Kuçi (Vlorë): Dallime mes rishikimesh

Fjala Kuç vjen nga ilirishtja : kudhe, enë me dy veshë a gropë e rrethuar me male. Në territoret shqiptare ka l414 Kuç.

Kuçi bëri qëndresë më 1537, 1570, 1581, 1637, 1667 deri në 1716, kur Kuçi ishte qendra kryengritëse sipas fermanit të arkivit të Beratit me vëllezërit Luka (Luçi-Hasan e Mehmet) në bashkëpunim me Margëllëçin në Çamëri.

LANÇ-i ne Kuç filloi nenë dhjetor 1941 me traktatet e para tetë PKSH, dhe grupet e para edukative. MeMë 15.02.1942 u krijua KANÇ-i dhe u riorganizua nenë nentornëntor 1942 sipas orientimeve tetë Konferencës se Pezës. U ngrit njësiti i pare ne shkurt 1942 dhe ilegalet e pare ne maj e korrik 1942 u mblodhën ne Mbrezhat e Nake. NeNë gusht u benebënë arrestimet e para, u vra dëshmori i pare Shate Rrokaj. MeMë 10 nëntor 1942 Kuçi u çlirua pasi u arrestuan komunistetkomunistët e pareparë, ku ra dëshmori Sulo Lalaj. Atje luftuan 250 luftetare,luftetarë qeqë dogjën postëkomandën e vranë tre italiane. NeNë dhjetor 1942 u krijuan cetatçetat "Avni Rustemi", "Hajredin Tremishti", "Sulo Lalaj", nenë 1943 "Toto Bolena" e bat. "Ismail Haki Kuçi". Luftëtaret kuçiotekuçiotë vepruan ne disa krahina pasi krijuan dhe organizatat e masave antifashiste. Kuçi u dogj memë 16 prill 1943 nga italianetitalianët. FshistetFshistët gjermanegjermanë u shfaqenshfaqën nenë Papadhi memë 2 tetor 1943, ku nenë betejebetejë ranë 7 dëshmorë kuciotekuçiote.

GjermanetGjermanët e dogjën tre hereherë Kuçin, i cili pësoi 7 operacione deri nenë qershor 1944. GjermanetGjermanët masakruan 120 oficereoficerë italianeitalianë nenë Kuç nenë tetor 1943 pasi iu dorëzuan atyre, pjesa tjetër e ushtareveushtarëve italianeitalianë u mbrojt nga populli deri nenë çlirim kur u riatdhesuan.

GjermanetGjermanët benebënë 3 masakra tetë mëdha duke vrarevrarë 27 vetevetë nenë Kuç.

Pas 25 qershorit 1944 nuk shkeli me këmbë armiku fashist. Me 1999 Kuçi u shpall "fshat martir" i Luftës se DyteDytë Botërore nga Unioni Botëror i Paqes nenë BolonjeBolonjë.

NeNë 1943 nenë Kuç u vendos shtypi i [[PKSH]], shtabi i zonës I operative VloreVlorë-Gjirokastër, spitalet partizane dhe memë 1944 spitali i përgjithshëm i UNÇL, komanda brigadash etj. Kuçi u quajt "Republika e Kuqe" ose Stalingrad nga armiku gjategjatë LANÇ-it, pasi ish nyje strategjike dhe beribëri qëndresë shembullore. Kuçi pati 235 luftëtarë nenë brigada e njësi partizane nenë tërë vendin, 230 luftëtarë ne batalionin territorial partizan, mbi 200 vajza e gra veprimtare, 32 partizane (plagosur 7) veç 50 vete ne komandat e fshatit, Kurveleshit e Gjirokastrës, 92 dëshmorë rënë gjatë LANÇ-it. Armiku masakroi 34 vete, burgosi e internoi 58 vetevetë, 8 në kampet e shfarosjes. 150 luftëtarë morën pjesë në çlirimin e ish Jugosllavisë dhe u dekoruan nga jugosllavët.

