Xhingis Han: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v roboti shtoj: yi:דזשינגיס כאן |
Elio66 (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Infobox shkrimtar
| emri = Gengis Khan
Line 15 ⟶ 14:
}}
Njihet deri tani si një luftëtar i pamëshirshëm, që vetëm shkatërroi, vrau e preu gjatë sundimit të tij të lavdishëm, që shtrihej nga tokat e Azisë së largët deri në portat e Europës. Të paktën kështu thotë një pjesë e historisë, ose ajo që kanë dashur të dëgjohet këto 800 vitet e fundit, që nga dita kur i famshmi i Mongolisë dhe i botës, Genghis Khan u shndërrua në pushtuesin më të madh të të gjitha kohërave. Ky personazh madhështor, jeta, bëmat dhe vdekja, madje edhe pasvdekja e të cilit ndërthuren me mite e legjenda mistike, është në prag të “ringjalljes” së madhe, ose siç i pëlqen regjisorit rus, Sergei Bodrov, të thotë, në prag të riparjes dhe rikonsiderimit të tërë historisë së tij.
[[Skeda:Mongol Empire map.gif|thumb|Përparimi mongol në Eurasi|300px]]
== Në kërkim të Genghis Khan ==
Sipas legjendës, kur Genghis Khan vdiq në vitin 1227 në atë që sot është Kina veriore, ndjekësit e tij donin ta mbanin vdekjen të fshehtë nga armiqtë e mongolëve. Kështu, teksa grupi që shoqëronte trupin kthehej në Mongoli, ata vranë çdo person që u dilte para rrugës - më shumë se 20000 - kështu që lajmi për vdekjen nuk do të përhapej. Më pas, kur e varrosën, ata ose riorientuan një lumë për të mbuluar vendin e varrimit, ose vunë kuajt që të shtypnin tokën me qëllim që të mos mbetet asnjë gjurmë, ose i vranë të gjithë ata që e varrosën, dhe më pas vranë edhe vrasësit. Nuk ka prova të forta që tregojnë, se ndonjë nga këto gjëra kanë ndodhur.
Por në 20 vitet e fundit është parë një shpërthim interesi për Genghis Khan. Jashtë vendi, reputacioni i tij si një barbar i etur për gjak ka pësuar një rishikim të thellë, pjesërisht falë librave si Genghis Khan dhe krijimi i botës së re.
Line 28 ⟶ 25:
Në Mongoli, Genghis nderohet në një masë që i afrohet Hyut. Imazhi i tij shfaqet kudo. Aeroporti i Ulanbatar dhe marka të njohura të birrës dhe vodkës kanë marrë emrin e tij. Ndaj nuk është habi, që është rizgjuar interesi për gjetjen e vendit të varrosjes së tij. Që nga shembja e komunizmit në vitin 1991, janë bërë dy përpjekje madhore për të gjetur varrin. Të dyja u zhytën në batakun e polemikave.
E para ishta në fillim të viteve 1990, kur gazeta japoneze "Yomiuri Shimbun" sponsorizoi një ekspeditë që zgjati katër vjet dhe gjeti vendin e një qyteti që kish qenë kryeqytet mongol, Avraga, si dhe një strukturë rrethore shumë intriguese tre kilometra në perimetër, e quajtur Muri i Almsgiver. Por ajo nuk gjeti asnjë shenjë për varrin e Genghis-së.
Ekspedita tjetër e madhe ishte udhëhequr nga një tregtar mallrash në pension, Maury Kravitz, dhe një historian i Universitetit të Çikagos, John Woods. Kjo ekspeditë, gjithashtu, nuk pa në Burkhan Kaldun, por në Murin e Almsgiver. Edhe kështu, grupi u detyrua të përfundojë herët kërkimin, në vitin 2002, pasi një ish-kryeministër i Mongolisë vizitoi dhe shkroi një letër publike, duke pretenduar se amerikanët kishin përdhosur vendin me makinat që lëviznin mbi të, me ndërtimin e objekteve të përkohshme shumë afër murit etj.
Tani është një tjetër grup që synon gjetjen e varrit. Ajo quhet Projekti Lugina e Khanëve, dhe filloi punë vitin e kaluar.
"Nëse varri ekziston dhe nëse gjendet ndonjëherë, atëherë do të krijonte një revolucion në arkeologji, studime, prurjen e të ardhurave dhe - përderisa Kina pretendon se Genghis është i saji - në marrëdhëniet ndërkombëtare".
Line 52 ⟶ 45:
* 1184: Gruaja e Temüjin-it [[Börte]] u rrëmbye nga [[Merkitsët]] (grup etnik turk ose mongol); Ai kërkoi ndihmën e vëllezërve të tij të gjakut [[Jamuka]] dhe [[Wang Kahn]] të cilët shpëtuan [[Börte]]-n
* 1185: Lindi djali i parë [[Jochi]]; duke lënë një dyshim të madh në lidhje me atësinë e tij pasi ai lundi pak kohë pasi gruaja e Kahnit u rikthye.
