Shqipëria në vitet 1912-1939: Dallime mes rishikimesh

Shteti shqiptar u krijua nenë [[28 NentorNëntor 1912]], pas vendimit tetë Kongresit tetë VloresVlorës perpër tetë shpallur pavaresinepavaresinë e vendit nga [[Perandoria Osmane]]. Kjo periudhe eshteështë periudha parakomuniste, ku [[ShqiperiaShqipëria]] po mundohej tetë zhvillohej si shtet.

== Qeveria e VloresVlorës dhe Princ Vidi ==

[[Kongresi i VloresVlorës]] vuri nenë krye tetë vendit Ismail Qemalin i cili me shpejtesi krijoi qeverineqeverinë e re. Detyrat qeqë shtroheshin para qeveriseqeverisë ishin shumeshumë imediate : vendi rrezikohej tetë copetohej, varferia ishte e skajshme dhe perpër memë tepertepër disa pronare tetë medhenjmëdhenj po i benin rezistencerezistencë qeveriseqeverisë sesë re. Prova memë e veshtire perpër qeverineqeverinë ishte [[Konferenca e Ambasadoreve]] e mbajtur nenë [[Londer]]. Aty [[Fuqite e Medha]] vendosen fatin e ShqiperiseShqipërisë. 2/3 e territorit tetë vendit dhe 1/2 e popullsisepopullsisë mbeten jashtejashtë kufijve tetë shtetit shqiptar.Ne Shqiperine Në Shqipërinë e cunguar u vendos njenjë komision administrimi qeqë caktoi si mbret tetë ShqiperiseShqipërise Princin Vilhelm Vidin. Princi i ri nuk dinte asgje perpër ShqiperineShqipërinë prandaj u mbeshtet memë shumeshumë tek [[Esat Pashe Toptani]]. Ky i fundit e tradhtoi dhe udhehoqi [[Kryengritjen e ShqiperiseShqipërise sesë Mesme]].Ne Në vitin 1914 filloi [[Lufta I Boterore]] dhe Princ Vidi u largua nga vendi.Shqiperia Shqipëria u fut nenë luftrat qeqë zhvilloheshin mes Fuqive tetë Medha.

[[ShqiperiaShqipëria]] u kthye shpejt nenë njenjë shesh lufte. Serbet, Malazezet dhe Bullgaret pushtuan veriun.Italianet Italianët pushtuan pjesen qendrore.Ne Në jug Greket, Francezet dhe ItalianetItalianët kishin ndare zonat e tyre. Serbia dhe Mali i Zi kapitulluan dhe nenë vitin 1916 ishte Austro-Hungaria ajo qeqë kishte shumicen e territoreve shqiptare. Megjithese e pushtuar nga tetë gjitha anetanët ShqiperiaShqipëria u beri balle pushtuesve dhe nuk mbeshteti asnjerinasnjërin bllok pavaresisht leshimeve qeqë kishin bere.Ne Në vitin 1918 [[Lufta I Boterore]] perfundoipërfundoi.Ne Në [[Konferencen e Paqes]] ShqiperiaShqipëria u shpall vend humbes dhe bashkepunetorbashkepunëtor me Bllokun Qendror. Megjithese lufta kishte perfunduarpërfunduar ShqiperiaShqipëria ende nuk ishte cliruar plotesisht.Nen Nën presionin e Konferences sesë Paqes trupat greke dhe ato serbe u terhoqen nga territoret shqiptare. Por italianetitalianët nuk u terhoqenterhoqën nga [[Vlora]].Ne Në baze tetë Marreveshjes sesë fshehte tetë Londres Italia do tetë merrte jugun e ShqiperiseShqipërise dhe [[protektorat]] mbi shtetin shqiptar. Por nenë Kongresin e LushnjesLushnjës delegatet shqiptare vendosen ti perzininpërzinin italianet nga [[Vlora]]. Sulmi u be nenë Janar tetë vitit [[1920]] dhe [[Vlora]] u clirua.

