Wikipedia

Vargjet satanike (roman): Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
Rreshti 1:
'' '''Vargjet satanike''' '' është [[romani]] i katërt i shkrimtarit [[india]]no-[[Britania|britanez]] [[Salman Rushdi]]. Romani u botua në vitin [[1988]] nga shtëpia botuese angleze ''[[Penguin Books]]''. Autori është frymëzuar pjesërisht nga jeta e [[Muhamedi]]t. Titulli lidhet me "[[Vargjet satanike]]", një përpjekje ndërfutëse në [[Kurani|Kuran]], përshkruar nga [[Ibn Is'haku]] në jetëshkrimin e tij të Muhamedit (më vonë rindërtuar nga [[Alfred Guillaume]]). Shumë muslimanëmyslimanë e shohin historinë e Ibn Ishakut tejet shqetësuese, dhe e hedhin poshtë si të rreme. Poashtu shumë shkollarë muslimanëmyslimanë e hedhin poshtë tregimin si historikisht të pamundshëm, dhe të vërtetuar dobët.
 
Romani shkaktoi shumë polemikë me botimin e tij në vitin 1988, pasiqë shumë muslimanëmyslimanë mendojnë që libri përmban referenca përdhosëse (blasfemuese). [[India]] ishte vendi i parë që e ndaloi hyrjen e librit në vend. [[Ajatollahu]] [[Ruhollah Khomeini]], udhëheqësi më i larteëi [[Irani]]t, një shkollar [[Shiizmi|shiit]] nxorri një [[fatva]] që thirri për vdekjen e Rushdiut, dhe pohoi se kjo ishte detyrë për tu bindur e çdo muslimanimyslimani.
 
Më [[14 shkurt]] 1989, ajatollahu transmetoi mesazhin (kumtesën) vijuese në radion iraniane: ''"Unë njoftoj popullsinë krenare muslimanemyslimane në botë që autori i librit ''Vargjet Satanike'', i cili është kundër Islamit, profetit dhe Kuranit, dhe të gjithë atyre që kanë gisht në botimin e tij, që janë të vetëdijshëm me përmbajtjen e tij, janë të dënuar me vdekje"'' [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/14/newsid_2541000/2541149.stm.].
 
