Rebelimet në Shqipëri: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 3:
== Kryengritja e Shqiperise se Mesme 1914-1915 ==
Kjo kryengritje nisi me 17 Maj 1914 kunder regjimit te Princ Vidit.Udheheqesi zyrtar i rebelimit ishte Haxhi Qamil Fejza,por prapa saj qendronte Esat Pashe Toptani.Kryengritja u nda ne 2 faza:
Faza 1:Kryengritesit u drejtuan nga ish ushtarake te Perandorise Osmane te cilet i dinin te gjitha menyrat per te mposhtur forcat e pakta te Princ Vidi.Kryengritesit kerkuan ne memorandumin e Shijakut
== Kryengritja e Mirdites Shtator 1921 ==
Marka Gjoni,udheheqesi i Mirdites i paguar nga serbet drejtoi nje rebelim kunder qeverise se Tiranes.Ai deklaroi se kjo qeveri nuk mund te fliste ne emer te te gjithe shqiptareve.Keshtu ai formoi qeverine e Republikes se
== Rebelimi i Marsit 1922 ==
Pozitat e Ahmet Zogut u forcuan shume.Opozita duke mos mundur ta rrezonte me mjete demokratike,
== Revolucioni i Qershorit 1924(Grushti i shtetit) ==
Ne zgjedhjet e zhvilluara me 27 Dhjetor 1923 fitoi grupi qeveritar i Ahmet Zogut.Opozitaret duke mos pranuar humbjen i bene atentat atij ne hyrjen e Parlamentit kur ai po bente betimin per kryeminister.Si pasoje A.Zogu dha doreheqjen.Si hakmarrje mbeshtetesit e Zogut vrasin Avni Rustemin,njeri nga lideret e opozites.Me 2 Maj ne Vlore behet varrimi i tij.Nga aty Fan Noli ben thirrje per gjetjen e vrasesve te tij.Me shpejtesi ne Krume sulmohet xhandarmeria nga Bajram Curri.Garnizoni ngrihet ne revolte me ne krye Rexhep Shalen,kurse ne jug revolten e udheheq Kasem Qafezezi.Ahmet Zogu dhe ndihmesit e tij largohen nga vendi.Kryengritesit takohen ne Tirane,por duke mos u njohur fillojne dhe luftojne kunder njeri-tjetrit.Me 24 Dhjetor 1924 A.Zogu hyn ne Shqiperi se bashku me shoket e tij:Ceno Bej Kryeziun,Muharrem Bajraktarin,Hysen Selmanin,Koco Koten dhe Myfid Libohoven dhe rrezojne qeverine shume te kontestuar te Fan Nolit,qeveri qe nuk u njoh nga jashte dhe qe nuk i mbajti premtimet e bera.Ky rebelim mund te quhet me plot gojen grusht shteti,sepse qeveria e re erdhi me dhune dhe nuk organizoi zgjedhje.Biles vete Fan Noli ne nje interviste dhene nje gazete greke pranon se rebelimi ishte ne vertete nje grusht shteti.
== Kryengritja e Dukagjinit 20 Nentor 1926 ==
Kjo kryengritje u nxit nga serbet.Udheheqesi i saj ishte dom Loro Caka,i cili ngriti ne revolte popullsine katolike te zones.Kryengritesit iu afruan Shkodres dhe rebelimi mori ngjyra fetare.Kryengrtija kishte tipare separatiste.Qeveria dergoi forca te shumta dhe e shtypi revolten.
== Kryengritja e Fierit 1935 ==
Ne vitin 1934 u krijua nje organizate e fshehet me qender ne
== Kryengritja e Delvines Maj 1937 ==
Me 15 Maj 1937 vellezerit Ethem(ish-minister i brenshem) dhe Ismet Toto nisen levizjen e Delvines.Ne bashkepunim me xhandarmerine e nje pjese te popullates ata ngriten krye.me 16 Maj 1937 ata hyne ne Gjirokaster,hapen burgun dhe marshuan drejt
== Kryengritja e Koplikut Janar 1945 ==
Kjo kryengritje filloi menjehere pas ardhjes ne pushtet te komunisteve.Kryengritesit moren Koplikun qe e mbajten per disa ore.Por nderhyrja e shpejte e UNCSH dhe e Sigurimit solli shtypjen e revoltes.
== Kryengritja e Postribes Shtator 1946 ==
Pas deshtimit ne Koplik,forcat kundershtare te regjimit ndermoren nje tjeter kryengritje qe nisi ne fshatin Postribe.Rebelet sulmuan Shkodren,por levizja u shtyp brenda dites.