* 1207-1210: Genghis drejtoi operacionet kundër Xias Perëndimore, e cila përfshinte pjesë tëKinës vreiperëndimore dhe Tibetit. Udhëheqësi i Xias iu nënshtrua Kahnit.
* 1211: Kahn u bë sundimtar i Kinës veriore.
Line 73 ⟶ 61:
[[af:Djengis Khan]]
[[an:Chinguis Khan]]▼
[[ar:جنكيز خان]]
[[
[[ast:Xenxis Kan]]
[[az:Çingiz xan]]
[[bn:চেঙ্গিজ খান]]▼
[[zh-min-nan:Chinggis Khaan]]
[[ba:Сыңғыҙхан]]
[[be:Чынгісхан]]
[[be-x-old:Чынгісхан]]
[[bg:Чингис хан]]▼
▲[[bn:চেঙ্গিজ খান]]
[[br:Genghis Khan]]▼
[[bs:Džingis Kan]]
▲[[bg:Чингис хан]]
[[ca:Genguis Khan]]
[[ceb:Genghis Khan]]
Line 92 ⟶ 79:
[[da:Djengis Khan]]
[[de:Dschingis Khan]]
[[el:Τζένγκις Χαν]]▼
[[en:Genghis Khan]]
[[et:Tšingis-khaan]]▼
▲[[el:Τζένγκις Χαν]]
[[es:Gengis Kan]]▼
[[eo:Ĝingis-Ĥano]]
▲[[es:Gengis Kan]]
▲[[et:Tšingis-khaan]]
[[eu:Genghis Khan]]
[[fa:چنگیزخان]]
[[
[[fiu-vro:Tšingis-khaan]]▼
[[fr:Gengis Khan]]
[[fy:Genghis Khan]]
[[ga:Geingeas Cán]]
[[gan:成吉思汗]]
[[gl:Genghis Khan]]▼
[[hak:Genghis Khan]]
[[
[[hi:चंगेज़ ख़ान]]
[[hif:Genghis Khan]]▼
[[hr:Džingis kan]]
[[hu:Dzsingisz kán]]▼
[[id:Jenghis Khan]]
[[os:Чингисхан]]▼
[[is:Gengis Kan]]
[[it:Gengis Khan]]
[[he:ג'ינגיס ח'אן]]
[[ja:チンギス・カン]]▼
[[jv:Genghis Khan]]
[[kn:ಜೆಂಘಿಸ್ ಖಾನ್]]▼
[[ka:ჩინგიზ-ყაენი]]
[[kaa:Shın'g'ıs xan]]▼
[[kk:Шыңғыс хан]]
▲[[kn:ಜೆಂಘಿಸ್ ಖಾನ್]]
[[ku:Cengîz Xan]]▼
[[ky:Чыңгыз Кан]]
▲[[ku:Cengîz Xan]]
[[la:Cingischam]]
[[lv:Čingizhans]]
[[lb:Dschingis Khan]]
[[lt:Čingischanas]]
[[
▲[[hu:Dzsingisz kán]]
[[mk:Џингис Хан]]
[[ml:ജെങ്കിസ് ഖാന്]]
[[
[[mr:चंगीझ खान]]
[[arz:چنكيزخان]]
[[ms:Genghis Khan]]
[[
[[my:ဂျင်ဂစ်ခန်]]
[[nl:Dzjengis Khan]]
▲[[ja:チンギス・カン]]
[[no:Djengis Khan]]
[[oc:Genghis Khan]]
[[uz:Chingizxon]]▼
▲[[os:Чингисхан]]
[[pl:Czyngis-chan]]▼
[[pnb:چنگیز خان]]
[[ps:چنګېز خان]]
▲[[pl:Czyngis-chan]]
[[pt:Gengis Khan]]
▲[[kaa:Shın'g'ıs xan]]
[[ro:Ginghis Han]]
[[ru:Чингисхан]]
[[sah:Чыҥыс Хаан]]
[[scn:Genghis Khan]]
[[sh:Džingis Kan]]▼
[[simple:Genghis Khan]]
[[sk:Džingischán]]
[[sl:Džingiskan]]
[[sr:Џингис-кан]]
▲[[sh:Džingis Kan]]
[[sv:Djingis khan]]
[[ta:செங்கிஸ் கான்]]▼
[[te:చెంఘీజ్ ఖాన్]]▼
[[tl:Genghis Khan]]
▲[[ta:செங்கிஸ் கான்]]
[[tt:Çıñğız xan]]
▲[[te:చెంఘీజ్ ఖాన్]]
▲[[uz:Chingizxon]]
[[zh-min-nan:Chinggis Khaan]]
[[zh-yue:鐵木真]]
|