Shqipëria e Madhe: Dallime mes rishikimesh

'''Shqipëria Etnike''' ([[Gjuha angleze|angl.]] : Ethnic Albania) është një hapësirë e caktuar gjeografike e territorit e cila është vendlindje e shqiptarëve me shumicë. Pavarësisht qëndrimeve të popujve të ndryshëm kjo hapësirë gjeografike ishte vendlindja e shqiptarëve në historinë e afërt dhe 90 % e këtij territori është akoma vendlindje dhe vendbanim me shumicë shqiptare.

Përkundër barazimit të termit ''Shqipëri Etnike'' me termin ''Shqipëri e Madhe'' këto prapë sesë prapë nuk kanë kuptim të njëjtë, por termi i dytë përdoret për të zbehur dhe keqinterpretuar termin e parë. Termi ''Shqipëria etnike'' nuk nënkupton asgjë më shumeshumë se hapësirën e banuar etnikisht me shumicë shqiptare, kurse termi ''Shqipëria e Madhe'' siç pretendohet nga popujt okupues të territoreve, nënkupton zgjerim territorial të [[Shqipërisë]] si shtet ndaj territoreve tjera pa të drejtë.

Para pavarësisë Shqipëria ishte e pushtuar nga [[Perandoriaperandoria Osmane]]. Ajo ishte e ndare në disa sanxhakë : [[Kosova]], [[Shkodra]], [[Janina]] dhe [[Manastiri]]. Pas [[Traktati i Shën Stefanit|Traktatit të Shën Stefanit]], disa territore shqiptare iu dhanë [[Bullgaria|Bullgarisë]], [[Mali i Zi|Malit të Zi]], [[Greqia|Greqisë]] dhe [[Serbia|Serbisë]]. [[Lidhja e Prizrenit]] u ngrit kundër këtij traktati dhe luftoi me armearmë në dorë. Edhe pse Lidhja dështoi territoret shqiptarë nuk u copëtuan të gjitha por mbeten pjesë e Portës së Lartë.

Pas pavarësisë kufijtë e Shqipërisë u caktuan nga [[Konferenca e Ambasadoreve]] e Fuqive të Mëdha. Memë gjithë kërkesën e Qeverisë së Vlorës për kufij etnik të Shqipërisë, [[Fuqitë të Mëdha]] nuk e morën parasysh kërkesën e saj. [[Kosova]], [[Manastiri]] dhe [[Lugina e Preshevës]] iu dhanë Serbisë, [[Ulqini]] dhe viset përreth saj iu dhanë Malit të Zi kurse [[Çamëria]] iu dha Greqisë. Edhe pse morën më shumë se 2/3 e territorit të Shqipërisë vendet e [[Ballkan]]it vazhduan të kërkonin të tjera territore duke gjetur pretekste qesharake.

Ndarja e territoreve shqiptare solli pasoja të rënda si për Shqipërinë e cunguar ashtu edhe për banoret e viseve jashtejashtë saj. Shteti shqiptar u perballpërball memë problemeproblemë shumë të medhamëdha nga që forca më e madhe punëtorë ndodhej jashtë territorit të saj. Gjithashtu burimet më të mëdha minerare ndodheshin në [[Kosovë]] e cila ishte pjesë e Serbisë. [[Serbia]], [[Mali i Zi]] dhe [[Greqia]] ushtruan njenjë dhunedhunë tetë jashtezakonshmejashtëzakonshme mbi shqiptretshqiptarët e viseve qeqë pushtuan. Ata u masakruan u detyruan tetë ndryshonin fe dhe emra ose tetë largoheshin nga vendi i tyre. Kjo solli ndryshime nenë perberjenpërbërjen e popullsisepopullsisë sesë ketyrekëtyre territoreve.

[[Kosova]] qëndroi si pjese e Serbisë nga [[viti [[1913]] deri nenë [[vitin [[1999]] kur u zhvillua [[Lufta e Kosovës]]. Kjo lufteluftë erdhi si pasojepasojë e trajtimit tetë pabarabarte tetë shqiptareve me popujt e tjerë tetë Jugosllavisë dhe dëbimit tetë shumeshumë prej tyre nga Kosova. Lufta u nis qeqë nenë vitin 1913 kur filluan disa kryengritje. GjateGjatë regjimit tetë Titos për shqiptaretshqiptarët e Kosovës pati disa tetë drejta tetë cilat u mohuan totalisht gjategjatë regjimit tetë Milloshevicit. Lufta përfundoi me ndërhyrjen e [[NATO]]-s nenë KosoveKosovë e cila u çlirua nga pushtimi policor serb. MeMë [[17 Shkurt 2008]] [[Parlamenti i Kosovës]] shpalli aktin e pavarësisë nga [[Serbia]]

Lufta nenë Maqedoni u zhvillua nenë vitin [[2001 ]] nga shqiptaretshqiptarët tetë cilët kërkonin tetë drejtat qeqë u takonin nenë shtetin maqedonas. Edhe pse ndërhyri fuqishëm ushtria maqedonase nuk arriti tetë ndalte valën e revoltave kundër sistemit tetë padrejte. [[Marrëveshja e Ohrit]] ishte akti i fundit i luftës. ShqiptaretShqiptarët morën tetë drejtat qeqë u takonin dhe lufta aq e padeshirueshmepadëshirueshme për tetë dyja palët përfundoi.

