|
[[Figura:Pupo_shyti.jpg|thumb|200px|Pupo Shyti]]
'''Pupo Shyti''', ''([[13 prill]] [[1918]] - [[13 qershor]] [[1997]]).'', ishte ekonomist, punonjës i shquar i administratës shtetërore.
== Biografia ==
Pupo Shyti lindi në [[Vlorë]] më [[13 prill]] të vitit [[1918]] në një familje me tradita patriotike dhe arsimdashëse. Babai i tij Ibrahim Shyti ( [[1879 ]]- [[1972 ]]) si luftëtar mori pjesë në të gjitha ngjarjet e mëdha historike dhe publicistike, që kaloi Shqipëria, dhe u arrestua pesë herë nga turqit, italianët dhe gjermanët. Në vitin [[1912 ]] hapi librarinë e parë në gytetinqytetin e Vlorës[[Vlorë]]s. ▼
Në VloreVlorë përfundoi Shkollën e Mesme Tregtare. Provimet e dy viteve të tunditfundit (klasa e shtatë dhe tetë) dhe të maturesmaturës i kreu për një vit, sipas një rregulli që ishte për studentët me nota të mira. Në vitet [[1931 ]]- [[1932 ]] ishte në Shkollën Teknike Amerikane në [[Tiranë]] ku drejtor ishte Harry T. Fullz. ▼▲Pupo Shyti lindi në [[Vlorë]] më [[13 prill]] të vitit [[1918]] në një familje me tradita patriotike dhe arsimdashëse. Babai i tij Ibrahim Shyti (1879-1972) si luftëtar mori pjesë në të gjitha ngjarjet e mëdha historike dhe publicistike, që kaloi Shqipëria, dhe u arrestua pesë herë nga turqit, italianët dhe gjermanët. Në vitin 1912 hapi librarinë e parë në gytetin e Vlorës.
Në intervale të ndryshme kohore ai ndjeki ndjekur dhe përfundoi studimet e larta në Fakultetin e Ekonomisë Tregtare të Universitetit të [[Bari ( IaliItali)|Bari]]t në [[Itali]]. Mori çdo vit çmim ( "premio ") në lireta që Universiteti u jepte studentëve me nota të larta. Në vitin 1941 punoi në një shoqëri italiane karburantëshkarburantesh, gjë që i shërbeu për hartimin e doktoraturës për naftën. Më [[31 janar]] të vitit [[1946]] mbrojti diplomën me një studim për naftën dhe u vlerësua me notën shkëlqyeshme (Voti Centodiecicentodieci su Centodiecicentodieci 110/110). ▼▲Në Vlore përfundoi Shkollën e Mesme Tregtare. Provimet e dy viteve të tundit (klasa e shtatë dhe tetë) dhe të matures i kreu për një vit, sipas një rregulli që ishte për studentët me nota të mira. Në vitet 1931-1932 ishte në Shkollën Teknike Amerikane në [[Tiranë]] ku drejtor ishte Harry T. Fullz.
▲Në intervale të ndryshme kohore ai ndjeki ndjekur dhe përfundoi studimet e larta në Fakultetin e Ekonomisë Tregtare të Universitetit të [[Bari (Iali)|Bari]]t në [[Itali]]. Mori çdo vit çmim (premio) në lireta që Universiteti u jepte studentëve me nota të larta. Në vitin 1941 punoi në një shoqëri italiane karburantësh, gjë që i shërbeu për hartimin e doktoraturës për naftën. Më [[31 janar]] të vitit [[1946]] mbrojti diplomën me një studim për naftën dhe u vlerësua me notën shkëlqyeshme (Voti Centodieci su Centodieci 110/110).
== Karriera Profesionale ==
{{për përmirësim}}
[[Figura:Deledacioni_Shqiptar_ne_Kine.jpg|thumb|300px| DeledacioniDelegacioni shqiptar në Kinë.]] ▼{{shkronja}}
▲[[Figura:Deledacioni_Shqiptar_ne_Kine.jpg|thumb|300px|Deledacioni shqiptar në Kinë.]]
