[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v roboti shtoj: ur:کوچووہ; cosmetic changes
No edit summary
Rreshti 24:
|}}
Qytet në [[Shqipëri]].
 
== Historia ==
{{PAGENAME}}
Kjo trevë ka qënëqenë vendbanimi i hershëm [[Ilir]] i fisit Desaret. Nga gërmimet e bëra në periferi të qytetit të Kuçovës (në [[Komuna Perondi|komunën Perondi]] ku ndodhet sot Kisha e vjetër e Shën Nikollës) del se kjo trevë ka qënëqenë një vendbanim i lashtë me një kulturë të zhvilluar, gjë që vërtetohet nga mënyra e ndërtimit të shtëpive dhe e shëtitores për banorët e saj. Kjo shëtitore ka përmasat e një bulevardi të vërtetë (10m10 m gjerësi dhe 50m gjatësi) të shtruar me kalldrëm e me gurë të gdhendur bukur. Po kështu në [[Kodra e Omurit|kodrën e Omurit]] në verilindje të qytetit, janë gjetur punime mbrojtëse ilire e mbi të gjitha një pishtar (i ekspozuar në [[Muzeu iBeratit|muzeun e Beratit]]), i cili shërbente për të sinjalizuar rrezikun armik nga njëra kala në tjetrën si dhe në të gjithë zonën. Nga gërmimet e bëra në vitet ‘40 – ‘50 të shekullit të kaluar u nxorrënnxorën në sipërfaqe amfora, shpata e mburoja të kohës ilire.
Në kohët e Mesjetës është shfrytëzuar për interesa jetike të banorëve vendas edhe nafta e dalë në sipërfaqe me vetërrjedhje. Në fund të viteve [[1700]] – fillimi i viteve [[1800]], banorë kuçovarë si fiset e vjetra te parët kanë qënë Bolanët me ne krye kryeplakun e "Qytetit Kucovë" Musa Bolani që e mbajti vendin rreth tre dekada më pas fiset të Beqollareve , Skurove e më vonë të Kurtëve, kanë shitur naftë bruto për myzeqarët, të cilët e përdornin për bucelat e rrotave të qerreve si vaj grasatues e më pas për djegie.
 
Në vitet e [[LPB|Luftës së Parë Botërore]], në periferi të Kuçovës (aty ku sot janë varrezat e qytetit) u vendos një repart ushtarak austriak. Në vitin [[1916]], një inxhinier gjeolog, pjesëtar i këtij efektivi vuri re se uji i përroit që rridhte nga kodra e Omurit vinte me naftë. Pasi e shëtiti më këmbë vendin ai arriti në përfundimin se Kuçova ishte një vend me pasuri të mëdha nafte. Këtë fakt ai e bëri publik në vitin [[1918]]. Që nga viti 1918 e deri në vitin 1924, në Kuçovë erdhën shumë shoqëri kërkuese nafte si AIPA ([[Azienda Italiana Petroli Albania]]), një shoqëri Anglo-Persiane, [[Shoqëria Amerikane e Naftës]] si dhe shoqëri franceze etj.
Në vitin [[1928]] në vendin që sot quhet “Dikatër” (D4) u shpua e dha naftë pusi i parë në [[Shqipëri]]. Që nga ky moment Kuçova u hodh në hartat gjeologjike të botës si vendburim nafte dhe më vonë edhe në hartat politike dhe ushtarake. Që nga viti 1928 e deri në vitin [[1943]], vendburimi i Kuçovës u shfrytëzua nga shoqëria italiane [[AIPA]]. Kjo shoqëri bëri marrëveshje me qeverinë e [[Mbreti Zog I|Mbretit Zog I]], që nëse prodhimi i naftës në vit do t’i kalonte 50 000 tonët, kjo shoqëri do të ngrinte në Kuçovë një rafineri. Por ndonëse prodhimi i kaloi 170 000 tonët, rafineria nuk u ngrit, përkundrazi nafta e nxjerrë nisej për t’u përpunuar në [[Itali]]. Në historinë e Shqipërisë, Kuçova përmendet edhe si qyteti ku është organizuar greva e parë e punëtorëve në vitin [[1936]].
Zhvillimin më të madh Kuçova e ka njohur pas Luftës së Dytë Botërore, sidomos në vitet [[1975 ]] [[1990]]. Popullsia e rrethit në fund të viteve [[1980]] arriti 32 000 nga 6 400 banorë që ishte në vitin [[1938]]. Në vitin [[1944]], për stabilizimin e gjendjes shumë të rënduar në Kuçovë si pasojë e djegieve dhe shkatërrimeve të bëra nga pushtuesi, [[Qeveria e Përkohshme e Beratit]] urdhëroi ngritjen e një Komisariati të Jashtëzakonshëm për naftën. Ky komisariat do të kishte atributet e një drejtorie të përgjithshme, e cila do të vinte në punë të tërë sistemin e shfrytëzimit të vendburimeve.
 