Si pasojë, [[Hitoshi Igarashi]], përkthyesi [[Japonia|japonez]] i librit u godit për vdekje me thikë, në korrikun e vitit 1991; [[Ettore Capriolo]], përkthyesi [[italia]]n, poashtu u plagos rëndë në të njëjtin muaj nga goditje me thike; ndërsa [[William Nygaard]], botuesi [[Norvegjia|norvegjez]] i mbijetoi përpjekjes vrastare në [[Oslo]], në tetor 1993.
Rreshti 17:
* 21 nëntor 1988: [[sheiku]] i madh i [[Egjipti]]t Al-Azhar thërret në organizatën islamike në Britani të merren masa ligjore për parandalimin e shpërndarjes së librit.
* 24 nëtor 1988: romani ndalohet në [[Afrika e Jugut|Afrikën e Jugut]] dhe [[Pakistani|Pakistan]]; ndalimet e librit pasojnë brenda javëve vijuese në [[Arabia Saudite|Arabinë Saudite]], Egjipt, [[Somalia|Somali]], [[Bangladeshi|Bangladesh]], [[Sudani|Sudan]], [[Malajzia|Malajzi]], [[Indonezia|Indonezi]], dhe [[Katari|Katar]].
* Dhjetor 1988-janar 1989: muslimanëtmyslimanët britanezë mbajnë djegien e librit në Bolton dhe Bradford; Këshilli i Mbrojtjes Islamike kërkon nga shtëpia botuese [[Peguine Books]] të lypë falje, tërheqjen e romanit, shkatërrimin e çdo kopjeje ruajtëse, dhe mosshtypjen kurrëmë të librit.
* 12 shkurt 1989: gjashtë veta vriten dhe 100 plagosen gjatë protestave kundër Rushdiut në Islamabad, [[Pakistani|Pakistan]].
* 13 shkurt 1989: vritet një njeri dhe plagosen 60 të tjerë në protestat kundër Rushdiut në Sringar, Indi.
* 14 shkurt 1989 Ajatollahu Ruhollah Khomeini i [[Irani]]t nxjerr një fatva që thërret të gjithë muslimanëtmyslimanët të ekzekutojnë të gjithë ata që kanë lidhje me botimin e romanit; 15 shkurt organizata [[Khodard]], një organizatë fetare ose [[bonjade]] afron një shpërblim me të holla për vrasjen e Rushdiut.
* 16 shkurt 1989: Rushdiu hyn në programin mbrojtës të qeverisë britaneze dhe nxjerr një kërkim-ndjesë; Khomeini përgjigjet duke përsëritur: "Është detyrë e çdo mulimani të përdorë gjithçka ai ka, jetën e tij dhe pasurinë e tij, për ta dërguar [Rushdiun] në ferr".
* 17 shkurt 1989: udhëheqësi iranian Ali Khamenei pohon se Ruzhdiu mund të falet nëse kërkon ndjesë.
Rreshti 29:
* 28 shkurt 1989 në [[Berkli]] të [[Kalifornia|Kalifornisë]] hidhen në erë dy librari.
* 7 mars 1989. Britania shkëput lidhjet diplomatike me Iranin.
* Mars 1989. Organizata e Konferencës Islamike u bën thirrje 46 anëtarëve të saj që gjenden në qeverinë Iraniane për të ndaluar librin. [[Qeveria Revolucionare e Zanzibarit]] vendos ndëshkimin me tre vjet burg dhe një gjobë prej 2.500 dollarësh për njerëzit që zotërojnë librin. Në [[Malajzia|Malajzi]], ndëshkimi është tre vjet burg dhe një gjobë prej 7,400 dollarësh. Në [[IndoneziaIndonezi]], një muaj burg ose gjobë. Vendi i vetëm me një popullsi mbizotëruese muslimanëshmyslimanësh ku libri mbetet i ligjshëm është [[Turqia]]. Disa kombe me pakica të konsiderueshme muslimanemyslimane, përfshi [[Papua Guineja e Re]], [[Tailanda]], [[Sri Lanka]], [[Kenia]], [[Tanzania]], [[Liberia]], dhe [[Sierra Leone]] poashtu vendosin ndëshkime për zotërim të librit.
* Maj 1989 muzikanti i njohur [[Jusuf Islam]] (i njohur më parë si [[Cat Stevens]]) përkrahi tërthorazi fatvan, dhe pohoi sipas [[New York Times]]-it gjatë një dokumentari televiziv britanik se, nëse Ruzhdiu do ti shfaqej në derë, ai "mund ti telefononte ndonjërit që mund të bënte më shumë dëm sesa ai... Unë do të përpiqesha ti telefonoja Ajatollahut Khomeneit dhe ti tregoja atij me saktësi ku gjendet ky njeri."
* 3 qershor 1989, pas vdekjes se Khomeinit, Ruzhdiu boton një ese të titulluar "Në mirëbesim", për të paqësuar kritikët e tij, dhe nxorri një ndjesë në të cilën ai duket se ka ripohuar respektin e tij për Islamin. Megjithëkëtë, klerikët iranianë nuk e tërheqin fatvan...
Rreshti 38:
* 1993 pesëmbedhjetë themelimet Khodard në Iran ngritën shpërblimin për vrasjen e Ruzhdiut në 300.000 dollarë.
* 1997, shpërblimi dyfishohet, dhe vitin tjetër përndjekësi më i lartë Iranian ripohoi përkrahjen e tij.
* 1998 qeveria Iraniane shpalli botërisht se nuk do ta zbatonte dënimin me vdekje kundër Ruzhdiut. Kjo u njoftua si pjesë e një marrëveshjeje më të gjerë për normalizimin e marrdhënieve midis Iranit dhe Britanisë së Madhe. Si rrjedhim Ruzhdiu njoftoi se nuk do të jetonte më në fshehtësi, dhe se atij i vinte keq për përpjekjet paqësuese të kritikëve të tij, që kishin bërë deklarata që tregonin se ai ishte një muslimanmysliman praktikues. Ruzhdiu pohoi se ai nuk ishte, në fakt, fetar. Megjithë vdekjen e Khomeinit dhe shpalljes zyrtare të qeverisë Iraniane, sipas disa anëtarëve të mediave fondamentaliste islamike fatva mbetet në fuqi:
:"Përgjegjësia për zbatimin e fatvas nuk është përgjegjësi vetëm e Iranit. Është detyrë fetare e të gjithë muslimanëvemyslimanëve - që kanë aftësitë apo mjetet - ta zbatojnë. Nuk kërkon asnjë shpërblim. Në fakt, ata që e zbatojnë këtë urdhër në shpresë shpërblimi në para veprojnë kundër drejtësisë islame."
* 1999, një fondacion iranian vendosi një shpërblim prej 2.8 milionë dollarësh për vdekjen e Ruzhdiut, dhe në shkurt 2003, Garda Revolucionare Iraniane ripërsëriti thirrjen për vrasjen e Ruzhdiut. Siç raportohet nga [[Sunday Herald]], "Ajatollahu Hasan Sanei, kreu gjysmëzyrtar i fondacionit Khodard ka vënë një çmim prej 2.8 milionë dollarësh për kokën e Ruzhdiut, dhe u citua nga gazeta [[Jomhuri Islami]] që thonte se fondacioni i tij tani do të paguante 3 milionë dollarë për këdo që vret Ruzhdiun".
* 2005, Fatva e Khomeinit kundër Ruzhdiut u ripohua nga udhëheqësi shpirtëror iranian, Ajatollahu Ali Khamenei, në një mesazh shtegëtarëve muslimanëmyslimanë që bëninin shtegëtimin e përvitshëm në [[Meka|Mekë]]. Irani vetë ka hedhur poshtë kërkesat për tërheqjen e fatvas sipas arsyes se vetëm njeriu që e ka nxjerrë atë mund ta tërheqin.
* 14 shkurt 2006, agjencia zyrtare shtetërore iraniane e lajmeve raportoi në përvjetorin e dekretit se Fondacioni i Martirëve drejtuar nga qeveria ka njoftuar, "Fatva e Imam Khomeinit në lidhje me femohuesin Salman Ruzhdi do të mbesë në fuqi përgjithmonë", dhe se një nga ''bonyad''-ët e shtetit iranian, apo fondacionet, kanë afruar një shpërblim prej 2.8 milionë dollarësh për jetën e tij.[http://www.iranfocus.com/modules/news/article.php?storyid=5768]
* 15 qershor 2007: Ruzhdiu merr çmimin e kalorësit për shërbimet e tij në letërsi duke shkaktuar britma nga grupet islamike. Disa grupe ripërsërisin thirrjen për vdekjen e tij.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Vargjet_satanike_(roman)"