Zjarri: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v roboti shtoj: ug:ئوت |
No edit summary |
||
Rreshti 5:
== Historia e zjarrit ==
Zbulimi dhe përdorimi i zjarrit nga njeriu besohet të ketë ndodhur para 300.000 vjetësh, por ndoshta mund
të jetë përdorur para 790.000 vjetësh siç dëshmojnë gjetjet e bëra në vitin [[2004]] në [[Gesher Benot Jakov]]. Kontrollimi i zjarrit ishte një hap i rëndësishëm në lindjen e kulturës njerëzore dhe
[[Qytetërimi|qytetërimeve]].
== Kimia dhe fizika e zjarrit ==
Djegje të brendshme është një reaksion kimik lëshimin e ngrohjes (ekzotermik) dhe dritë. Kjo mund të bëhet vetëm nëse i kombinon tre faktorë: dy kimike (karburantit dhe oxidizer) dhe një burim i energjisë (energjia e aktivizimit), atë që quhet trekëndësh zjarr.
Si rezultat i aktivizimit të energjisë (përfshirë ngrohje), e karburantit është dekompozuar (Pyrolysis), produkt i këtij dekompozimi është një gaz që reagon me oxidant (zakonisht oksigjenit në ajër). Kështu, ne mund të përmbledhin procesin formulën e mëposhtme: karburant + ngrohje + oksigjen = zjarr.
Dritë vjen nga dy burime:
* Një pjesë të këmbimit elektronet mes komponimeve gjatë reagimit kimik;
* Rrezatimi të tjera emetuar çdo organ sjellë në temperaturë të lartë (rrezatimi blackbody).
== Zbutje nga njerezit ==
Zbutje e zjarrit nga [[Homo erectus]] ishte një pikë kthese në parahistorinë, njerëzit janë kaq të dallueshme prej llojeve të tjera. Kjo është vërtetuar nga rreth -450 000 vjet, duke përfshirë vendet në Menez-Dregan Plouhinec në [[Britani]], Gjermani Bilzingsleben ose Vértesszőlős në Hungari dhe më së fundi Terra amata afër Nicës.
Një ekip izraelit gjurmë dëshmi e hershme të zbutje e zjarrit -790 000 vjet vendin e Gesher Benot Ya'aqov në Jordani [1].
Zotërim i zjarrit ka frymëzuar shumë mite, duke përfshirë atë të Prometeu. Në kohët moderne, dramë më shumë përshkruar rëndësinë e zjarrit për grupe parahistorike, duke përfshirë romani Lufta e zjarrit J.-H. Rosny, përshtatur për filmin me Jean-Jacques Annaud.
== Simbolike ==
Në filozofinë kineze, ai është një prej pesë elementeve me metal, uji, druri dhe tokë.
Në alkimi perëndimore, kjo është një nga katër elementet bazë përbërës inerte në çdo lëndë me ujë, ajër dhe tokë në përputhje me mësimet e Aristotelit shumë më herët [2] (zjarri është në qendër të shumë doktrinave bazuar në katër elemente [3]).
Zjarri është i lidhur natyrshëm me Dielli, i cili është gjithashtu një burim i ngrohjes dhe të lehta (ne tani e dimë se kjo nuk është ndezur, por një bashkim bërthamor). Është gjithashtu e lidhur shpesh me Vullkani, të tilla si zjarri i trillojnë e Hephaestus / Vulcan. Zjarri është e lidhur shpesh me fetë e ndryshme. Ndonjëherë ajo është e lidhur me fuqi hyjnore, ku një numër i madh i ritualeve, e kaluara ose të pranishëm, rreth zjarri (shih më poshtë). Por është gjithashtu e lidhur shpesh me forcat e së keqes në traditën e krishterë, ferri është e përfaqësuar shpesh si mbretëria e zjarrit të përjetshëm.
Kjo kundërthënie është pasqyruar në aspektet morale dhe ligjore e zjarrit, nganjëherë ajo mund të konsiderohet si një instrument i drejtësisë i jashtëzakonshëm (të aksioneve ishte një bindje të përbashkët në Mesjetë, dhe është edhe më shumë vend në epokën bashkëkohore , në mënyrë që sakrificë konsiderohet nga disa si një akt suprem flijim para drejtësisë të njerëzve, edhe në shoqëritë moderne, si në Çekosllovaki në vitin 1969), ndonjëherë përdorimi i saj është i kontrolluar rreptësisht, dhe nganjëherë ndëshkohen rëndë (l 'zjarri ishte një nga krimet më të mëdha në Athinë).
Zjarri është edhe një simbol i pastrimit, pra përdorimin e turrë e druve për bindje të caktuara (shih më lart). Ky simbol është ndoshta rrjedh nga praktikat bujqësore që janë caktuar për të djegur tokë për ta bërë atë më pjellore djegies (të), por ajo është e sigurtë se kjo simbolike për të gjurmuar burime të ndryshme. Megjithatë, praktika zjarr si një simbol i pastrimit të ishte e përbashkët për të krishterët e Mesjetës, me kalimin e kohës këto praktika (ordeals, zjarr i madh, etj.) Janë humbur ose janë të ndaluara thjesht [4]
Zjarr simbolikë gjithashtu erotik. Në pasion Dido Aeneid për Enea kishte konsumuar e saj nga brenda. Simbolika erotik merr kuptimin e saj nga metafora dhe imazhe të cilat përputhen me zjarr dhe pasion seksual, emocionet, ndjenjat, etj. Në mitologjinë greko-romake, Cupid u përfaqësua nga një hark dhe një elektrik dore. Për më tepër, shkenca e përkrah këtë simbolike, sepse motivimi vjen variacionet psychophysiological termik dhe mbaron me marrëdhënie [5
== Titull shembull ==
== Përdorimi ==
| |||