Në vitin [[1951]], me vendim të veçantë të Qeverisë Shqiptare, në Kuçovë u krijuan 11 ndërmarje ekonomike, ndërsa në vitin 1970 rradhitej ndër qëndrat më të zhvilluara në shkallë vendi. Në këtë periudhë në Kuçovë shtrinë veprimtarinë e tyre 15 ndërmarrje ku më të rëndësishmet ishin Uzina e Përpunimit të Naftës, Uzina Mekanike e Naftës, Shpim Shfrytëzimi, Ndërmarrja e Nxjerrjes së Naftës, TECI, [[Transporti]], Ndërtim Montimi, [[Laboratori Shkencor i Naftës]], [[Fabrika e Pluhurave Larës]], [[Fabrika e Tullave]](nder te paktat ne shqiperi qe prodhojne tulla me perqindje te larte argjile), Skolla e mesme politeknike(kjo shkolle ka arsimuar nxenes te ardhur nga te gjithe rrethet, shume prej te cileve ne ditet e sotme jane funksionare dhe pedagoge te rendesishem dhe me emer ne universitetin e Gjeologji-Miniera) etj. Edhe pse Kuçova ka patur një zhvillim industrial shumë të vrullshëm, deri në vitin [[1991]] ka qënëqenë e përfshirë në rrethin e Beratit. Nga ai vit funksionon si rreth më vete, brenda Qarkut të Beratit.
 
== Gjeografia ==
Perpara viteve [[1990]]-te Kuçova bente pjese ne rrethin e Beratit. Sot paraqitet si rreth me vete dhe kufizohet nga Berati ne jug, Elbasani ne veri dhe Lushnja ne veri-perendim. Kjo zonezonë ka nje reliev kodrinor-fushor, klime mesdhetare me vere te nxehte dhe te thate, dimer te ftohte. ky Ky qytet ka arritur shifren rekord ne Shqiperi per temperaturen me te larte te regjistruar me 44,4' °C ne korrik [[1986]]. Ne pergjithesi mbizoterojne dherat e buta te kafenjta, te pershtatshme per kultivimin e shume kulturave bujqesore(si te lashtat ashtu edhe shume drure frutore vecanerisht ullishtet dhe vreshtat) . Pershkohet nga lumi Devoll, ne veri-perendim ne afersi te fshatit Kozare.
 
== Demografia ==
Aktualisht popullsia e rrethit Kuçovë është rreth '''48 288''' banorë. Nga kjo popullsi '''30 441''' banorë banojnë në Bashkinë e Kuçovës, duke e renditur të 12-tën nga 65 bashki në shkallë vendi. Dendësia e popullsisë kap shifrën '''567 banorë / km2''', gjë që e rendit këtë rreth si më të populluarin në shkallë vendi. Raporti i shpërndarjes së popullsisë qytet-fshat është progresiv dhe tepër dallues në raport me rrethet e tjera në vend, duke variuar nga '''63% banorë në qytet''' deri në '''37% banorë në fshat.'''
 
== Ekonomia ==
{{shkronja}}
 
Kucova ende vazhdon të ruaje fizionomine e dikurshme si qyteti i pareparë i industrializuar i ShqipëriseShqipërisë. Karakteristike e këtij qyteti është :
*- Ekzistenca e shfrytëzimit te vendburimeve te naftës dhe gazit, ku deri me sot janejanë shfrytëzuar vetem 5 % e rezervave gjeologjike dhe 32 % e rezervave industriale te shfrytëzueshme.
*- Ekzistenca e industrise se fuqishme mekanike, e perfaqesuar nga Uzina Mekanike e Naftes (U.M.N) dhe Uzina e Riparimit te Avioneve (U.R.A.), specifike ne shkalle vendi per nga natyra e tyre.
*- Ekzistenca e industrise se materialeve te ndertimit e perfaqesuar nga fabrika e vetme ne shkalle vendi per prodhimin e karton-katermase dhe bitumit te oksiduar si dhe dy fabrikave te tullave.
*- Ekzistenca e fabrikes se vetme te prodhimit te detergjenteve lares ne shkalle vendi me teknologji italiane.
*- Ekzistenca e qendresqendrës shkencore te kimi-perpunimit te naftes, karburanteve, lubrifikanteve dhe lendeve djegëse, e vetmja per nga natyra ne shkalle vendi.
*- T.E.C.-i, i cili nese vihet ne shfrytëzim, furnizon me energji elektrike te gjithe prefekturen e Beratit (Kuçove-Berat-Skrapar) dhe eshte nje nyje ne sistemin kombëtar energjetik per zonenzonën perpër zonen jug-perndimore dhe ate qendrore.
Sot ky komunitet ka komoditetin te realizoje nevojat per shërbimet e komunikimit nepermjet Internetit dhe telefonise fikse dhe celulare
Kuçova lindi si qytet i naftetareve dhe si i tille njihet deri ne ditet e sotme. Ekonomia ne vitet e kaluara ishte e bazuar tek burimet naftembajtese dhe ne funksion te tyre u ngriten dhe ndermarje si Uzina Mekanike e Naftes, Shpim Kerkimi, Shpim Shfrytezimi etj, qe punesonin nje numer te konsiderueshem puntoresh.
 
