsinë fshatare në përpjekjet revolucionare socialiste, dhe shpesh vepronin sipas taktikave guerile të njohura si ''Tupamaros'' nëpër qytete (''Terrorismus'').
 
Tentimet e kryetarit të Kilit, Alendi (S.Allende Gossens), për të instaluar një sistem të shoqërisë socialiste dështuan, mirëpo në politikën e jashtme thelluan përpjekjet për mëvetësi nga ShBA-ja. Këto rrethana pasqyrohen në përpjekjet për riorganizimin e Organizatës së Shteteve të Amerikës. Me marrëveshjen e arritur në Meksikë më Meksikë më 1967, e njohur në histori si ''Kontrata e Tlatelolos'', Amerika latine u shpall si zonë e lirë nga armët bërthamore.
 
==Popullsia==