Kuçi ka mbi 1000 vetë me arsim të lartë pas çlirimit, 5 profesorë, akademik dhe mbi 30 doktorë shkencash. Arsimimi vijon të jetë masiv edhe sot për kuçiotët brenda e jashtë vendit. Shquhen shkrimtarë, poetë, piktorë etj., dhe në tërë profesionet si në ushtri, ekonomi, administratë, diplomaci, shëndetësi, arsim-kulturë, ndërlidhje, RTV, gazetarë, botues, aviacion, marinë, tregti, ndërtim, uzina, fabrika etj. Gjatë kooperativës bujqësore në Kuç u arritën suksese të mëdha: u bë buka në vend në 1965, u shtua blegtoria, ferma e lopëve, u ngritën blloqet frutore të ndryshme, u zhvillua artizanati, u ndërtuan 12 kanale ujitës, ujëmbledhës, elektropompa për ujitje etj. Më 1946 u hap kooperativa e shitblerjes, më 1950 kovaçhana, më 1953 kooperativa e artizanatit me shumë sektorë me llogari bankare. Spitali i parë u hap në 1945(1 mjek, infermier, farmacist) për tërë Kurveleshin, më 1948 klinika dentare, më 1978 u zgjerua spitali me 2 mjekë, repart lindje, farmaci, etj. Tranzicioni demokrat bëri shumë dëme në Kuç në fushën e ekonomisë:u dëmtuan krejt ndërtimet prodhues, përfshi muzeun, shtëpinë e kulturës, spitalin; u shitën bagëtitë, u dëmtua bletaria, u prenë pemët frutore, nuk mblidhen bimët mjekësore, shqopa etj. Sot ka vetëm një infermier. Kuçi u kthye në një fshat të rëndomtë në fatin e vet, duke u rrudhur vazhdimisht nga politika e sotme. Më 1992 në Vranisht ish presidenti S. Berisha i krahasoi krerët ballistë me heronjtë e LANÇ-it të Kuçit e Kurveleshit, kurse ish kryeministri A. Meksi tha se "do t i bëj kuçiotët të venë në Vlorë me opinga"!?. Po ashtu volli vrer edhe Azem Hajdari, i cili atje drejtoi vet shkatërrimet me porosi, etj. Shtypi e media pamore vazhdojnë propagandën bajate antikomuniste e kundër Kuçit me mllefe barbare. Në maj 1998 u krijua shoqata atdhetare kulturore "Vëllazërimi Kuçiot", e cila zhvillon një veprimtari të gjerë brenda e jashtë vendit me degët e saj dhe gazetën mujore "Kuçi i Labërisë". Vëmendja e saj u kthye nga Kuçi për të ruajtur traditat dhe për t i ardhur në ndihmë me çdo mundësi. Kjo nxiti organet qeverisëse dhe u mundësua asfaltimi i rrugës deri në Kuç në 2005, u pajis shkolla e mesme me orendi nga fondacioni SOROS(10.000 dollarë. (Përms biznesit kuçiot etj. i mundësuan disa veprimtari. U ngrit përmendorja e Zenel Gjolekës i financuar nga z. Fatmir Toçi dhe rindërtime të tjera në fshat, sponsorizimet e grupit të folklorit të Kuçit brenda e jashtë vendit (Greqi, Kosovë etj: Më 2001-shin biznesmeni shkodran Ndue P.Gimaj i dhuroi Kuçit një transformator. U rifillua nga shoqata festimi i çlirimit të Kurveleshit, ku morën pjesë edhe ish presidenti Rexhep Mejdani,që dekoroi edhe Z.Gjolekën me "urdhrin e shqiponjës së artë",si dhe shtetarë të Tjerë si ish kryeministri Nano në 2005.

Akademiku [[Rexhep Qosja]] vizitoi Kuçin në 2001 dhe bëri vlerësime të larta për Kuçin e Labërisë. Çdo gusht festohet "Dita e takimit kuçiot" në Buronja dhe çdo 4 mars kjo ditë nga kuçiotët në Athinë. Shoqata nxiti shkrimet e ndryshme dhe botimet e kuçiotëve lulëzojnë, veç mbledhjes dhe botimit të folklorit (përmbledhja e Mustafa Luçit në 2006) dhe burimeve arkivore. Gjatë LANC- it dhe pas çlirimit Kuçi u vizitua gati nga të gjithë udhëheqja e partisë e shtetit (E.Hoxha e vizitoi në 1947 e 1959) që i dhanë edhe dekorata të larta dhe ndihmesa ekonomike, por nuk u bë ndonjë investim me rëndësi për të zhvilluar Kuçin,veç bujqësisë e blegtorisë, pra edhe kuçiotët vijuan largimin nëpër vend: 880 familje deri në 1984 (301 në Tiranë, 227 në Vlorë, 111 në Fier,47 në Sarandë, Berat e Kuçovë 40; 32 në Gjirokastër; 26 në Elbasan," 23 në Durrës e Kavajë, veç Tropojës, Peshkopi, Rrëshen etj., më pak, ndërsa sot përqendrohen në Vlorë, Tiranë etj.