Lefter Çipa: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 3:
{{joref}}
'''Lefter Çipa
Lefter Çipa konsiderohet si autori i
Ky autor ka
Lefter
Lefter Çipa mbahet mend si bashkeorganizatori
Kanë thënë për Lefter Çipën\
“…Në atë breg shqiptar gurin e lëmuar të detit, mund ta quash edhe Lefter Çipa…” - [[Dritëro Agolli]]▼
▲“…Në atë breg shqiptar gurin e lëmuar të detit, mund ta quash edhe Lefter Çipa…”
"A mund të harrohet Nase Beni dhe poeti popullor më i shkëlqyer dhe i famshëm i Shqipërisë së sotme, pilurioti Lefter Çipa? A mund të harrohet Katina Bejleri, kjo këngëtare e madhe e Himarës? Në shtëpinë e Lefter Çipës pashë me sytë e mi pllakën matricë të gramafonit, ku më 1924 në Paris, Neço Muko incizoi kryeveprën "Vajza e Valëve". M'u drodhën duart kur e preka këtë pllakë. Ajo, një ëndërr përralle, kam në kokë idenë që të bëhet një skulpturë vigane e "Vajzës së Valëve" për t'u vendosur mbi një platformë mbi sipërfaqen e Detit Jon. Kjo do të bënte përshtypje të jashtëzakonshme, ashtu sic bën edhe Statuja e Sirenës së Andersenit, e vendosur mbi ujërat e Kopenhagës. Kjo statujë do të na kujtonte mallin, apoteozën e dashurisë, tragjeditë e shpresën…. …Nuk di asnjë rast tjetër në krijimtarinë popullore të kultivuar artistikisht, si njeriu i talentuar dhe atdhetar Lefter Çipa... [[Moikom Zeqo]]▼
▲A mund të harrohet Nase Beni dhe poeti popullor më i shkëlqyer dhe i famshëm i Shqipërisë së sotme, pilurioti Lefter Çipa? A mund të harrohet Katina Bejleri, kjo këngëtare e madhe e Himarës? Në shtëpinë e Lefter Çipës pashë me sytë e mi pllakën matricë të gramafonit, ku më 1924 në Paris, Neço Muko incizoi kryeveprën "Vajza e Valëve". M'u drodhën duart kur e preka këtë pllakë. Ajo, një ëndërr përralle, kam në kokë idenë që të bëhet një skulpturë vigane e "Vajzës së Valëve" për t'u vendosur mbi një platformë mbi sipërfaqen e Detit Jon. Kjo do të bënte përshtypje të jashtëzakonshme, ashtu sic bën edhe Statuja e Sirenës së Andersenit, e vendosur mbi ujërat e Kopenhagës. Kjo statujë do të na kujtonte mallin, apoteozën e dashurisë, tragjeditë e shpresën….
"....Në brigjet himariote, rron dhe këndon bardi popullor, Lefter Çipa, më i madhi ndër të gjallët dhe ndoshta i fundit me hove dhe shkëndijime të reja të ligjërimit popullor...." - [[Xhevahir Spahiu]]▼
▲....Në brigjet himariote, rron dhe këndon bardi popullor, Lefter Çipa, më i madhi ndër të gjallët dhe ndoshta i fundit me hove dhe shkëndijime të reja të ligjërimit popullor....
