August Strindberg: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
v roboti shtoj: is:August Strindberg; cosmetic changes
Rreshti 1:
{{per permiresim}}
 
[[ImageSkeda:August Strindberg.jpg|thumb|August Strindberg]]
 
'''August Strindberg''' (22 janar 1849, 14 maj 1912), shkrimtar dhe piktor suedez. Studime në Upsalë që Strindberg i filloj i ndërpresi pa provim dhe pati ekonomikisht një jetesë i pasigurt si gazetar deri 1874 kur marri punë si e.o. amanuensis në Bibliotekën Mbretërore dhe me këtë edhe siguri sociale. Ai u martua 1877 me Siri von Essen.
Rreshti 23:
Strindbergu erdhi përsëri në Suedi 1889 dhe u nda nga martesa 1891. Në fillimin e 1890-eve ai i njohi veten i shpërfillur. Një përpjekje për me zë vend si shkrimtar në Gjermani marri fund pa sukses dhe pas një martesë e shkurtër më gazetaren austriake Frida Uhl shkoj Paris, ku merre me okultizmi dhe alkimi. Ai kaloi në një krizë psikiatrike, që e përshkruaj në Inferno (1897) dhe Legender/Legjenda (1898), dhe krijoj një Zot ndëshkues. Personazhi kryesor në dramën Till Damaskus/Tek Damaskus (1–3, 1898–1904) kërkon në besim qëllimin i jetës. Kjo dramë ka përmbajte ekspresionizm dhe surrealizëm. Në një radhë dramash mbretërore është kronologjia e neglizhuar. Anakronizma ai i konsideroj domosdoshëm për teknikën e dramës, këtilla përdori ai qysh më romanin "Mäster Olof". Kryevepra ndërmjet këto drama mbretërore është Gustaf Vasa (1899). Dödsdansen/ Valle vdekje (1–2, 1901) është një dramë martesësh rreth urrejtje dashurie si një gjendje ekzistëncial. Strindbergu ishte martuar me aktoren Harriet Bosse, dhe për asaj e shkrujti rolin Indras dotter/Bija e Indrës në Ett drömspel/Një lojë ëndërr (1902), ku ai bashkoj eksperienca reale e ndryshme brenda ëndërra pa lidhje, por i rremë në forma logjike. Kjo dramë konsideroj Strindbergu si më të madhe prej tjera vepëra të tij.
 
Në Götiska rummet/Dhoma Gëta (1904) përtërij kritikën shoqërore të rinisë. Theksohet që ai kritikoj shoqërinë më mirë përpara. Shkrimtarë të papëlqyeshëm sulmoi në Svarta fanor/Flamuri i Zi (1907), por një zënkë të madhe me ata së pari kishte në një grindje. 1907 ai i krijoj katër vepëra për teatër dhe forcoji pozitën e vet si nismëtar skenike, vepërat janë Oväder/Stuhi, Brända tomten/Trualli i djegur, Spöksonaten/Fantazmi Sonata och Pelikanen/Pelikani. Ai pohoj që teatëri është i gjallë nga fjala e folur dhe nuk ka nevojë për dekorime dhe kostuma. Ai kritikoj schkencën, armik i betuar i fesë, në En blå bok/Një libër e kaltër (1–4, 1907–12); autoritetet ishte Bibla dhe Swedenborg. Në dramën e fund, Stora landsvägen/Rruga e madhe (1909), përshkrimi është rruga e vdekjes.
 
Strindberg ishte i mirë si kritikues i shoqërisë por i pabesueshëm për shkak që ai i mbrojti ndërrimet e këndvështrimët të shpejta duke bëri ndryshmin një cilësi të mirë. Sipas Knut Hamsun ai ishte "një radikal por një radikal reaksionar". Strindbergu besoj që "një vjershëtar vërtetë duhet sakrifikoj vetën si person për vepëren e vetë", dhe ai në jetë flijoj jo vetëm vetën por edhe pa konsiderim edhe tjerë për ketë arsye. Veprimtaria e tij është personal dhe intensiv, ai gjej udhën të veta por edhe parlajmëroj drejtime letrare që bëj atë i pëlqyeshem. Strindbergu është shkrimtari më i madh në letërsinë suedeze.
Rreshti 29:
Përmbledhje e veprave të Strindbergut 1-55 botoi John Landquist 1912–21. Brev/Letëra 1–22 botoi shoqëria Strindbergssällskapet 1948–2002, që redaktoi Torsten Eklund (1–15) dhe Björn Meidal (16–22). Një tirazh është në botim që nga 1981 më Lars Dahlbäck si redaktor kryesor deri 2009, pasi Per Stam. Tirazhi kombëtar synoj të përmbledh 72 vëllima përveç komenta me tekste kritike në formë elektronike.
 
Strindberg kushtoj kohë artit figurativ nën periudha të shkurtër. Ai bëri pikturën e parë në vaj 1872 (që sot është e zhdukur), mbasi një vjet ka pikturua disa imazhe peisazhe nga Kymmendö dhe Sandhamn. Si në fillim në keto piktura ai shfrytëzoi pikësëpari pasurinë e ngjyrave për shprehje. Gjatë qëndrimin në qytetin zviceran Gersau 1886 ai marri disa auto-portrete fotografike në frymën e realizmin estetik. Në verën e hershme 1892 pikturoj përsëri në Dalarö. Motive ishte vala të rrezikshme, oqeanet e stuhishme, shtrëngata, shenja për lundrim. Pikturat ai i tregoi në një ekspozitë vetjake në Stockholm njëtën verë, por nuk pati kuptim nga mik e artit. Në vjeshtën 1892 dhe 1893 ai vazhdoj me ngjyros në Berlin. Në Dornach u krijua njëzet piktura, që ndryshojnë dy motive, shpella dhe vala kah shkëmbinin, dhe kanë të qartë një simbolik e qartë fshehur. Mbasi zhvendos në Passy dhe Paris vjeshtën e vitit 1894 ai krijua një seri pikturash me motive e detit.
 
Në viteve 1901 dhe 1903 rifilloj pikturimin sikurse 1905 kur e kryej pikturat e fundit e vet. Sipërpërmenduar Strindbergu punoj gjithashtu med fotografim, dhe në shekulli tëtëmbëdhjet fotografimet ishte pjesë e shkencave natyrore të tij; fotografiat ndërkaq konsiderojnë si vepër arti. Këto fotografia ai bëri së bashku më fotografë; qysh nga 1906 dhe disa vite përpara bashkëpunoj me och några år framåt samarbetade han med një fotograf Herman Andersson, dhe ata kanë krijua fotografia mbi rrugëve dhe formacion reje.
 
[[CategoryKategoria:Shkrimtarë suedezë]]
[[CategoryKategoria:Lindje 1849]]
[[CategoryKategoria:Vdekje 1912]]
 
[[ar:أوغست ستريندبرغ]]
Rreshti 62:
[[id:August Strindberg]]
[[io:August Strindberg]]
[[is:August Strindberg]]
[[it:August Strindberg]]
[[ja:ヨハン・アウグスト・ストリンドベリ]]