Rrymat perpër bashkim etnik ndahen nenë dy grupe : [[Ekstremiste]] dhe [[Liberale]]. Ekstremistet perfaqesohenpërfaqësohen nga organizatat e ndryshme tetë mergimitmërgimit, organizatat ilegale nenë [[Maqedoni]], [[Mal tetë Zi]] dhe [[Serbi]]. Ato kerkojnekërkojnë bashkimin etnik me ane tetë dhunesdhunës, prandaj ato janejanë quajtur organizata terroriste nga [[CIA]] dhe [[BE]]. Liberalet kerkojnekërkojnë njenjë bashkim etnik gradual tetë bazuar mbi diplomacinediplomacinë dhe fitimin e tetë drejtave tetë shqiptareve kudo nenë [[Ballkan]]. Liberalet perfaqesohenpërfaqësohen nga [[LDK]], [[PDK]], [[AAK]] nenë [[KosoveKosovë]]. [[PDSH]],[[BDI]] nenë [[Maqedoni]]. [[PD]], [[PBK]], [[PBKD]], [[PLL]], [[PDI]] dhe [[LZHK]] nenë [[ShqiperiShqipëri]]. PartitePartitë shqiptare tetë Malit tetë Zi dhe LuginesLuginës sesë PreshevesPreshevës bejnebëjnë pjese nenë ketekëtë grup.

[[Sanxhaku]] i [[Pazari i Ri|Tregut të Ri]] ka një sipërfaqe prej 8.687 km katrorë dhe 530 000 banorë. Kryeqyteti është [[Pazari i Ri|Tregu i Ri]] (Novi Pazari). Kufizohet me Serbinë, Malin e Zi, Kosovën, Bosnjën dhe Hercegovinën dhe Shqipërinë. E përbëjnë këto komuna : [[Pazari i Ri]], [[Tutini]], [[Sjenica]], [[Prijepolje]], [[Nova Varosh]], [[Bijello Polje]], [[Rozhaja]], [[Plava]], [[Plevlje]] dhe [[Berane]].<ref>Dr.[[Ejup Mushoviq]], "Novi Pazar i okolina" </ref>

Ky rajon ngushtngushtë i lidhur me luginën e Lumit Ibër që paraqet hapësirë të rëndësishme komunikative të Sanxhakut gjindet në zonën kulturore e cila me pozitenpozitën e sajë është ngushtngushtë e lidhur me DarndaninëDardaninë, pra me Kosovën. Edhe pse ndodhet në periferi të Kosovës, ky rajon në të kaluarën e lashtë patjetër ka pasur zhvillim të ngjashëm, me atë që hasim në Kosovë.

Para ardhjes së sllavëve këto vise kankanë qenë të populluara nga ilirët për çka flasin hulumtimet e shumta arkelogjikearkeologjike : Në Pazarin e Ri në vendin e tanishëm të kombinatit të Tekstilit "Rashka" ; mandej të mbeturat nga ari dhe qehlibariqelibari të gjetura para shumshumë viteve tetë Kisha e Petrovës. Kjo e fundit na jep njohuri për mundësinë e ekzistimit të një lidhjeje të fiseve ilire, selia e sëcilëssecilës ka qenë në vendin e kishës së përmendur.

Toponimet e shumta në këto vise ruajnruajnë kujtimrtkujtimit për ilirët. Emrat : Ras, Ibër, Peshter, Bishevë, Vapa, Lim etj. janë me prejardhje nga gjuha shqipe (ras-rrasë, lim-Lumi ; Ibër- i bardhë ; Vapë - vapa, -ë ; Peshter : Pesh- peshë ; ter- terr (terrësi), ter - thatësi.

Kur serbët u vendosën në Luginën e Lumit Rashka, i detyruan popullsinë vendase të tërhiqen në male dhe ua morën tokat. Gjithsesi të gjithegjithë vendasit nuk u tërhoqën por një numër i tyre kankanë mbetur në viset malore për rreth duke u marr me blegtori. Në vazhdimësi ata jetuan në këto vise , qkaçka na bënë me dije edhe prezenca e sotshme e tyre në këto vise.

Sipas shënimeve të viteve 1905-1906 në këtë sanxhak jetonin 37.775 banorë. Shënimet japin të dhëna për përkatësin fetare të 27.980 banorëve mysliman (Shqiptare dhe Slave të konvertuar gjategjatë sundimeve Otomane) dhe të 19.795 krishterë (ortodoks të racës/kombësisë Shqiptare dhe serbe).<ref>[http://www.illyrians.org/serbprojects.html illyrians.org]</ref>

Gjatë luftës së dytë botërore Pazari i Ri ishte nën mbrojtjen e forcave vullnetare të rajonit. Më [[4 nëntorënëntor]] [[1941]] forcat e armatosura çetnike i sulmojnë vendasit të cilëve ju vijnë në ndihmë rreth 6 000 vullnetarë nga rrafshi i Kosovës, Drenica dhe rrafshi i DugagjinitDukagjinit.

[[CategoryKategori:ShqipëriKosovë]]