[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Add references and links
Add images and others
Rreshti 11:
 
==Politika==
[[Figura:Stamp Salvador Allende.jpg|thumb|right|200px|[[Gjermani|Vula të Gjermanisë Lindore]] në përkujtim Allende]]
 
''Augusto Pinochet'' (1915 - ), diktator i Kilit për 16 vjet, nga [[1973]] deri më [[1989]]. Ai erdhi në pushtet duke përmbysur me një grusht shteti të dhunshëm ''Salvador Alenden'', të parin socialist të zgjedhur president i Kilit, akt pas të cilit Pinochet vendosi dhe drejtoi me dorë të hekurt një juntë ushtarake. Në kuadër të të ashtuquajturit "Operacioni Kondor", Pinochet bashkëpunoi me gjeneralin Strossner të Paraguajit dhe diktatorë të tjerë të Amerikës së Jugut për të asgjësuar kundërshtarët e tyre politikë. Edhe pse Pinochet konsiderohet përgjegjës për vrasjen e rreth 3,000 qytetarëve kilianë, ndaj tij akoma nuk ka një akuzë përfundimtare. Më 1998 Pinochet u dënua nga një gjykatë ndërkombëtare (pavarësisht mbështetjes që i dha atij ish- kryeministrja e Britanisë së Madhe Margaret Thatcher), por u fal për shkak të gjendjes së tij shëndetësore shkaktuar nga dementia vaskulare, një dekompozim i funksioneve intelektuale të trurit, siç është kujtesa. I kthyer në Kili, Gjykata e Lartë e këtij vendi vazhdon të kërkojë dënimin e tij. Në korrik të vitit [[2005]], kjo gjykatë i hoqi atij imunitetin kushtetues, të cilin e kish fituar duke u zgjedhur anëtar i përjetshëm i Senatit të Kilit më [[1998]]. Augusto Pinochet jeton aktualisht në rezidencën e tij në periferi të [[Santiago|Santiagos]].
 
==Gjeografia==
[[Figura:BeagleChannelGlacier.jpg|thumb|[[Glacier]] në Kili jugore]]
 
Kili shtrihet ne formën e një pjese toke që ka trajtën e një gjuhe,për rreth 4000 km. Në të përfshihen edhe disa ishuj. Kili përfshihet në rajonin e Andeve të cilat në këtë pjesë ndahen në tri vargje paralele. Brigjet kiliane preken pothuajse në tërësi nga rrymat e ftohtë e Humbolditit,që pakëson ndikimin pozitiv të detit.Për shkak se malet janë shumë pranë brigjeve, lumenjtë, në përgjithësi, janë të shkurtër dhe në pjesën e lartë të rrjedhës së tyre ka shumë ujëvara që shfrytëzohen për prodhimin e energjisë elektrike.
 
Rreshti 23:
 
==Demografia==
[[Figura:Chilenos8.jpg|thumb|250px|Njerëz nga Kili]]
 
Ne [[2009]], Kili ka nje popullsi te perafert me 16, 970,000 banore, prej te cileve afersisht 8.8 milion ose 52,7% jane [[Evropa|europiane te bardhe]],<ref name="Lizcano">{{cite web |url=http://books.google.cl/books?id=LcabJ98-t1wC&pg=PA93&lpg=PA93&dq=chile+60%25+blancos+Esteva-Fabregat&source=bl&ots=AMUjY09aVi&sig=3PCwfKDokrZYem3dcZ2gkToFIoE&hl=es&ei=k8WjSYT3HJaitgfGncnOBA&sa=X&oi=book_result&resnum=9&ct=result#PPA110,M1 |title=Composición Étnica de las Tres Áreas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI |format=PDF}}</ref> me mestizo afersisht 44%.<ref name="Lizcano">{{cite web |url=http://books.google.cl/books?id=LcabJ98-t1wC&pg=PA93&lpg=PA93&dq=chile+60%25+blancos+Esteva-Fabregat&source=bl&ots=AMUjY09aVi&sig=3PCwfKDokrZYem3dcZ2gkToFIoE&hl=es&ei=k8WjSYT3HJaitgfGncnOBA&sa=X&oi=book_result&resnum=9&ct=result#PPA110,M1 |title=Composición Étnica de las Tres Áreas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI |format=PDF}}</ref> Studime te tjera kane treguar qe shumica e te [[Evropa|bardheve]] shkonte nga 64% derin ne 90% te popullsise se Kilit.<ref>[http://www.geografia.fflch.usp.br/publicacoes/Geousp/Geousp13/Geousp13_Intercambio_Maurel.htm Argentina, como Chile y Uruguay, su población está formada casi exclusivamente por una población blanca e blanca mestiza procedente del sur de Europa, más del 90% E. García Zarza, 1992, 19.] </ref> <ref name="Coke">{{cite web|url=http://ukpmc.ac.uk/articlerender.cgi?artid=1352132|title= Genetic epidemiology of single gene defects in Chile.}}</ref> Emigrantet e ndryshem te Kilit konsistojne ne [[Spanja|Spanjolle]], [[Italiane]], [[Irlandë|Irlandeze]], [[Franca|Franceze]], [[Greqi|Greke]], [[Gjermani|Gjermane]], [[Angleze]], [[Skoci|Skoceze]], [[Kroaci|Kroate]] dhe te ardhur nga Palestina.
[[Figura:Chicaschilenas.jpg|thumb|left|180px|Gratë kilian]]
 
Sipas Census [[2002]], 3.2 e popullsise Kiliane e konsiderojne veten e tyre ''amerikano-indiane''.
 
==Kultura==
 
== Toponymy ==
 
E lashtë Incas e Cuzco, Kili e quajti të tokave në jug të Atacama shkretëtirë, e ''conquistadors spanjisht'', sapo instaluar në Viceroyalty e Perusë, të pasuar nga e quajtur në këtë mënyrë si Jug Lugina e Kili dhe më pas do të shtrihet në tërë vendin sot. Askush nuk e di me siguri origjinën e emrit të Kilit, por ka disa hypotheses.
 
==Kultura==
 
==Të tjera==