Sporti: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
SieBot (diskuto | kontribute) v roboti shtoj: new:कासा |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Portal|Sport}}
'''Sporti''' është veprimtari njerëzore qëllimi i së cilës është argëtimi dhe zhvillimi apo krahasimi i aftësive psiqike dhe fizike. Sporti në histori na jep të dhëna te rëndësishme mbi ndryshimet shoqërore te cilat me kalimin e shekujve kane ndikuar mbi konceptimin e sportit ne varesi te kulturave te ndryshme. Sporti si aktivitet qe perfshin aftesite fizike e mendore te njeriut, me qellim për ti ushtruar dhe permiresuar vazhdimisht, e për ti perdorur me pas ne nje menyre me frytdhenese na jep idenë se sporti është pothuajse aq antik sa edhe zhvillimi i inteligjences se njeriut. Për njeriun primitiv aktiviteti fizik, ishte vetem nje menyre shume e dobishme për te zjgeruar njohjet e tij mbi natyren.▼
▲'''Sporti''' është veprimtari njerëzore qëllimi i së cilës është argëtimi dhe zhvillimi apo krahasimi i aftësive
== Histori ==▼
▲== Histori ==
:''Artikulli kryesor [[Historia e Sportit]]''
=== Parahistoria ===
=== Kina antike ===
Zbulimet e kryera
Nga
▲Zbulimet e kryera ne ndertesat antike na çojnë në perfundimin se qytetërimi kinez ka praktikuar aktivitete sportive duke u nisur qe nga vit [[4000 p.e.s]]. Zhvillimi i disiplinave antike ne [[Kina|Kinë]] mendohet se ka qene i lidhur ngushtë me veprimtari te tjera te jetes se njeriut si: agrikultura, artizanati, luftrat etj.
▲Nga dokumentat dhe provat e tjera te gjetura ne tempuj rezulton se sporti me popullor ka qene gjimnastika, zhvillimi i se ciles ka çuar ne lindjen e arteve marciale. Stili me i njohur, pa dyshim qe ska si te jete tjeter pervec Kung-Fu-se ne tempullin Shaolin, qe perfaqeson me se miri traditen akrobatike te artisteve te cirkut kinez, nje nga me te famshmit edhe ne ditet e sotme.
=== Egjipti i lashtë ===
Shkrimet
[[Hieroglifi|
▲Shkrimet ne monumentet e vjetra egjiptase tregojne qarte se qe ne kohen e faraoneve praktikoheshin nje sere aktivitetesh si: [[mundja]], [[gjimnastika]], [[boksi]], [[noti]], [[kanotazhi]], [[peshkimi]], [[atletika]] dhe lloje te ndryshme te sporteve me [[top]]. [[Faraoni]], se bashku me burrat e shtetit te [[Egjipti]]t te Vjeter asistonin shpesh ne gara sportive duke i mbeshtetur fuqimisht ato pasi i shikonin si nje baze e mire për formimin e njeriut.
▲[[Hieroglifi|Hieroglifet]] e gjetura provojne se egjiptasit kane shpikur rregulla për sporte disa mijra vjet para grekeve e jo vetem kaq por për respektimin e tyre caktohej nje arbiter neutral ndersa skuadrat kundershtare duhet te kishin secila nje uniforme. Edhe vleresimi i skuadrave me nje çmim është nje tjetër tradite egjiptase. Fituesi vleresohej për superioritetin e treguar ne fushen e lojes ndersa humbesi për shpirtin e gares.
=== Greqia antike ===
[[Greqia]] dallohet për
[[
▲[[Greqia]] dallohet për shumellojshmerine dhe veçcantine e sporteve. Me te praktikuarat ishin: [[garat e vrapit]], [[kercimi se gjati]], [[mundja]], [[boksi]], [[hedhja e shtizes]], [[hedhja e diskut]] dhe [[garat me karroca]]. Shumica e sporteve lidhen ngushte me kulturen luftarake te qyteterimit antik Grek.
▲[[Lojrat Olimpike]] mendohet te jene zhvilluar për here te pare ne nje fshat te vogel te [[Peloponezi]]t ne vitin [[776 p.e.s]] për te nderuar [[Zeusi]]n. Olimpiada nuk ishte vetem nje aktivitet sportiv por edhe perfaqesim i aftesive individuale te pjesemarresve, te kultures por mbi te gjitha për te treguar respektin ndaj perendive.
=== Perandoria romake ===
[[Kultura Romake]] ashtu si ajo
▲[[Kultura Romake]] ashtu si ajo helene e ka mbeshtetur gjithmone sportin megjithëse jo me aktivitete te kalibrit te Lojrave Olimpike. Praktikimi i sporitit me shume se sa gare, ishte nje aktivitet qe ndihmonte ne rritjen e mirqenies fizike, nje element i rendesishem ky, i kultures romake.
▲Qe ne kohet e themelimit te [[Roma|Romes]] shpesh here organizoheshin aktivitete ose festa fetare ne qender te se cilave qendronin garat ne sporte te ndryshme.
Termi
Edhe
▲Qe ne kohet me te lashta ne Rome praktikoheshin pothuajse te gjitha sportet megjithate me te preferuarat ishin [[mundja]], [[boksi]] dhe nje perzjerje e tyre e quajtur “[[pankrac]]” qe shpesh perfundonte me vdekjen e njerit prej konkurenteve. Deshira e popullit romak për sportet e “dhunshme” pasqyrohet me se miri me [[gladiatoret]] dhe anfiteatret e krijuar enkas për duelet midis tyre nje nga te cilet është dhe [[Koloseu]].
== Shiko dhe këtë ==
* [[Sportistët më të dalluar shqiptar]]
{{Sport}}
|