"....Lefteri ka një krijimtari të pasur në sasi kohët e fundit. Kritika ka shkuar të bëjë një gjumë vdekjeje e nuk i dihet se kur do të zgjohet. Lefteri bën punën e tij. Po pavarësisht sasisë, poezia e tij më e mirë, seç ka atë qasje, aq fëminore dhe të virgjër e njëherësh, aq mjeshtërore ndaj fjalës, vargut e ritmit, sa të zgjon kureshtjen e thellë për këtë princ gjuhëpikuar të fjalës siç e quan me të drejtë ai veten. Një princ që ka hyrë në garë me veten. Nuk do t’i zërë sërën a vendin dikujt tjetër. As që i shkon kjo ndërmend një princi, një himarioti si ai." - Sadik Bejko▼
"…Në Breg të Himarës, përveç detit, ullinjve, portokalleve të fyshkura dhe maleve Akrokeraune, do të gjej ata njerëz dhe njeriun e veçantë, Lefter Çipa…." - Aleksandër Zoto (1980)▼
▲....Lefteri ka një krijimtari të pasur në sasi kohët e fundit. Kritika ka shkuar të bëjë një gjumë vdekjeje e nuk i dihet se kur do të zgjohet. Lefteri bën punën e tij. Po pavarësisht sasisë, poezia e tij më e mirë, seç ka atë qasje, aq fëminore dhe të virgjër e njëherësh, aq mjeshtërore ndaj fjalës, vargut e ritmit, sa të zgjon kureshtjen e thellë për këtë princ gjuhëpikuar të fjalës siç e quan me të drejtë ai veten. Një princ që ka hyrë në garë me veten. Nuk do t’i zërë sërën a vendin dikujt tjetër. As që i shkon kjo ndërmend një princi, një himarioti si ai.
▲…Në Breg të Himarës, përveç detit, ullinjve, portokalleve të fyshkura dhe maleve Akrokeraune, do të gjej ata njerëz dhe njeriun e veçantë, Lefter Çipa….
"…Ky fakt i bukur, që këngët e tij këndohen, jo vetëm nga Katerina dhe Grupi i Pilurit, e bën poezinë e Lefter Çipës më fatlume se të shumë poetëve të tjerë dhe jep shkas për të hapur bisedën për këtë poezi…Poezia e Lefter Cipës është në shtratin e gjerë, të mbarë poezisë sonë, por ajo në këtë lumë të madh, bie ujë të freskët të gurrave, të maleve tona dhe e bën këtë lumë më të pastër akoma. Ajo është një rremb i ri i gjithë poezisë...." - [[Anastas Kondo]]▼
▲“...Këngët e Bregut tonë kanë gjetur një bilbil. Edhe të të them det, edhe të të them koral apo guaskë, prapë nuk i ngatërroj gjërat…”
▲…Ky fakt i bukur, që këngët e tij këndohen, jo vetëm nga Katerina dhe Grupi i Pilurit, e bën poezinë e Lefter Çipës më fatlume se të shumë poetëve të tjerë dhe jep shkas për të hapur bisedën për këtë poezi…Poezia e Lefter Cipës është në shtratin e gjerë, të mbarë poezisë sonë, por ajo në këtë lumë të madh, bie ujë të freskët të gurrave, të maleve tona dhe e bën këtë lumë më të pastër akoma. Ajo është një rremb i ri i gjithë poezisë....
"...Lefter Çipa që nga viti 1964 është bashkëpunëtor i Institutit të Folklorit e më pas (1979) i Institutit të Kulturës Popullore. Në arkivin e shkruar të IKP ndodhen qindra faqe me materiale të mbledhura nga ky autor. Veç kësaj, ai ka marrë pjesë edhe në disa ekspedita etno-folklorike të zhvilluara në krahinën e Labërisë dhe sidomos në fshatrat e Bregut të Himarës. Eshtë autor i një filmi dokumentar me përmbajtje etno-folklorike...." - Prof.Dr.Afërdita Onuzi▼
▲...Lefter Çipa që nga viti 1964 është bashkëpunëtor i Institutit të Folklorit e më pas (1979) i Institutit të Kulturës Popullore. Në arkivin e shkruar të IKP ndodhen qindra faqe me materiale të mbledhura nga ky autor. Veç kësaj, ai ka marrë pjesë edhe në disa ekspedita etno-folklorike të zhvilluara në krahinën e Labërisë dhe sidomos në fshatrat e Bregut të Himarës. Eshtë autor i një filmi dokumentar me përmbajtje etno-folklorike....
