Wikipedia

Aleksandri I: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
Rreshti 16:
{{Leter Tabela Fund}}
 
'''Aleksandri I-rë i Rusisë''' (Aleksander Pavllovic Romanov [[23 dhjetor]] [[1777]] - [[19 dhjetor]] [[1825]]) lindi në [[Shën-Pjetërburg]]. Ai është biri i Pavel të I, carit të Rusise dhe Sofi-Doroté von Wurtemberg. Aleksandi i I-re qeverisi Rusinë nga [[1801]] deri në [[1825]]. Periudha e tij e mbretërimit perkoi me ate të Napoléonit, me të cilin ai u ndesh jo pak herë.
 
Aleksandri u rrit ne menyren franceze pasi me formimin e tij u mor nje kolonel zviceran i quajtur Federik Sezar de Laharpe. Ky i fundit ndikoi shume ne karakterin e Aleksandrit duke i zhvilluar ide liberale qe binin ndesh me ato ne te cilat besonte babai i tij, Pavel i Ire.
Rreshti 23:
Ne [[mars]] te [[1801]] Aleksandri u informua për nje komplot qe po organizohej kunder babait te tij. Naten e [[23 mars]]it te atij viti Pavel i Ire u vra ne pallatin e tij Sen Mihail nga nje grup oficeresh te udhehequr nga Gjeneral Benigsen. Po ate date Alexandri i Ire u emerua Perandor I Rusise por deri diten e vdekjes ai u ndje pergjegjes për humbjen e te atit.
 
Disa muaj pas ngjitjes nenë fron Aleksandri mori njenjë seresërë masash për reformimin e kushtetuteskushtetutës nenë vendvënd dhe liroi skllavetskllavët e provincave balltike. NeNë vendimet e tij ai keshillohejkëshillohej nga vellaivëllai Konstantin. PolitikePolitika e tij do tetë braktisej pas ardhjes nenë fronin e Rusise, tetë carit [[Nikolla i IreI]]-re.
Ne [[1801]] i nxitur dhe nga Laharpe Rusia vendosi paqen me Francen. Cari nisi te shfaqte hapur adimirimin e tij për Francen dhe institucionet franceze. Ai fliste gjithnje me superlative kur behej fjale për figuren e Napoleon Bonapartit. Megjithate ne nje hark kohor shume te shkurter Alexandri i Ire nisi te ndryshonte serish mendim. Perseri prapa skene qendronte i zakonshmi Laharpe, i cili pas nje vizite ne Paris i dorezoi Carit nje liber me pershtypje te tijat. Sipas vete Aleksandit ky liber i ndryshoi rrenjesisht pikpamjet. Nuk vonoi shume dhe ai deklaroi se Napoleoni nuk ishte nje patriot i vertete por tirani me i madh i botes.
 
Aleksandri i Ire ishte kundershtari ushtarak me i forte i Napoléonit[[Napoleon Bonaparte]] : Ai beribëri aleancealeancë me AustrineAustrinë dhe PrusinePrusinë, u mund nenë betejenbetejën e Austerlitz nenë [[1805]] dhe nenë ateatë tetë Friedland-it nenë [[1807]]. GjateGjatë [[1808]]-[[1809]] mbështëti fuqimisht FrancenFrancën nenë luften kunderkundër AngliseAnglisë dhe SuèdiseSuèdisë, me qellim për tetë pushutar FinlandenFinlandën (sipas traktatit tetë Frederikshaven.
Aleanca me Francen u prish kur Aleksandri i Ire nenshrkoinënshrkoi me turqit traktatin e Bukureshtit. Ky ishte shkaku qeqë solli pushtimin e Mokes nga Franca e memë pas fitoren e RusiseRusisë nenë Bérezina memë [[29 nëntor]] tetë [[1812]].
 
NeNë aspektin fetar, duke filluar qeqë nga [[1914]], Aleksandri i Ire, u perfshi nga méthodismi dhe u perpoq për te ndertuar nje shoqeri te ashtuquajtur biblike. Ne [[1825]], disa muaj para se te vdiste, ai lajrmeroi Papen Léon XII se deshironte te braktiste fene ortodokse, dhe te perfshinte Rusine ne Kishen Romake.
 
Ne vjështën e [[1825]], me motivin për te bere nje udhetim me bashkshorten e tij te semure, shkoi ne jug te Rusise. Nderkohe qe po pergatitej nje perballje luftarake midis Rusise dhe Perandorise Osmane, Aleksandri i Ire vdes me [[18 nëntor]] ne Taganrog. Vdekja e tij u shoqerua me shume dyshime pasi gjate ceremonies mortore shume nga te pranishmit kufoma nuk ngjante aspak me Carin. Thuhet se Cari kishte shpikur vdekjen e tij i shtyre nga deshira për te jetuar i qete.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Aleksandri_I"