Periudha 1920-1924 ishte periudhe paqendrueshmeriepaqëndrueshmerie perpër ShqiperineShqipërinë.Ne Në vitin 1920 u krijua [[Partia Popullore]], e para parti shqiptare nenë histori. Kjo parti perfaqesontepërfaqësonte rrymen antikonservatore, liberale,perparimtare përparimtare.Ne Në kete parti shquheshin disa figura : [[Fan Noli]], [[Ahmet Zogu]], [[Luigj Gurakuqi]], [[Bajram Curri]] etj. Por [[Ahmet Zogu]] mendoi se [[Shqipëria]] nuk ishte ende e gatshme perpër reforma tetë tilla, dhe se çështja kombetare donte njenjë ShqiperiShqipëri tetë fortë dhe jo njenjë Shqipëri tetë dobet dhe tetë pastabilizuar. Prandaj ai mendoi ta linte ceshtjen kombetare perpër memë vonevonë kur rrethanat tetë ishin tetë pershtatshmepërshtatshme. Por anetaret e tjere tetë partise nuk pajtoheshin me kete mendim prandaj [[Ahmet Zogu]] u largua tektëk partia kundershtare [[Partia PerparimtarePërparimtare]] qeqë perfaqesontepërfaqësonte familjet e pasura tetë vendit. Nga 1920 deri 1924 u nderruan shumeshumë qeveri e kryeministra ku [[Ahmet Zogu]] shijoi me shumeshumë pushtet.Ne Në [[Qershor 1924]] [[Fan Noli]] me mbeshtetesit e tij udhehoqi [[Revolucionin Demokratik tetë Qershorit]]. Noli premtoi se do tetë bente [[ReformenReformën agrare]] por nuk ia arriti. Vendi u destabilizua. [[Fuqite e Medha]] nuk e njohen qeverineqeverinë e re. Vetem [[Bashkimi Sovjetik]] e njohi dhe perpër njenjë javejavë mes dy vendeve pati marredhenie diplomatike. [[Ahmet Zogu]] ndodhej nenë [[Jugosllavi]] dhe qeqë aty pergatiti planin e rikthimit nenë pushtet. Nga fundi i vitit 1924 [[Ahmet Zogu]] udhehoqi kunderrevolucionin dhe u rikthye nenë pushtet. Eshte e vertete se Zogu u ndihmua nga jugosllavet por ndihma e tyre ishte shumeshumë e vogel dhe paperfillshmepapërfillshme.

Nga viti 1925-1928 Zogu ishte edhe Kryeminister edhe President duke u bere i pari President nenë historinehistorinë e vendit. Gjate kesaj periudhepëriudhe Zogu i dha Shen Naumin Jugosllavise, por ai u largua nga ndikimi jugosllav dhe u perqendruapërqendrua nenë marredhenie memë tetë mira me vendet e Evropes Perendimore dhe [[SHBA]]. Megjithate i vetmi vend qeqë iu pergjigjpërgjigj thirrjes sesë tij ishte [[Italia]] qeqë ndodhej nennën regjimin fashist. Zogu nenshkroinënshkroi disa traktate dhe marreveshje me ItalineItalinë me karakter politik, ekonomik dhe ushtarak.

Kjo periudhë 1912-1939 karakterizohet nga destabilitet i vendit. Vetëm në periudhën e fundit 1928-1939 Shqipëria është më e qëndrueshme dhe merr një zhvillim më të madh. Personazhet kryesore të kësaj periudhe janë Esat Toptani, Fan Noli dhe në fund Ahmet Zogu. Esat Toptani në fillim paraqitet si mbrojtës i Shqipërisë, më pas si aleat i serbëve. Një politikan oportunist i cili e mendon ShqipërineShqipërinë si një ciflig të tijin dhe jo si vendin e shqiptarëve. Fan Noli paraqitet si njeriunjëriu që lindi demokracinë, pluralizmin dhe që ju dha shpresë fshatarëve të varfër. Ahmet Zogu që paraqitet si një njerinjëri i preokupuar ndaj punës dhe pushtetit si e vetmja menyrëmënyrë për të stabilizuar vendin dhe për ta drejtuar nga zhvillimi perëndimorpërëndimor. Kjo është periudha e parë e shtetit shqiptar, ku u provuan disa sisteme : Principata, Republika parlamentare, Republika presidenciale dhe Monarkia. Kjo është një periudhë që prodhoi shumë ngjarje dhe figura të rëndësishme ku Shqipëria po mundohej të dilte në arenën ndërkombetare si një shtet i zhvilluar dhe perëndimor.

[[Kategoria : Historia e Shqipërisë]]