Sot keto ndermarje kane nje numer te kufizuar puntoresh dhe ekonomia eshte e mbeshtetur tek prona private dhe nga te ardhurat e emigranteve.
 
== Kultura ==
Në jug të Kuçovës, më pak se 3 km nga qëndra e qytetit, në fshatin '''Perondi''' gjëndet një nga '''kishat më të vjetra''', për të mos thënë më e vjetra në Ballkan akoma në këmbë. Ndërtimi i takon '''shek. të X''' dhe është një shprehje tipike e '''arkitekturës bizantine''' të veprave të kultit, ku në muraturë kombinohet guri me terrakotën dhe ku volumet modeste kompensohen me pasurinë e elementëve arkitekturore.
 
Pikërisht në skajin e kundërt, në veri-perëndim të qytetit, por këtë rradhë diçka më larg se kisha e parë, pra rreth 6 km, në vëndin e quajtur '''Salc-Kozare ndodhet një kishë''' tjetër e denjë për të qënë objekt admirimi për vizitorët. I takon një kohe më të vonëshme, por gjithashtu një shëmbull i shkëlqyer i arkitekturës së '''shek. XVII''', e kishës me hajat të jashtëm dhe me një navatë të bollshme, në krye të së cilës është edhe ikonostasi prej druri, vepër e shquar e mjeshtërve shqiptarë të kohës.
 
== Politika ==
Line 70 ⟶ 73:
Ne 18 Shkurt te vitit 2007 qytetaret e rrethit te Kuçoves iu drejtuan kutive te votimit per te zgjedhur drejtuesit e pushtetit vendor.
Ne Bashkine e Kuçoves rezultatet e votimeve nxorren fitues per te katertin mandat rradhazi '''z. Artur Kurti''' qe i perket koalicionit te majte me '''47.,93 %''' te votave. I dyti u rendit kandidati i te djathtes '''z. Dashnor Çela''' me '''40.,77 %''' te votave, i treti kandidati i pavarur '''z. Hekuran Zeqo''' me '''9.,56 %''' dhe i katerti kandidati i PBDNJ-se '''z. Alkesander Ceca'''.
Per Keshillin Bashkia PS-ja ka fituar '''8''' nga '''25''' vende, PD-ja '''5''' vende, LSI-ja '''3''', PDR-ja '''1''', ndersa partite e tjera kryesore nga 1 vend.
 
Ne KomunenKomunën Kozare ka fituar kandidati i se majtes '''z. Fatmir Doksani''' me '''52.,87 %''' te votave, ndersa kandidati i te djathtes '''z. Myslym Haxhiu''' ka marre '''47.,13 %''' te votave.
Ne Komunen Kozare ka fituar kandidati i se majtes '''z. Fatmir Doksani''' me '''52.87%''' te votave, ndersa kandidati i te djathtes '''z. Myslym Haxhiu''' ka marre '''47.13%''' te votave.
Per Keshillin Komunal PS-ja ka fituar 4 vende nga 15, PD-ja 2 vende, LSI-ja 1, PDR-ja 2, ndersa PAD, PAA, PSD, PDS, PBDNJ, PDK nga 1 vend.
Ne Komunen Perondi ka fituar gjithashtu kandidati i se majtes '''z. Ramiz Oboni''' me '''67.,04 %''' te votave, i ndjekur nga kandidati i te djathtes '''z. Kujtim Behari''' me '''19.,89 %''' te votave, ndersa kandidati i pavarur '''z''''''. Agim Plaku''' ka marre '''13.,07 %''' te votave.
Per Keshillin Komunal te Perondise, PS ka fituar 7 vende nga 16, PD 2 vende, LSI 2, PR 2, ndersa PAD, PSD, PDS nga 1 vend.
Kriozitet
Para viteve '20, me sakte para se te zbulohej se ky qytet ishte nje zone naftembajtese prej shtetasve italiane, kucova ka qene nje zone e paprekur nga zhvillimet industriale, nje vendbanim me nje popullsi shume te vogel ku jetonin pak fise, permend Brisqet, Polovinasit, Skurat, Bullaret. Territori ka qene i mbuluar me se shumti prej shkurreve dhe me nje
 
== Shiko dhe këtë ==