Versioni i datës 10 mars 2009 05:00 redakto Dan (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Redaktorët, Kontrolluesit 41.456 edits v Armët bërthamore u zhvendos tek Arma bërthamore. Arsyja ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 10 mars 2009 05:54 redakto zhbëje Dan (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Redaktorët, Kontrolluesit 41.456 edits v Nxierra prej kaosit shka mujta Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: '''Arma bërthamore''' është armë zjarri e cila shpërthen nga forca destruktive (shkatërruese) e reaksioneve bërthamore, ose nga forca që krijohet nga ndarja apo një kombinim i ndarjes dhe shkrirjeve së grimcave bërthamore. Gjatë këtyre dy proceseve lirohet sasi e madhe e energjisë nga një sasi relativisht e vogël e materies; Armë bërthamore është një pajisje shpërthyese që buron nga forca e saj destruktive reaksioneve bërthamore, ose ndarje e qelizave apo një kombinim i ndarje dhe shkrirje. Të dy reagime të lëshojë sasi të madhe të energjisë nga sasi të vogla të relativisht çështje; një armë moderne termobërthamor peshon pak më shumë se një mijë kilogram mund të prodhojnë një shpërthim të krahasueshme me të shpërthimit të më shumë se një miliardë kilogram eksploziv konvencional të lartë. [1] Edhe vogla bërthamore pajisje mund shkretoj një qyteti. Janë konsideruar të armëve bërthamore të armëve të shkatërrimit në masë, dhe përdorimin e tyre dhe kontrollin e madhe ka qenë një aspekt i politikës ndërkombëtare që nga debutimin e tyre. Një bombë moderne termo-bërthamor peshon pak më shumë se një mijë kilogram dhe mund të shkaktojnë një shpërthim të krahasueshme me shpërthimin e më shumë se një miliard kilogram të materialit shpërthyes cilësorë konvencional. Që nga koha e ndërtimit të bombës së parë bërthamore e deri më sot, pajisja e armëve klasike me materie eksploduese bërthamore edhe nëse është bërë, është bërë në mënyrë pakë a shumë të fshehtas nga opinioni i gjerë. Si duket, kjo rrjedhë si pasojë e konsiderimit të këtyre armëve nga ana e fuqive të mëdha botërore si armë të shkatërrimit masiv të ndaluara. Përdorimi i armëve bërthamore për qëllime lufte, për njerëzimin është bërë i njohur nga fundi i luftës së dytë botërore me rastin e hedhjes së dy bombave bërthamore. Shpërthimi parë ka ndodhur në mëngjesin e 6 gushtit të vitit 1945, pasi që një aeroplan i armatës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës mbi Hiroshima kishte lëshuar bombën të mbushur me uran, nën emrin e koduar "Little Boy". Shpërthimi i dytë bërthamorë ka ndodhë tri ditë pas të parit. Ky shpërthim ndodhi pas lëshimit nga aeroplani i ShBA-ve një bombe të me plutonium shpërthyes'' (mision i koduar ''Njeriu i shëndoshë'') mbi qytetin japonezë Nagasaki. Si pasojë e këtyre shpërthimeve gjetën vdekjen rreth 120,000 njerëz (kryesisht civilë) dhe shumë të tjerë mbeten me plagë dhe sëmundje tjera të shkaktuara nga jonizimi e që ishin të pa shërueshme. Përpos humbjeve njerëzore, si pasoj tjetër ishte shkatërrimi (''rrafsh me tokë'') i pjesës më të madhe të të dy qyteteve të goditura. Shikuar nga pikëpamja etike, përdorimi i këtyre armëve ka qenë dhe mbetet e diskutueshme. "Të drejtën" e zhvillimit dhe të prodhimit të armatimit bërthamorë e kanë marrë dhe ndarë ndërmjet veti fuqitë fituese të dala nga lufta e dytë botërore, ShBA-ja, Bashkimi Sovjetik (Rusia), Kina, Britania e Madhe dhe Franca. Në vitet e fundit me këtë "të drejtë" janë pajisur edhe India dhe Pakistani. Në hapësirën e informimit të botuar thuhet që përpos këtyre shteteve, kanë bërë kërkime apo kanë armë bërthamore edhe Izraeli, Koreja Veriore, Iraku dhe Irani. Si do që të jetë, pohimet e botuara kanë shkaktuar frikë ndër dashamirët e paqes. Sot (2008), dihet që për qëllime të garës në armatim, për qëllim të përfitimit të energjisë si dhe për qëllime tjera shoqërore dhe shkencore, në emër të kësaj "të drejte", janë testuar rreth 2 000 shpërthime bërthamore të përmasave më të mëdha se dy shpërthimet e fundit të luftës së dytë botërore. Në historinë e luftës vetëm dy armë bërthamore janë shpërthyer fyese, të dy pranë fundit të Luftës së Dytë Botërore. I pari ishte shpërthyer në mëngjesin e 6 gusht 1945, kur Shtetet e Bashkuara të uraniumit rënë një revole të tipit pajisjen koduar "Little Boy" në qytetin e Japanese Hirosima. E dyta ishte shpërthyer tri ditë më vonë, kur Shtetet e Bashkuara u ul një implosion plutonium-lloj pajisjeje koduar "Njeriu i shëndoshë" në qytetin e Nagasaki, Japan. Këto shpërthime bombash rezultuar me vdekjen e menjëhershme rreth 120,000 njerëz (kryesisht civilë) nga plagët nga shpërthimi akut dhe sëmundje rrezatimi, dhe madje edhe më shumë të vdekur nga efektet afat-gjatë të (ionizing) rrezatimi. Përdorimi i këtyre armëve ka qenë dhe mbetet e diskutueshme. (Shih e bombave Atomike Hirosima dhe Nagasaki për një diskutim të plotë.) Që nga Hirosima dhe Nagasaki bombat, armët bërthamore janë shpërthyer në mbi dy mijë raste për qëllime testimi dhe demonstrimi qëllime. I vetmi vende e kanë njohur për të shpërthyer e armëve bërthamore - që të njohin dhe zotërimin e armëve të tilla - po (chronologically) Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Sovjetik (si një sukses të energjisë bërthamore nga Rusia), Mbretëria e Bashkuar, Franca, People's Republic i Kinës, India, Pakistani, dhe Korea e Veriut. Izraeli është gjithashtu besohet të posedojnë armë bërthamore, pse nuk e pranojnë që kanë ata. Për më shumë informacion mbi këto shtete 'programeve bërthamore, si dhe shtete të tjera që dikur i pajisur e armëve bërthamore, ose janë të dyshuar për të kërkuar armë bërthamore, shih listën e shteteve me armë bërthamore ==Shiko dhe këtë== * [[Bomba bërthamore]]

Arma bërthamore: Dallime mes rishikimesh