== Rebelimi popullor i viteve 1990-92 ==
Pas afro 46 vitesh nen nje tirani te papare ne histori,shqiptaret te nxitur nga ngjarjet ne Europen Lindore filluan te kundershtonin regjimin komunist te Ramiz Alise.Me 26 Mars pati nje demostrate masive ne Kavaje.Ajo u shtyp me egersi,por levizja vazhdoi.Me 2 Korrik filloi hyrja masive ne ambasada.Demostrata te tjera masive u zhvilluan ne qytetet e tjera te Shqiperise.me 8 Dhjetor studentet e Universtietit te Tiranes formuan Partine Demokratike,e para parti opozitare pas afro 50 vitesh.Me 20 Shkurt 1991 demostruesit pasi perleshen me policine,rrezojne bustin e diktatorit Hoxha.
Me 2 Prill 1991 vriten ne Shkoder 4 aktiviste te PDSH.Kjo nxiti nje vale te re protestash qe coi ne zgjedhjet e 22 Marsit 1992 ku fitoi Partia Demokratike.Presidenti i ri i vendit zgjidhet Sali Berisha,i pari president ne histori i zgjedhur me vota te lira.
== Rebelimi Janar-Qershor 1997 ==
Shume analiste e kane quajtur 1997 rebelim popullor i Shqiperise se Jugut,te majtet e quajten Revolucion Demokratik,kurse te djathtet rebelim komunist.E verteta qendron tek te treja.Rebelimi nisi dhe u perhap gjeresisht ne Shqiperine e Jugut.Rebelet kerkuan rrezimin e qeverise dhe zhvillimin e zgjedhjeve te reja dhe te lira,se bashku me kerkesen per te marre parate e humbura nga skemat piramidale.Mjeti qe perdoren ishte komunist:dhuna masive.
Janar 1997:skemat piramidale falimetojne duke marre me vete 1.6 miliarde dollare te famijeve shqiptare.Fillon gjyqi kunder Xhaferrit dhe Popullit.
24 Janar 1997:Digjet bashkia e Lushnjes.25 Janar:Tritan Shehu mbahet per disa ore peng ne stadiumin e qytetit.Qytetaret kerkojne lirimin e Xhaferrit.Perleshje zhvillohen ne Elbasan,Memaliaj,Tepelene,Lac,Kucove dhe Librazhd.
26 Janar 1997:Digjet bashkia e Vlores.Flamuri shqiptar rrezohet ne toke.Ne pikturen Ismail Qemalit pikturohet me thike nje kryq ortodoks.Fillojne dhe perhapen hartat e Vorio Epirit dhe simboli i 3 gishtave serbe.Digjet bashkia e Peshkopise dhe vriten 6 police.
30 Janar 1997:formohet Forumi per Demokraci nga partite e opozites.
5 Shkurt 1997:falimenton Gjallica.Mijera qytetare dalin ne protesta te dhunshme.
9 Shkurt 1997:sulmohet policia ne Vlore.1 i vdekur dhe te tjere te plagosur.10 Shkurt:digjet selia e PDSH ne Vlore.
12 Shkurt 1997:Rebelimi shperndahet ne gjithe Shqiperine e Jugut.
20 Shkurt:Fillon greva e urise ne Universitetin e Vlores.
28 Shkurt 1997:turma te armatosura sulmojne degen e SHIK ne Vlore dhe i vene flaken.3 agjente vdesin nga flaket,kurse 3 te tjere masakrohen nga turma.
1 Mars 1997:Vlora eshte nen pushtetin e bandave dhe trafikanteve.Fillon emigrimi masiv.Ne Lushnje disa police rrihen barbarisht.Ne Sarande rebelet djegin policine dhe SHIK.Shpallet gjendja e jashtezakonshme.Rebelet marrin bazen e Pashalimanit.Fillon shperthimi masiv i depove te armeve.Ne Himare digjet bashkia.Digjet ndertesa e policise ne Gjirokaster.Qindra te burgosur jane te lire.
