Poliomieliti: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Rreshti 38:
Infeksioni Sub-Klinik
•
• Dhimbje koke <br>▼
• Shqetësime të përgjithshme <br>
• Dhimbje dhe skuqje fyti <br>
• Të vjella <br>
Poliomeliti jo-paralitik
• Simptomat zgjasin nga 1 – 2 javë <br>
• Temperatura e moderuar <br>
•
• Të vjella <br>
•
• Irritacion <br>
• Dhimbje ose shtangie në shpatull, krah, këmbë dhe bark <br>
• Ndjeshmëri muskulore dhe spazma në ç`do zonë të trupit <br>
• Dhimbje dhe shtangje në qafë <br>
• Shpërthim ose lezion në lëkurë I shoqëruar me dhimbje <br>
• Lodhje e tepruar etj. <br>
Poliomeliti Paralitik
• Temperaturë që fillon nga 5 – 7 ditë përpara simptomave të tjera. <br>
▲• Dhimbje koke
• Dobësim muskulor asimetrik <br>
•
• Distension abdominal <br>
▲• Vështirësi ne gëlltitje
• Vështirësi ne gëlltitje <br>
• Spazma ose kontraksione muskulore veçanërisht ne qafë dhe shpatull <br> • Vështirësi në frymëmarrje <br>
• Irritim ose pak kontrroll të temperamentit.
Poliomeliti akut, paraliza infantile :
Sëmundje virale që manifestohet me shfaqjen akute të një paralize të dobët. Polioviruset depertojne në organizëm në rrugë orale shumëzohen ne faring dhe në traktin G-I dhe shpërndahen nga ganglionet regjionale dhe në një % të vogël të rasteve ( 1%) përhapen drejt Sistemit Nervor Qëndror duke shkaktuar paralizë të lehtë akute, kur virusi arrin neuronet ekzistente në qëndrat motore të palcës kurrizore .▼
Nëse sëmundja evoluon në formë akute, mund të shfaqet dhimbje muskulore intensive dhe shtangie të qafës dhe shpatullës me paralizë te dobët. Paraliza arrin pikën maksimale në 3-4 ditë. Lokalizimi I paralizës varet nga vendi I shkatërrimit të qelizave në palcën kurrizore. Ekstremitetet inferiore preken më shpesh se ato superiore. Paraliza e muskujve respirator ose të gëlltitjes mund të jetë mortale. Gjatë pavetëdijes shfaqet pjesa më e madhe e paralizës, por ajo që vazhdon më shume se 60 ditë në përgjithësi është e perkohshme ▼
===Epidemiologjia===
• Më shumë se 90% e infeksioneve janë asimptomatike ose shkaktojnë një temperature jo specifike▼
▲Sëmundje virale që manifestohet me shfaqjen akute të një paralize të dobët. Polioviruset
▲Nëse sëmundja evoluon në formë akute, mund të shfaqet dhimbje muskulore intensive dhe shtangie të qafës dhe shpatullës me paralizë te dobët. Paraliza arrin pikën maksimale në 3-4 ditë. Lokalizimi I paralizës varet nga vendi I shkatërrimit të qelizave në palcën kurrizore. Ekstremitetet inferiore preken më shpesh se ato superiore. Paraliza e muskujve respirator ose të gëlltitjes mund të jetë mortale. Gjatë pavetëdijes shfaqet pjesa më e madhe e paralizës, por ajo që vazhdon më shume se 60 ditë në përgjithësi është e
▲• Më shumë se 90% e infeksioneve janë asimptomatike ose shkaktojnë një temperature jo specifike <br> <br>
• 1 % e infeksioneve mund të ndodhë me meningit aseptic ( pa mikrobe)
• Në 1 % të infeksioneve observohet një panoramë e lehtë me simptoma si :
:1) Temperaturë
:2) Malestar e përgjithshme
:3) Cefale
:4) Të përziera
:5) Të vjella
Gjithçka që kemi thënë I referohet periudhës para futjes së vaksinës. Fal përparimeve të arritura me vaksinimin me objektivin për të arritur në ç`rrenjosjen në gjithë botën, aktualisht poliomeliti duhet të diferencohet nga sëmundje të tjera paralitike.▼
Të tjerë enterovirus ( mbi të gjithë tipat 70 dhe 71 ) dhe disa echovirus dhe virus coxsackie mund të prodhojnë një sëmundje që ngjan me poliomelitin paralitik.▼
Aktualisht shkaku më I shpeshtë I paralizes akute është SGB ( Sindrome de Guillaine-Barre ) ▼
• Diagnoza laboratorike definitive bazohet ne izolimin e poliovirusit te eger duke nisur nga mostrat e fekaleve ose LTSH,sekrecionet orofaringeale, ne sistemin e kultivimit te qelizave me origjine njerezore dhe primate.▼
▲Gjithçka që kemi thënë I referohet periudhës para futjes së vaksinës. Fal përparimeve të arritura me vaksinimin me objektivin për të arritur në ç`
▲Të tjerë enterovirus (
▲• Diagnoza laboratorike definitive bazohet ne izolimin e poliovirusit te eger duke nisur nga mostrat e fekaleve ose LTSH, sekrecionet orofaringeale, ne sistemin e kultivimit te qelizave me origjine njerezore dhe primate.
