Versioni i datës 9 prill 2010 10:17 redakto Luani 1 (diskuto \| kontribute) 906 edits No edit summary ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 17 prill 2010 19:42 redakto zhbëje Puntori (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Burokrat, Redaktorët, Kontrolluesit, Administrues 42.567 edits No edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: [[Figura:Haiyan.jpg\|200px\|right\|~~thmb~~thumb\|Xhabir Ibn Haijan]]▼ ~~'''Xhabir Ibn Haijan''' lindi në vitin [[721]] në [[Khorasan]], [[Persi]]; vdiq në vitin [[815]] në [[Kufa]], [[Irak]].~~ '''Xhabir Ibn Haijan''' lindi në vitin [[721]] në [[Khorasan]], i[[Persi]]; vdiq në vitin [[815]] në [[Kufa]], [[Irak]]. I njohur në mesjetë me emrin Geber, njihet si babai i kimisë. Emri i tij i plotë ishte Abu Musa Xhabir Ibn Hajan. Ai renditej si një nga shkencetarët e parë gjatë kohës kur praktikonte ~~mjekesinë~~mjekësinë dhe alkiminë në [[Kufa]] ([[Iraku]] i ~~sotem~~sotëm) rreth vitit [[776]]. Në fillim ai ishte nën patronazhin e vezirit të Barmakit ~~gjatv~~gjatë Halifatit Abasit të Harun al-Rashidit. Xhabir vdiq në Kufa në vitin [[803]].▼ ▲[[Figura:Haiyan.jpg\|200px\|right\|thmb\|Xhabir Ibn Haijan]] ▲'''Xhabir Ibn Haijan''', i njohur në mesjetë me emrin Geber, njihet si babai i kimisë. Emri i tij i plotë ishte Abu Musa Xhabir Ibn Hajan. Ai renditej si një nga shkencetarët e parë gjatë kohës kur praktikonte mjekesinë dhe alkiminë në [[Kufa]] ([[Iraku]] i sotem) rreth vitit [[776]]. Në fillim ai ishte nën patronazhin e vezirit të Barmakit gjatv Halifatit Abasit të Harun al-Rashidit. Xhabir vdiq në Kufa në vitin [[803]]. Kontributi i tij më i madh ishte në fushen e kimisë. Ai është i famshëm për shkrimin e më shumë se 100 librave prej të cilave 22 ishin rreth kimisë dhe alkimisë. Ai prezantoi hetime eksperimentale në alkimi, duke krijuar kështu një vrull për kimine moderne. Xhabir theksoi përdorimin e eksperimentit dhe zhvillimit të metodave në mënyrë që të arrihej prodhueshmëri në punën e tij. Ai i kushtoi mundin e tij zhvillimit të metodave bazë në kimi dhe studimit të mekanizmave të ndryshëm të reaksoneve kimike duke ndihmuar kështu zhvillimin e kimisë si shkencë qe nga kohët e alkimisë. Ai gjithashtu theksoi që sasi të caktuara të substancave të ndryshme përfshihen në reaksione kimike. Prandaj, mund të thuhet që ai hapi rrugën për ligjin e raporteve konstante. Kontributi i tij me rëndësi më të madhe në fushën e kimise përfshin perfeksionimin e teknikave shkencore si psh: kristalizimit, distilimit, avullimit, kalcinimit dhe zhvillimit të disa pajisjeve për kryerjen e këtyre eksperimenteve. Arritja e tij më e madhe ishte zbulimi i mineraleve dhe acideve të cilat ai i ~~prëgatiti~~përgatiti për herë të parë në alembikun e tij. Shpikja e tij e alembikut bëri procesin e distilimit më të lehtë dhe më sistematik. Midis arritjeve të tjera të tij është edhe përgatitja e nitrikut, hidroklorikut, citrikut, dhe acideve tartarike. Sipas [[Maks Majerhaf]]it zhvillimi i kimisë në Evropë mund të gjendet direkt te Xhabir Ibn Haijani. Xhabir ishte një nga nismëtarët në zhvillimin e një mundi të madh të proceseve kimike të aplikuara. Kontributi i tij përfshin zhvillimin e celikut, përgatitja e një sërë metalesh, parandalimi nga ndryshkja, përdorimi i dioksidit të magnezit në bërjen e xhamit, ngjyrosjen e rrobave dhe ngjyrës se trupit, identifikimin e ngjyrave dhe yndyrnave. Për më tepër ai zhvilloi sistem për shkrirjen e arit. Line 11 ⟶ 10: Idetë e tij eksperimentale hapën rrugën për një sërë klasifikimi të substancave të cilat janë mëse të zakonshme në ditet e sotme. Ai i ndau substancat në metale, jo-metale dhe substanca avulluese dhe i ndau ato në: a)shpirtra të cilat avullojnë nën ndikimin e nxehtësisë si psh: Kamfori, Arseniku dhe Amoniumi; b)metale si psh: Argjendi, Ari, Bakri, Hekuri dhe c)përzierje që mund të kthehen në pluhura. Veprat e tija në fushën e kimisë përfshirë këtu edhe librat Kitab al-Kimja dhe Kitab al-Sab'in u perkthyen në latinisht ne mesjete. Perkthimi i Kitab al-Kimija u publikua nga anglezi Roberti i Cesterit në vitin [[1144]] e.r. dhe mori titullin "Libri i Përbërjes së Alkimisë". Libri i dytë u perkthye nga i famshmi Gerardi i Kremones. Bertelot ~~perktheu~~përktheu disa nga veprat e tij të njohura me titujt "Libri i Mbretërise", "Libri i Ekuilibrit","Libri i Merkurit Lindor", dhe është e padyshimtë që ai nuk përdori titujt e saktë për librat e Xhabirit. Anglezi [[Richard Russel]] përktheu dhe publikoi në vitin [[1678]] një tjetër libër të Xhabirit duke e titulluar ~~ate~~atë "Shuma e Perfeksionit". Ai pershkruajti Xhabirin me emrin Geber, princi dhe filozofi arab më i famshëm. Këto përkthime ishin të njohura në Evropë për shekuj me radhë dhe influencuan zhvillimin e kimisë moderne. Disa nga termet teknike të ~~perdorura~~përdorura prej Xhabirit si Alkali gjenden në shumë gjuhë Evropiane dhe janë pjesë e fjalorëve shkencorë. Vetëm disa nga librat e tij janë edituar dhe publikuar, kurse shumë të tjera ruhen në gjuhen arabe. Ai gjithashtu ndihmoi në shkenca si ~~mjekesia~~mjekësia dhe astronomia. == Veprat == Line 25 ⟶ 24: == Lidhje të jashtme == [[Kategoria:~~Personalitete~~Dijetarë ~~Islame~~myslimanë]] [[Kategoria:Kimistë arabë]] [[Kategoria:Lindje 721]]

Xhabir ibën Hajan: Dallime mes rishikimesh