"...Poezia e Lefter Çipës është e lëmuar, si zajet e Bregut kur i çik shkuma, e thellë, si honet e maleve të Vetëtimave, e zjarrtë, si prushi i yjeve që digjen valëve të Jonit..." - Zimo Krutaj
...Lefter Çipa mbetet autori i vargjeve te paarritshme. Lefteri është i veçantë në Himarë, të kujton disi Lasgushin, që shëtiste edhe ai buzë liqenit me kostumin e tij.S’bëjmë krahasime, secili le të mbajë madhështinë e vet, po ja që të kujtojnë njëri-tjetrin, njëri buzë liqenit e tjetri buzë detit…▼
... Lefter Çipa dhe kënga, kanë lidhje të dyanshme, si një binom. Nuk mund të kuptohen sot pa njëri-tjetrin. Me këngën e fuqishme piluriote, Lefteri është binjak. Binjak me atë këngë, që edhe në Dibër, këndohet aq bukur sa në Labëri dhe Himarë. Lefteri e ngriti këngën labe, e bëri poezi, i dha shpirtin e tij.. Këngëtari i zjarrtë i brigjeve të Jonit, fitoi famë me “Bejkën e bardhë”, në vitet shtatëdhjetë. Ky poet i veçantë popullor, është simbol i atdhetarit shqiptar në Himarën tonë të lashtë dhe të re....▼
▲"...Lefter Çipa mbetet autori i vargjeve
...Lefter Çipa, ky njeri i dobët dhe krenar, për dhjetra vjet tashmë, i mban në krahë të dy grupet, të Pilurit dhe Himarës, për t’i çuar nga festivali në festival.Me të, grupet e kulmit të polifonisë shqiptare vazhdimisht fitojnë....▼
▲"... Lefter Çipa dhe kënga, kanë lidhje të dyanshme, si një binom. Nuk mund të kuptohen sot pa njëri-tjetrin. Me këngën e fuqishme piluriote, Lefteri është binjak. Binjak me atë këngë, që edhe në Dibër, këndohet aq bukur sa në Labëri dhe Himarë. Lefteri e ngriti këngën labe, e bëri poezi, i dha shpirtin e tij.. Këngëtari i zjarrtë i brigjeve të Jonit, fitoi famë me “Bejkën e bardhë”, në vitet shtatëdhjetë. Ky poet i veçantë popullor, është simbol i atdhetarit shqiptar në Himarën tonë të lashtë dhe të re...." - Albert Abazi
Ta vecosh këngën e Lefterit nga kënga popullore, është vështirë, se ato janë të shkrira tek njëra-tjetra, i bëjnë dritë njëra-tjetrës, zbukurojnë njëra-tjetrën. Ndaj dhe këngët e Pilurit tashmë janë kaq të përhapura e dëgjohen kudo me ëndje. Ndaj dhe Lefteri pa pushim mpreh e mpreh penën dhe këngë të reja i burojnë nga shpirti prej sedërlliu, plot nerv krijues...▼
Buzë më buzë e paç zemrën me gaz e këngë, o Lefter Çipa!”▼
▲"...Lefter Çipa, ky njeri i dobët dhe krenar, për dhjetra vjet tashmë, i mban në krahë të dy grupet, të Pilurit dhe Himarës, për t’i çuar nga festivali në festival.Me të, grupet e kulmit të polifonisë shqiptare vazhdimisht fitojnë...." - Enton Abilekaj
▲"Ta vecosh këngën e Lefterit nga kënga popullore, është vështirë, se ato janë të shkrira tek njëra-tjetra, i bëjnë dritë njëra-tjetrës, zbukurojnë njëra-tjetrën. Ndaj dhe këngët e Pilurit tashmë janë kaq të përhapura e dëgjohen kudo me ëndje. Ndaj dhe Lefteri pa pushim mpreh e mpreh penën dhe këngë të reja i burojnë nga shpirti prej sedërlliu, plot nerv krijues...