Pas çlirimit tetë vendit Pupo Shyti vuri tetë gjitha forcat dhe aftësiteaftësitë intelektuale në funksion të zhvillimit ekonomiko-shoqëror tetë vënditvendit. Ai u angazhua me detyra të larta të administratës së larte shtetërore, fillimisht në Ministrinë e Mbrojtjes dhe memë pas në Komisionin e Planit tetë Shtetit. Per njePër periudhenjë teperiudhë shkurtertë shkurtër ka punuar nenë sektorin bankar. Pupo Shyti nga muaji tetor [[1944]] deri nenë maj [[1946]] ka geneqenë drejtor perpër çeshtjetçështjet ekonomike dhe financiare nenë MinistrineMinistrinë e Mbrojtjes me gradengradën ‘major’"major". Gjate kesajGjatë periudhekësaj periudhë krahas veprimtarive tetë ndryshme me karakter ekonomiko-financiar, Pupo Shyti ka marremarrë pjesepjesë nenë disa komisonekomisione shteteroreshtetërore nga tetë cilat me kryesore janejanë : “Komisioni ShteterorShtetëror perpër RimekembjenRimekembjën e Vendit” ([[14 Maj]] [[1945]]), me kryetar Sejfulla Malishoven dhe njenjë nga anetaretanëtarët Pupo Shyti. Me Më [[23 qershor]] krijohet “Komisioni ShteterorShtetëror i Pensioneve” me kryetar Hasan Pulo dhe njenjë nga tre anetaretanëtarët Pupo Shyti. Me Më dhjetor 1946 nenë komisionin e perhershempërhershëm perpër reperacionetreparacionet e demevedëmeve tetë luftesluftës, i cila ka nenë përbërje perberje: Dr Pupo Shyti, ing. Andrea Xega, ing. Ismail Topçiu, ing. Qazim Xhepa, ing. Tom Truja.
[[Figura:Pupo_Shyti_Pekin_1968.jpg|thumb|400px|Pekin 1968.]]
NeNë korrik 1946 P. Shyti kalon nenë Komisionin e Planit tetë Shtetit. Gjate njeGjatë një periudheperiudhë 30-vjeçare nenë komisionin e planit tetë shtetit fillimisht ka pasur detyrendetyrën : Shef seksioni (korrik 1946 - shkurt 1947), anetaranëtar komisioni (mars 1947 - janar 1948), kryetar i DegesDegës sesë çmimeve dhe memë vonevonë i Financave (shkurt 1948-dhjetor 1948). Ne keteNë periudhekëtë periudhë, nenë kurset perpër kualifikimin e punonjesvepunonjësve tetë ekonomiseekonomisë dhe financave ka dhenedhënë mesimmësim nenë ketokëto lënde lende: kostoja e prodhimit, amortizimi, kontabiliteti dhe bilanci, levizjalëvizja e vlerave materiale dhe financiare. Nga dhjetori 1948-1975 ka geneqenë zv. kryetar i Komisionit të Planit të Shtetit. Në këtë institucion Pupo Shyti në periudha të ndryshme kohore ka punuar me sektorët e investimeve dhe ndërtimeve, me marrëdhëniet ekonomike dhe tregtare më jashtë, me financën dhe çmimet, me prodhimin industrial dhe
tregtinetregtinë e brendshme. ▼i Komisionit te Planit te Shtetit. Ne kete institucion Pupo Shyti ne periudha te ndryshme kohore ka punuar me sektoret e investimeve dhe ndertimeve, me marredheniet ekonomike dhe tregtare me jashte, me financen dhe çmimet, me prodhimin industrial dhe
== Vizioni i Tregtarit ==
Fale funksionit, aftesiveaftësive profesionale dhe pervojespërvojës nenë pune, Pupo Shyti ka qeneqenë nenë shumeshumë delegacione qeveritare, ekonomike dhe tregtare, perpër marredhenietmarrëdhëniet memë jashtejashtë, si anetaranëtar, zv. kryetar dhe kryetar delegacioni. ▼
Ka qeneqenë pjesemarrespjesëmarrës nenë pergatitjenpërgatitjen e pothuajse tetë gjitha marreveshjevemarrëveshjeve 5- vjeçare ekonomike-tregtare, me klering dhe kredi me ish B.S., çekosllovakine[[Çekosllovaki]]në, RD GjermaneGjermanë, PoloninePoloninë dhe KinenKinën. Ka marremarrë pjesepjesë si anetaranëtar delegacioni qeveritar, nenë disa nga mbledhjet vjetore tetë KeshillitKëshillit Ekonomik tetë NdihmesNdihmës Reciproke (KNERN). Ne Në vitin [[1961 ]] nenë Rome[[Romë]] dhe FirenceFirencë ka kryesuar bisedimet perpër blerjen e vaporit “Vlora”"Vlora" dhe perpër UzinenUzinën e Prodhimit tetë Plehrave Azotike (e cila u ndertuandërtua nenë Fier) me firmenfirmën italiane “Nuovo"Nuovo Pignone’Pignone". ▼▲Fale funksionit, aftesive profesionale dhe pervojes ne pune, Pupo Shyti ka qene ne shume delegacione qeveritare, ekonomike dhe tregtare, per marredheniet me jashte, si anetar, zv.kryetar dhe kryetar delegacioni.