===Agjentet infeksioz ===
Poliovirus (VS) qendron ne llojin Enterovirus,familja Picornaviridae, tipi 1, 2,
===Poliovirusi ===▼
Janë virus të vegjël ikosaedrik me diametër 20 – 29 nm. Gjenoma e tyre është një ARN e vetme që në pjesën e maturuar të virusit është rrethuar nga një kapsid ikosaedrik, proteina të cilat lehtësojnë adezionin në membranën e disa qelizave. Kapsidi nuk përmban lipide. Poliviruset janë rezistent nga veprimi I disa solvetëve lipidik si psh. eteri. Për më tepër janë
===Shpërndarja ===▼
Përpara vaksinimit të
Edhe pse transmetimi I VP të egër është zhdukur, në shumicën e vendeve ende ekziston rreziku I importimit të tij. Përveç rasteve të
===Menyra e transmetimit ===▼
▲Poliovirusi
▲Janë virus të vegjël ikosaedrik me diametër 20 – 29 nm. Gjenoma e tyre është një ARN e vetme që në pjesën e maturuar të virusit është rrethuar nga një kapsid ikosaedrik, proteina të cilat lehtësojnë adezionin në membranën e disa qelizave. Kapsidi nuk përmban lipide. Poliviruset janë rezistent nga veprimi I disa solvetëve lipidik si psh. eteri. Për më tepër janë qëndrushëm në mjedise shumë acid si psh në stomak dhe durojne temperaturë deri ne 500 C. Keto karakteristika favorizojnë transmetimin e VP nëpërmjet ujit dhe ushqimeve. Ne kushte të caktuara VP mund të mbijetojnë në ujra të zeza deri në 4 muaj.
▲Shpërndarja
▲Përpara vaksinimit të përgjithashëm poliomeliti kishtë një përhapje botërorë. Përveç planit botëror për ç`rrënjosjen e poliomelitit, qarkullimi I VP-ve të egra limitohet në një numër sa here e më të vogel ne fshatra. Në fund të 2002 ishte vetëm endemik në 7 vënde : Afganistan, Egjipt, Indi, Nigeri, Niger, Pakistan dhe Somali.
▲Edhe pse transmetimi I VP të egër është zhdukur, në shumicën e vendeve ende ekziston rreziku I importimit të tij. Përveç rasteve të quditshme të importuara deri sa u adaptua modele të reja të vaksinimit ato pak raste që ka pasur për poliomelitin ne vendet e industrializuara janë shkaktuar nga pjesë virusi vacunal.
▲Poliomeliti vazhdon të jetë një sëmundje që prek foshnjat dhe fëmijët e 1 moshe shume te vogel dhe te pavaksinuar.Ne pak vende qe vazhdon te jete endemik,ne 80-90% te rasteve femijet jane me te vegjel se 3 vjec dhe praktikisht te gjithe femijet korrespondojne me te vegjel se 5 vjec.Preken ne vecanti personat me infeksione asimptomatike,mbi te gjitha femijet.
▲Menyra e transmetimit
Me transmetim nga 1 person ne 1 tjeter ne thelb ne rruge fekalo-orale, virusi zbulohet gjate një periudhe më të gjatë në fekale se në sekracionet faringeale. Ne vende ku kushtet sanitare janë të mira, diseminimi faringeal mund të ketë një rendësi relativisht më të madhe. Në rastet kur preket qumështi, ushqipet dhe materialet të tjera me fekale si vektor transmetimi. Nuk është vërtetuar transmetimi nga insektet dhe rralle here ka qënë I përfshirë në ujin e pijshëm dhe në ujrat e zeza.
Periudha e inkubacionit – është nga 7 - 14 ditë për raste paralitik edhe pse janë raportuar periudha nga 3 – 35 ditë.
| |||