...Në fshatin tim të lindjes, Finiq, tipike është kënga polifonike. Ndaj ajo më pëlqen shumë. Që në fëmijëri këngët e Lefter Çipës kanë qenë për mua një ushqim shpirtëror i jashtëzakonshëm.I kam adhuruar shumë këngët e Bregut, të Pilurit. Janë këngë që kanë patos, lirizëm, dinamikë, ritëm e melodi. Janë këngë të pavdekshme. Kur jam në qejf për shembull këndoj këngët e Lefter Çipës “Tundu Bejkë e bardhë tundu”,”28 mijë yje”, “Këngët e Atdheut tim” etj....▼
▲"...Në fshatin tim të lindjes, Finiq, tipike është kënga polifonike. Ndaj ajo më pëlqen shumë. Që në fëmijëri këngët e Lefter Çipës kanë qenë për mua një ushqim shpirtëror i jashtëzakonshëm.I kam adhuruar shumë këngët e Bregut, të Pilurit. Janë këngë që kanë patos, lirizëm, dinamikë, ritëm e melodi. Janë këngë të pavdekshme. Kur jam në qejf për shembull këndoj këngët e Lefter Çipës “Tundu Bejkë e bardhë tundu”,”28 mijë yje”, “Këngët e Atdheut tim” etj...." - [[Irini Qirjaqi]]
...Emri i Lefter Çipës përfaqëson një individualitet të fuqishëm të njohësit, vlerësuesit, bartësit, krijuesit, zhvilluesit dhe pasuruesit të mëtejshëm të krijimtarisë folklorike. Nga shqyrtimi i gjithë krijimtarisë së tij, përfshirë në folklor, figura e tij e spikatur mund të shërbejë si një shembull i gjallë, konkret dhe tipik për çdo studiues që kërkon të nxjerrë në pah aktet krijuese dhe qarkulluese të folklorit shqiptar...▼
▲"...Emri i Lefter Çipës përfaqëson një individualitet të fuqishëm të njohësit, vlerësuesit, bartësit, krijuesit, zhvilluesit dhe pasuruesit të mëtejshëm të krijimtarisë folklorike. Nga shqyrtimi i gjithë krijimtarisë së tij, përfshirë në folklor, figura e tij e spikatur mund të shërbejë si një shembull i gjallë, konkret dhe tipik për çdo studiues që kërkon të nxjerrë në pah aktet krijuese dhe qarkulluese të folklorit shqiptar..." - Prof.Dr.Agron Xhagolli
....Poezia e Lefter Çipes, në kufirin midis krijimit popullor dhe të kultivuar, ruan të gjerë shpirtin poetik të lindur, qëkurse njeriu këndoi. Ajo i flet zemrës dhe mendjes. Poezia e tij është ligjërim i ëmbël dhe plot mendime, që ecin me kohën, plot lirizëm e gëzim prej dashurive, trishtim prej padrejtësive dhe largimit nga idealet, revoltë ndaj së keqes.▼
Poezia e këtij poeti, që dëgjon dallgët e detit dhe sheh vetëtimat kur shkrepin në mal, të shpie më afër natyrës dhe zemrës shqiptare....▼
▲"....Poezia e Lefter Çipes, në kufirin midis krijimit popullor dhe të kultivuar, ruan të gjerë shpirtin poetik të lindur, qëkurse njeriu këndoi. Ajo i flet zemrës dhe mendjes. Poezia e tij është ligjërim i ëmbël dhe plot mendime, që ecin me kohën, plot lirizëm e gëzim prej dashurive, trishtim prej padrejtësive dhe largimit nga idealet, revoltë ndaj së keqes.
▲Poezia e këtij poeti, që dëgjon dallgët e detit dhe sheh vetëtimat kur shkrepin në mal, të shpie më afër natyrës dhe zemrës shqiptare...." - [[Dalan Shapllo]]
"...Shumë gjëra të tij ende s’janë bërë të njohura për botën e kulturës shqiptare.Ato që ende s’dihen nga arkivi dhe fondi i Lefter Çipës në Himarë, janë të barabarta me një muze...Janë gjëra që mbartin befasi dhe pasuri të pazakontë, që plotësojnë antologjinë e argumentave historikë dhe materialë për këtë zonë, ku ndeshet enigma me provën reale. Etnografia shqiptare, folkloristika dhe më së shumti poezia orale në banesën e Lefter Çipës kanë një muze tjetër të palegalizuar zyrtarisht dhe që administrata e Kulturës sonë fatkeqësisht s’do të ketë kurrë vullnetin për ta inventarizuar..."
|