▲Ka qene pjesemarres ne pergatitjen e pothuajse te gjitha marreveshjeve 5- vjeçare ekonomike-tregtare, me klering dhe kredi me ish B.S., çekosllovakine, RD Gjermane, Polonine dhe Kinen. Ka marre pjese si anetar delegacioni qeveritar, ne disa nga mbledhjet vjetore te Keshillit Ekonomik te Ndihmes Reciproke(KNERN).Ne vitin 1961 ne Rome dhe Firence ka kryesuar bisedimet per blerjen e vaporit “Vlora” dhe per Uzinen e Prodhimit te Plehrave Azotike (e cila u ndertua ne Fier) me firmen italiane “Nuovo Pignone’.
[[Figura:P.Shyti.jpg|thumb|400px|P.Shyti]]
NeNë vitet e pas prishjes me B.S., i ka propozuar qeveriseqeverisë shqiptareshqiptarë perdoriminpërdorimin e ‘Leasing’"Leasing"-ut dhe ‘Buy"Buy-Back’Back"-ut, perpër ndertiminndërtimin e hidrocentraleve dhe veprave tetë tjera, propozim qeqë nuk u pranua dhe qeqë do t’i ndizej njenjë dritedritë e zbehte jeshile nenë vitin [[1988]].
NeNë qershor tetë vitit [[1983]], ka qeneqenë kryetar delegacioni perpër bisedime perpër marredheniemarrëdhënie ekonomike tregtare nenë grupin italian IRI. Bisedimet u zhvilludnzhvilluan nenë Tirane[[Tiranë]], kryetar i palespalës italiane ishte Venturini (zv. drejtor i drejtorisedrejtorisë sesë jashtme tetë grupit IRI) dhe pjesetarpjesëtar Foschi (drejtor nenë Dalmino).
Me tetor-nentor 1983 ka qene kryetar i grupit te pales shqiptare per bisedime ekonomiko tregtare ne Rome e Milano. Ne Rome u bisedua me Giusepe Rati, president i ICE-es, dhe me drejtues te firmave italiane te interesuara per shkembime tregtare, midis te cilave edhe IRI. Te tilla takime u bene edhe ne Milano.Gjate kesaj periudhe ka pasur disa takime edhe me Romano Prodin. ▼
Gjate periudhes qershor 1975— prill 1976 Pupo Shyti, per motive politike, ka qene drejtor i deges se Bankes se Shtetit Shqiptar ne Tirane. ▼▲MeMë tetor- nentornëntor [[1983 ]] ka qeneqenë kryetar i grupit tetë palespalës shqiptareshqiptarë perpër bisedime ekonomiko -tregtare nenë RomeRomë e [[Milano ]]. Ne RomeNë Romë u bisedua me Giusepe Rati, president i ICE-es, dhe me drejtues tetë firmave italiane tetë interesuara perpër shkembimeshkëmbime tregtare, midis tetë cilave edhe IRI. Te Të tilla takime u benebënë edhe nenë Milano. Gjate kesaj periudheGjatë kësaj periudhë ka pasur disa takime edhe me Romano Prodin.
Pupo Shyti karakterizohej nga veti te veçanta: punetor i palodhur me nje shkalle te larte vullneti dhe perkushtimi, shembull per bashkepunetoret e tij si i rregullt, i sakte, metodik e me rendiment te larte ne pune. Ai gjithashtu dinte te nderonte e te respektonte, te perfitonte nga aftesite dhe eksperienca e tyre, te jepte shembullin dhe kontributin e vet per nje fryme korrekte bashkepunimi edhe me dikasteret e tjera. Pupo Shyti ka vdekur me 13 gershor 1997. ▼
▲GjateGjatë periudhesperiudhës qershor 1975—[[1975]] — prill [[1976 ]] Pupo Shyti, perpër motive politike, ka qeneqenë drejtor i degesdegës sesë BankesBankës sesë Shtetit Shqiptar nenë TiraneTiranë.
▲Pupo Shyti karakterizohej nga veti tetë veçanta : punetorpunëtor i palodhur me njenjë shkalleshkallë tetë lartelartë vullneti dhe perkushtimipërkushtimi, shembull perpër bashkepunetoretbashkëpunëtoret e tij si i rregullt, i sakte, metodik e me rendiment tetë larte nenë pune. Ai gjithashtu dinte tetë nderonte e tetë respektonte, tetë perfitontepërfitonte nga aftesiteaftësitë dhe eksperienca e tyre, tetë jepte shembullin dhe kontributin e vet perpër njenjë fryme korrekte bashkepunimibashkëpunimi edhe me dikasteret e tjera. Pupo Shyti ka vdekur memë [[13 gershorqershor]] [[1997 ]].
[[categorykategori:ekonomistëEkonomistë shqiptarë]]
[[categorykategori:lindjeLindje 1918]]
[[categorykategori:vdekjeVdekje 1997]]
| 