Richard Feynman: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Rreshti 42:
 
===Vitet ne Kaltek===
[[Image:Feymanlibrary.JPG|thumb|250px|Seksioni [[Ricard Fajmani|Fajmani]] ne librarinelibrarinë e [[Kaltek]], njenjë tribut i gjurmevegjurmëve te tij mbreselenesembresëlënëse.]]
Fajmani beri punepunë shumeshumërendesishmerëndësishme gjate koheskohës së punimit në Kaletk, puna e tij perfshinpërfshin kerkimekërkime :
 
* [[Elektrodinamika kuantike|ElektrodinamikenElektrodinamikën kuantike]]. Teoria për të cilencilën Fajmani fitoi [[Çmimi Nobel|çmimin Nobel]] është shume e njohur për [[parashikimet]] e saj të sakta. Ai ndihmoi në zhvillimin e [[formulimi i integraleve te shtegut|formulimit te integraleve te shtegut]] në mekaniken kuantike, në të cilencilën çdo trajektore e mundshme nga një pike në tjetrentjetrën merret në konsiderate, ku trajektorja finale është një ''shume'' mbi te gjitha mundesitemundësitë (kjo gjithashtu referohet si [[Shuma-mbi-shtegjet]] ose Shuma mbi historitehistoritë).
 
* Fizika e [[superfluiditeti]]t të [[heliumi|helium]]it të lengshemlëngshëm të tejftohur, ku heliumi duket se tregon një mungese [[viskoziteti]] kur rrjedh. Aplikimi i [[Ekuacioni i Shrodingerit|ekuacionit i Shrodingerit]] të kjo pyetje tregoi se superlengusuperlëngu po tregonte një sjelje mekanike në një shkalleshkallë makroskopike. Kjo ndihmon edhe në problemin e [[superpercjellesvesuperpërcjellësve]] ; megjithatemegjithatë, zgjidhja nuk u dha nga Fajmani. Ajo u zgjodh nga [[teoria BCS]].
 
* Një model të [[emitimit te dobetdobët]], i cili tregoi se ciftezimiçiftëzimi i tanishemtanishëm është një processproces i kombinimit të një vektori dhe një aksiali (një shembull i emetimit të dobetdobët është shaterrimi i një [[neutroni]] në një [[Elektroni|elektron]], dhe një [[Protoni|proton]], si dhe një anti-[[neutrino]]). Edhe pse [[E. C. Xhorxh Sudarshan]] dhe [[Robert Marshak]] e zhvilluan teorineteorinë ne te njejtennjëjtën kohekohë , bashkepunimibashkëpunimi i Fajmanit me [[Murray Gell-Mann]] shikohet si një moment thelbesorthelbësor sepse [[bashkeveprimibashkëveprimi i dobetdobët]] u prezantua në një menyremënyre shumeshumë të thjeshte nga korrente vektoriale dhe aksiale. E kombinuar me teorineteorinë e [[emetimit beta]] te nga [[Enriko Fermi|Fermi]] ajo dha një shpjegim për thyerjen e [[Pariteti(fizike)|paritetit]].
 
Ai gjithstu zhvilloi edhe [[diagramat e Fajmanit]], një ''defter'' i cili ndihmon në konceptualizimin dhe llogaritjet në bashkevepriminbashkëveprimin midis [[thermijatthërrmijat elementare|thermijavethërrmijave]] në [[hapesirehapësire-koha]]. Ne menyreNë mënyre të famshme, Fajmani i pikturoi diagramat e Fajmanit në pjesenpjesën e jashtme të makine së tij.
 
Pak para vdekjes së tij Fajmani kritikoi, [[teorineteorinë e kordave]] në një interviste : "Mua nuk me pelqenpëlqen fakti qe ata nuk po llogartin ndonjendonjë gje,gjë" tha ai. "S'me pelqenpëlqen as menyramënyra se si ata nuk i kontrollojnë ideteidetë e tyre. Nuk me pelqenpëlqen as sesi perpër çdo gjegjë qe nuk është dakortdakord me eksperimentin, ata gatuajnë nga një shpjegim ; një ndreqje e shpejte le te themi dhe thone,thonë 'Mire, po mund të jete e vertetevërtete akoma.'" Keto fjaleKëto perdorenfjalë shumepërdoren shumë nga kundeshtaretkundërshtaret e teroriseteorisë se kordave në fushenfushën e thermijavethërrmijave berthamorebërthamore.
 
===Jeta personale===