[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v U kthyen ndryshimet e 72.13.95.184 (diskutimet) në versionin e fundit nga Elio96.
No edit summary
Rreshti 1:
{{pp-semi-protected|small=yes}}
[[Skeda:Frontal lobe.gif|thumb|Lobi frontal|left]] [[Skeda:Reviews-lobotomy.jpg|thumb|James Watts dhe Walter Freeman]]
Lobotomia (Greqisht: λοβός – lobos: "lob (i trurit)"; τομή – tome:"prerje/copë") është një proçedurë neurokirurgjikale, një formë psikokirurgjie.Lobotomia konsiston në prerjen e lidhjeve midis dhe nga korteksi prefrontal,pjesën e brendshme të lobeve frontal të trurit.Lobotomia fillimisht u quajt Leuktomi dhe u përdor më tepër në klinika psikiatrike për të sheruar personat e pa aftë mendërisht,por lobotomia pati edhe efekte anësore.Përdori i lobotomisë u bë i shpeshtë pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]],kohë kur spitalet psikiatrike u tej mbushën nga pasojat traumatike të luftës.Kostoja e një lobotomie të thjeshtë përllogaritej të ishte $250 amerikanë,ndërsa kostoja e përkujdesjes ndaj personave të pa aftë mendërisht përllogaritej të ishte $35.000 amerikanë në vit.Deri më vitin 1951 u kryen rreth 20.000 lobotomi në [[Shtetet e Bashkuara]].Fuqia e lobotomisë mbi spitalet mendore u venit ne kohën kur filloi kerkimi për barna që do të ndihmonin personat e pa aftë mendërisht,ndryshe [[antipsikotikët]].
== Pionerët e lobotomisë ==
{{Biografia-Box
|Emri Mbiemri = Gottlieb Burckhardt
Line 19 ⟶ 17:
 
'''Dr. Gottlieb Burckhardt''' ishte një psikiatër Zvicerian i cili performoi [[psikokirugjinë]] e parë moderne.Shpesh shihet edhe si paraardhësi i Egas Moniz në historinë e lobotomisë.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
{{Biografia-Box
Line 63 ⟶ 33:
'''António Caetano de Abreu Freire Egas Moniz''' (Nëntor 29, 1874 – Dhjetor 13, 1955), i njohur si Egas Moniz, ishte një neurolog portugez dhe zhvilluesi i [[aniografia celebrale|aniografisë celebrale]], i njohur më mirë për prezantimin lobotomisë,shkak nga i cili u bë edhe portugezi i parë që mori çmimin Nobel në vitin 1949.
Ai shkroi gjerësisht për tema mjekësore dhe jomjekësore dhe mbajti poste të rëndësishme legjiistlative dhe diplomatike në qeverinë portugeze.
[[Skeda:Icepicks1.jpg|thumb|Thyerse akulli,mjet lobotomie i përdorur nga Freeman|left]]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
{{Biografia-Box
Line 105 ⟶ 48:
|Nacion = Amerikane
}}
'''Dr. Walter Jackson Freeman II''' (14 Nëntor,1895 - 31 Maj, 1972) ishte një [[fizikant]] nga[[ Shtetet e Bashkuara]].Ai njihet gjerësisht si një lobotomist dhe nje mbështetës i psikokirurgjisë.Freeman u lind në [[Filadelfia]],[[Pensilvani]] në një familje të pasur dhe të njohur.I ati ishte një doktor i suksesshëm,ndërsa gyshi i tij,William Keen,ishte [[Shoqata Mjekësore Amerikane|President i Shoqatës Mjekësore Amerikane]].Freeman u diplomua në [[Yale]] dhe në Universitetin Mjekësor të Pensilvanisë.Ishte president i Shoqatës Amerikane të Neuropatologjistëve(1944-1945),president i Bordit Amerikan të Psikiatrisë dhe Neurologjisë(1946-1947),dhe antar i Shoqatës Amerikane të Psikiatrisë.Freeman njihet gjerësisht për metodën e tij të lobotomise me anën e një thyerseje akulli për përdorim shtëpiak.
 
== Rastet e njohura të lobotomisë ==
[[Skeda:Phineas Gage GageMillerPhoto2010-02-17 Unretouched Color Cropped.jpg|thumb|left|Phineas Gage]]
[[Rosemary Kennedy]], motra e presidentit [[John F. Kennedy]],ndërrmori një lobotomi në moshën 23-vjeçare e cila e la përkohesisht të paaftë.
[[Howard Dully]] shkroi një libër për memoriet e tij pasi zbuloi se ishte lobotomizuar në moshën 12-vjeçare.
Autorja nga Zelanda e Re [[Janet Frame]] mori një çmim letrar ditën para kryerjes së një lobotomie e cila nuk u ndërrmor kurrë.
Line 115 ⟶ 54:
Piktori suedez Sigrid Hjertén vdiq gjatë një lobotomie në 1948.
Shpesh është thënë se kur një copë hekuri u fut aksidentalisht në kokën e Phineas Gage në 1848, ndoshi një "lobotomi aksidentale" dhe kjo çoi në lobotomine moderne gati një shekull më vonë.
 
 
 
 
 
 
[[be:Лабатамія]]
Line 139 ⟶ 73:
[[no:Lobotomi]]
[[pl:Lobotomia]]
[[pt:Lobotomia]]
[[ru:Лоботомия]]
[[simple:Lobotomy]]
[[sk:Lobotómia]]
[[sr:Lobotomija]]
[[sv:Lobotomi]]
[[zh:前脑叶白质切除术]]