Kuçi (Vlorë): Dallime mes rishikimesh

Gjatë luftës civile romake, Jul Cezari zbarkoi në Palasë dhe një pjesë e ushtrisë së tij kaloi nga Kuçi, ku në qafë Shkallë ruhet edhe toponimi "varri i ushtarit të [[Cezari]]t", viti 48 p.e.s.

 

 

Kuçi përmendet më [[1304]] në "[[Akte dhe diploma]]".

Më 1920-1946 varej nga n/prefektura në [[Gusmar]].

Më 1939-40 Kuçi qe komunë e e klasit të parë .

Për herë të parë më 1949 [[Kurveleshi]] u nda.

 

Kuçi u bë lokalitet i Kurveleshit të poshtëm i varur nga Kota.

 

Kuçi ka patur shumë vendbanime si Katundi i vjetër, Vishat, Bobovisht, Përroi i Skozës, Kunjova, Grabova, Rrëza e Borshe, Rotoi, Kanal, Kolubie, Gjorkuç etj., lagje të tij por që u mblodhën ku është sot më 1400-1492 më qendër në Llëxha (sot buza e Zenele) e cila u dogj më 1914 nga grekët dhe më 1935 rrëshqiti pas një dimri të madh, gjë që prishi edhe pamjen e Kuçit si kala natyrore, qytet i vërtet, siç e quan Th.Mitko në "Bleta shqiptare" dhe sipas gravurës së vjetër që kemi. Pas 1935 qendra u bë ku është sot monumenti i Z.Gjolekës.

Para pushtimit osman Kuçi ka patur 400-500 shtëpi dhe 2000 banorë. Më 1431 Kuçi e Vishati jepen me 49 shtëpi e 180 banorë.

 

 

Më 1939-45 pati 480 shtëpi, ndërsa më 1980 u bënë 500 shtëpi me 2800 banorë. Sot ka l50 shtëpi me 1200 banorë dhe vijon ikja në Vlorë, Tiranë etj., dhe në mërgim, mbi 600 vetë në Greqi sidomos në Athinë, pjesa tjetër në Evropë e ShBA etj.

 

Më 1431-36 shquhet si fshat kryengritës në kalanë e Katafiqit, më 1432 bëhen luftime në qafë Shkallë, grykën e Kuçe ku osmanët humbën betejat. Pas luftërave të Gjergj Kastriotit, më 1481-82 Kuçi luftoi osmanët sëbashku me Gjon Kastriotin që fushoi në Katund 3 muaj kur Sulejman Pasha u thye në qafë Mret në Kuç. Më 1492 sulltan Bajaziti luftoi në tërë territorin e Kuçit dhe në qafë Shkallë ka mbetur toponimi "varri i turkut" Ai masakroi popullsinë, dogji pyjet, zuri robër, por kuçiotët i zunë shtigjet në grykën e Kuçe etj.

 

 

Po kështu më 1757, 1760-61, 1778 kur doli në skenë Ali Pash Tepelena. Në ndihmesë të Aliut të rrethuar në Janinë më 1822 vajtën 3000 kuçiotë me Laze Dautin në krye.

Posta fashiste u vendos ne qershor 1939 dhe ne 1940-41 u ndërtua kazerma fashiste ne Kuç qendre.

 

 

 

Gjermanet e dogjën tre here Kuçin, i cili pësoi 7 operacione deri ne qershor 1944. Gjermanet masakruan 120 oficere italiane ne Kuç ne tetor 1943 pasi iu dorëzuan atyre, pjesa tjetër e ushtareve italiane u mbrojt nga populli deri ne çlirim kur u riatdhesuan.

Pas 25 qershorit 1944 nuk shkeli me këmbë armiku fashist. Me 1999 Kuçi u shpall "fshat martir" i Luftës se Dyte Botërore nga Unioni Botëror i Paqes ne Bolonje.

 

 

 

 

PTT e parë u ngrit në 1875 dhe më 1922.

Kuçi ka mbi 1000 vetë me arsim të lartë pas çlirimit, 5 profesorë, akademik dhe mbi 30 doktorë shkencash. Arsimimi vijon të jetë masiv edhe sot për kuçiotët brenda e jashtë vendit. Shquhen shkrimtarë, poetë, piktorë etj., dhe në tërë profesionet si në ushtri, ekonomi, administratë, diplomaci, shëndetësi, arsim-kulturë, ndërlidhje, RTV, gazetarë, botues, aviacion, marinë, tregti, ndërtim, uzina, fabrika etj. Gjatë kooperativës bujqësore në Kuç u arritën suksese të mëdha: u bë buka në vend në 1965, u shtua blegtoria, ferma e lopëve, u ngritën blloqet frutore të ndryshme, u zhvillua artizanati, u ndërtuan 12 kanale ujitës, ujëmbledhës, elektropompa për ujitje etj. Më 1946 u hap kooperativa e shitblerjes, më 1950 kovaçhana, më 1953 kooperativa e artizanatit me shumë sektorë me llogari bankare. Spitali i parë u hap në 1945(1 mjek, infermier, farmacist) për tërë Kurveleshin, më 1948 klinika dentare, më 1978 u zgjerua spitali me 2 mjekë, repart lindje, farmaci, etj. Tranzicioni demokrat bëri shumë dëme në Kuç në fushën e ekonomisë:u dëmtuan krejt ndërtimet prodhues, përfshi muzeun, shtëpinë e kulturës, spitalin; u shitën bagëtitë, u dëmtua bletaria, u prenë pemët frutore, nuk mblidhen bimët mjekësore, shqopa etj. Sot ka vetëm një infermier. Kuçi u kthye në një fshat të rëndomtë në fatin e vet, duke u rrudhur vazhdimisht nga politika e sotme. Më 1992 në Vranisht ish presidenti S. Berisha i krahasoi krerët ballistë me heronjtë e LANÇ-it të Kuçit e Kurveleshit, kurse ish kryeministri A. Meksi tha se "do t i bëj kuçiotët të venë në Vlorë me opinga"!?. Po ashtu volli vrer edhe Azem Hajdari, i cili atje drejtoi vet shkatërrimet me porosi, etj. Shtypi e media pamore vazhdojnë propagandën bajate antikomuniste e kundër Kuçit me mllefe barbare. Në maj 1998 u krijua shoqata atdhetare kulturore "Vëllazërimi Kuçiot", e cila zhvillon një veprimtari të gjerë brenda e jashtë vendit me degët e saj dhe gazetën mujore "Kuçi i Labërisë". Vëmendja e saj u kthye nga Kuçi për të ruajtur traditat dhe për t i ardhur në ndihmë me çdo mundësi. Kjo nxiti organet qeverisëse dhe u mundësua asfaltimi i rrugës deri në Kuç në 2005, u pajis shkolla e mesme me orendi nga fondacioni SOROS(10.000 dollarë. (Përms biznesit kuçiot etj. i mundësuan disa veprimtari. U ngrit përmendorja e Zenel Gjolekës i financuar nga z. Fatmir Toçi dhe rindërtime të tjera në fshat, sponsorizimet e grupit të folklorit të Kuçit brenda e jashtë vendit (Greqi, Kosovë etj: Më 2001 biznesmeni shkodran Ndue P.Gimaj i dhuroi Kuçit një transformator. U rifillua nga shoqata festimi i çlirimit të Kurveleshit,ku morën pjesë edhe ish presidenti Rexhep Mejdani,që dekoroi edhe Z.Gjolekën me "urdhrin e shqiponjës së artë",si dhe shtetarë të Tjerë si ish kryeministri Nano në 2005.

 

 

[[Kategori:Fshatra në Shqipëri]]