3 Mars 1997:Sali Berisha rizgjidhet President i Republikes.Rimerret kontrolli i Fierit.
4 Mars 1997:Ne Vlore vazhdon shperthimi i depove.Neper pallate vendosen snajpera,kurse Ura e Mifolit bllokohet dhe minohet.Ngrihen kudo barrikada per te penguar hyrjen e ushtrise dhe SHIK-ut.Ne Shkoder ushtria kapitullon.Ne Sarande sulmohet marina dhe mijera arme rrembehen.Ne Qafe-Gjashte 1 agjent i SHIK digjet i gjalle,kurse njeri merret peng.Dy te tjere arratisen.50 ushtare bashkohen me rebelet.Formohen Komitetet e Shpetimit Publik.Me i dalluari eshte Albert Shyti.Bashkepunetori kryesor i tyre eshte Zani Caushi.
5 Mars 1997:shperthejne depot ne Memaliaj dhe ne Tepelene.Digjen godinat e policise.
7 Mars 1997:rebelet shpartallojne ushtrine ne Gjirokaster.Armet vazhdojne te perhapen ne vend.Sulmohet aeroporti i Rinasit.
9 Mars 1997:formohet qeveria e Pajtimit Kombetar me ne krye Bashkim Finon.Revolta perhapet ne Veri,ushtria kapitullon kudo dhe nje depo e madhe armesh hapet ne Shkoder.
10 Mars 1997:qytetaret e Kukesit braktisin qytetin per shkak te nje njoftimi se ushtria serbe ka kaluar kufirin.Ne Gramsh rebelet sulmojne godinen e policise,drejtohen drejt Fierit dhe marrin kontrollin e rrugeve.
11 Mars 1997:krijohet Komiteti i Jugut qe kerkon rrezimin e Berishes dhe kthimin e parave te humbura.
Qytetet ne duart e rebeleve jane:Policani,Kelcyra,Permeti,Kucova,Delvina,Saranda,Skrapari,Berati,Gjirokastra,Himara,Memaliaj, Tepelena,Vlora,Kruja,Burreli dhe Laci.
12 Mars:revolta shperthen ne Shkoder.Hapet burgu,sulmohen dyqanet dhe nje banke hidhet ne ere.
13 Mars 1997:Tirana ndodhet ne prag te pushtimit nga rebelet.Disa qindra vullnetare kryesisht nga Veriu,mbrojne kryeqytetin.Revolta shperthen edhe ne Korce.Ne Lezhe rebelet djegin godinen e policise.
14 Mars 1997:rebelet pushtojne portin e Durresit.
15 Mars 1997:rimerret kontrolli i aeroportit te Rinasit.
16 Mars 1997:nje miting masiv ne Tirane ben thirrje per paqe dhe bashkepunim.
20 Mars 1997:sulmohet presidenca.Berisha perjeton naten me te rrezikshme te jetes se tij.
21 Mars 1997:Sali Berisha i kerkon ndihme ushtarake Turqise.Qeveria turke del ne nje deklarate ku thote se ne rast se trupat greke hyjne ne Shqiperi,atehere brenda dites do te pushtohet Athina.
28 Mars 1997:tragjedia e Otrantos.Mbi 80 vete vdesin.Zhvillohet kuvendi i Komiteteve te Shpetimit Publik.Lideret e tyre jane kryesisht ish-eksponente te regjimit te Hoxhes.
15 Prill:fillon Misioni Alba,nje ushtri nderkombetare nen drejtimin e Italise vjen ne Shqiperi.Rikthehet normaliteti ne Tirane.
Maj:rikthehet normaliteti ne qytetet e veriut.Partite politike bien dakord per zgjedhjet e reja.
29 Qershor 1997:zhvillohen zgjedhjet parlamentare.Partia Socialiste me aleatet jane fituesit.Sali Berisha jep doreheqjen.Rexhep Meidani zgjidhet President i Republikes.Rebelimi merr fund.
Metodat kryesore qe u perdoren gjate ketij rebelimi per te rrezuar qeverine ishin:
1)Nxitja e zemerimit popullor duke shkaktuar nje krize ekonomike
2)Perdorimi i grave dhe i femijeve si mburoja gjate protestave
3)Dezinformimi me ane te mediave
4)Shperthimi i depove te armatimeve
5)Ndihma nga jashte ne armatime dhe arme(Greqia dhe Jugosllavia)
6)Ushtrim i vazhdueshem terrori mbi popullsine dhe mbi organet qeveritare
7)Shkaterrimi i cdo organi shteteror:polici,SHIK,bashki,prefektura,muze,qendra kulturore
E gjitha kjo coi ne shkaterrimin e shtetit ne vend dhe te ndjenjes kombetare,te ciles serbet dhe greket i druheshim shume.Bilanci i rebelimit eshte qindra miliona dollare deme materiale dhe mbi 2000 te vrare.
| |||