Pikat turistike në Elbasan: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Rreshti 230:
 
Gjatë shekullit IV, Skampis njohu një periudhë lulëzimi ekonomikqë, u ndërpre nga dyndjet e fiseve gjermanike visigote dhe gjatë shek. V p.k nga ostrogotet. Gjatë sundimit të perandorëve Ilirë Anastas (492-518) dhe Justiniani (527-565), qyteti njohu një rigjallëri të jetës në të gjitha fushat. Në këtë periudhë rindërtohen muret rrethuese të qytetit. Në pranverë të vitit 519 delegatët e Papës Hormistos, pritën me nderime nga qytetarët në katedralen e Shën Pjetrit. Në këtë kohë Skampis është një qendër e rëndësishme ushtarake e peshkopale. Ashtu si lindjen edhe zhvillimin ia detyroi rrugës Egnatia po ashtu rrënimi dhe harresa i erdhën po prej saj. Në fillim të shekullit VII dyndjet avaro- slave ndërprenë zhvillimin e jetës në këtë qendër urbane. Në shekujt e mëvonshëm historia e Skampis është lidhur me pushtimin bullgar. Për herë të fundit Skampis përmendet në vitin 1338 në dokumentet historike. Mbas kësaj kohe kjo qendër do të thirret Valmi ndërsa emir antic i qytetit do ti kalojë lumit që rrjedh pranë tij. Inkursionet osmane në shqipëri, detyruan sultan mehmetin II të rindërtojë kështjellën romako-bizantine në muajin qershor të vitit 1466 dhe e quajti atë Ilj-basan (vend dominues) që në gojën e popullsisë vendase shqiptohet Elbasan.
 
 
===Kisha e Shelcanit===
[[Figura:Normal Shelcan-Church2.jpg|thumb|right|250px|Kisha e Shelcanit]]
Zona e Shpatit në rrethin e Elbasanit ruan vlera të rralla të historisë dhe artit antik shqiptar. Në këtë zonë, përgjatë rrugës Elbasan-Gjinar, ndodhet kisha e Shelcanit, një godinë njëkatëshe në të cilën ruhen afreske të piktorit të famshëm Onufri.
 
Kisha është ndërtuar shumë pranë rrugës kryesore, që shekuj më parë shërbente për të lidhur Elbasanin me qytetet e tjera në Jug, si Fierin, Beratin etj., dhe sipas historianëve, është një dëshmi e qartë e zhvillimeve social-ekonomike të kësaj zone.
 
Këtë gjë e dëshmon edhe fakti se zona e Shpatit në shekujt XIII-XIV zinte një vend të rëndësishëm në organizimin kishtar të vendit, ku u krijua edhe peshkopata e Ispatisë (Shpatit). Në pikturat murale të Onufrit, në kishën e Shelcanit, vërehet përfshirja e elementit etnografik në figurat e shenjtorëve. Pjesë nga Bibla dhe histori kishtare janë të skalitura në muret e kishës së vjetër, të cilët kanë marrë plasaritjet e para.
 
Afresket në këtë kishë janë më të thjeshta se ato të kishave të tjera ku ka pikturuar Onufri, por si kudo, tipari dallues i tij janë ngjyrat e ndezura dhe plot jetë. Këto afreske i përkasin vitit 1554 dhe konsiderohen si krijime të papërsëritshme.
 
Por, kisha ka pësuar dëmtime të konsiderueshme vitet e fundit, duke kërcënuar seriozisht ruajtjen e këtyre afreskeve me vlera të rralla për pikturën murale të periudhës bizantine.
 
Erozioni rrezikon të shkatërrojë krejtësisht këto vlera, pasi prej një kohe të gjatë nuk është ndërhyrë nga Instituti i Monumenteve të Kulturës.
 
== Te dhena mbi institucionet kulturore ==