[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v roboti shtoj: nl:Skënderaj
No edit summary
Rreshti 3:
|vendndodhja =
|sheshi = Skenderaj 1.jpg
|popullsia = 70,.000<small><sup>*<sup></small>
|dëndësia = 185
|sipërfaqja = 378,4
Rreshti 23:
Komuna e Skënderajt është një vend i cili daton që nga kohrat e lashta Ilire që dëshmohet me dokumentacionin paraprak të Arkivave dhe që ka një parahistori si: Runiku Lokalitet i Neolitit të hershëm dhe të ri, pastaj monumentet mesjetare Surigana: Kështjellë antike dhe mesjetare; monumenti mesjetar në Tushilë “Gjytet” (gërmadha) etj.
 
Skënderaj është qendra e një krahine ndër me rezistueset, në gjithë trojet shqiptare. Populli i saj i ngulitur që nga lashtësia në këto troje , gjithmonë deri në ditët e sotme ishte i prirur që të mos nënshtorhet ndaj asnjë pushtuesi pa marrë parasysh fuqinë e tij dhe gjithëherë duke pasur për motiv mbrojtjën e trojeve të tyre etnike.
 
Pra, Skënderaj është një nga qendrat dhe trevat më kryengritëse në të gjitha trojet shqiptare. Ai u ngrit kundër Perandorisë Osmane dhe me 1891, ia bëri rrafsh me tokë Sarajin që po ngrehte për administratën turke, pikërisht në Skënderajn e sotëm.
 
Me 1912 , Hasan Prishtina , edhe ky bir Drenice , me prejardhje nga Palaci i Skënderajt , mbajti fjalimin mobilizues pranë Kullës së Ahmet Delisë së Prekazit , trimat e të cilit fshat , në periudha të ndryshme kohore ndërruan ritmin monoton të historisë dhe mbeten në kujtesën e kombit si shembujt më tipik se si vdiset për t’u bërë tapia e kësaj toke.
 
Më 1912, Ahmet Delia i kundërvihet hordhive të armatosura serbe që terrorizonin fshatin me ç’rast vret disa ushtarë serbë. Nga kjo ditë, për kohë të gjatë ndërron kursi i sjelljes së policisë dhe ushtrisë serbe ndaj popullatës së pafajshme. Nuk hyhet kohë e pa kohë për të bastisur shtëpitë shqiptare.
 
Por jo vetëm Prekazi sfidoi pushtuesit e sidomos hegjemoninë serbe. E gjithë Drenica ishte log betejash në krye me Azem e Shotë Galicën në vitet e njëzeta kur hegjemonia serbe po bënte përpjekje të shpërngulë me terror shqiptarët për ta konolizuar atë me sllavë, e gjthë Drenica u përgjak në vitin 1945 ngase bijt e sajë po kuptonin fare mirë se po bëhej tradhëti dhe trojet shqiptare prapë po ngelnin nën thundrën sllave.
 
Më1981Më 1981, [[Tahir Meha ]], i po këtij fshati, tregon se si i dilet zot vatanit . Ngujohet në kullë dhe lufton derisa me tanke ushtria moderne jugosllave ia bën rrafsh me tokë kullën e Emin Latifit – gjyshit të tij dhe bashkëluftëtarit të Azem Galicës .
 
Ushtria Çlirimatare e Kosovës (UÇK) është themeluar në këto troje dhe me të vërtetë Skënderaj konsiderohet treva më kryengritëse e Kosovës dhe trojeve tjera shqiptare.
 
Operacionet militare të ushtrisë serbe në mars të vitit 1998 në Prekaz kundër udhëheqësit të UÇK Adem Jashari paraqesin fillimin e luftës së përgjakshme kundër pushtuesve serb. Adem Jashari, Komandanti legjendar i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës(UÇK-së) përfundimisht i bëri të ditur botës se sa është i lidhur për trualli dhe çfarë sakrificash në përmasa mitike është në gjendje të përballojë për lirinë e atdheut njeriu shqiptar e në veçanti shqiptari i Drenicës.
 
== Gjeografia ==
===Pozita gjeografike===
Komuna e Skënderajt zë vend qendror në Drenicë, shtrihet në një sipërfaqe prej 378 km2km². Në veri kufizohet me Komunën e Mitrovicës, në lindje me Vushtrrin, në jugëperëndim me Drenasin (Gllogovcin) dhe Klinën, ndërsa në përendim me Burimin (Istogun). Nëpër Komunë kalojnë rrugë të rëndësishme automobilistike të cilat e lidhin me qendrat e tjera të Kosovës.
 
Territori i Komunës së Skenderajt ka konfiguracion kodrinoro-malorë me lartësi mbidetare mesatare prej 500-700m700 m, kurse pikën më të lartë e paraqet maja e Qyqavicës me lartësi 1 117 m.
 
Komuna e Skënderajt zë vend qendror në Drenicë, shtrihet në një sipërfaqe prej 378 km2. Në veri kufizohet me Komunën e Mitrovicës, në lindje me Vushtrrin, në jugëperëndim me Drenasin (Gllogovcin) dhe Klinën, ndërsa në përendim me Burimin (Istogun). Nëpër Komunë kalojnë rrugë të rëndësishme automobilistike të cilat e lidhin me qendrat e tjera të Kosovës.
 
Territori i Komunës së Skenderajt ka konfiguracion kodrinoro-malorë me lartësi mbidetare mesatare prej 500-700m, kurse pikën më të lartë e paraqet maja e Qyqavicës me lartësi 1 117 m.
 
Ka reliev të butë, përshkohet me lugina lumenjësh të vegjël, kryesisht dominon klimë e mesme kontinentale që karakterizohet me dimëra të ashpër, vera të thata me temperatura të larta e reshje të pakta, ndërsa ka një florë dhe faunë të pasur.
Në Komunën e Skënderajt banojnë mbi 72 mijë banorë ku 99% janë shqiptarë. Në strukturën e popullsisë kryesisht dominon mosha e re dhe atë: 47 % deri në moshën 20 vjeçare, 48 % nga 20-60 vjeçë, ndërsa vetem 5 % të moshuar mbi 60 vjeçë. Shtimi natyrorë ka një shkallë të lartë, mbi 28 promila me një shkallë të ulët të vdekshmërisë rreth 5 promila.
 
Komuna e Skënderajit si pozicion gjeografik gjendet në qendër të Kosovës, 50 km në veriperndim të kryeqytetit të Kosovës Prishtinës.
Line 127 ⟶ 124:
* Ditët më të vonshme 3.05
 
Lagështia relative mesatare vjetore e ajrit është 71.,4 %. Lagështia relative mesatare sipas stinëve në verë ështe 62.,5 %, në pranverë 68.,5 %, në vjeshtë 72.,6 % dhe ne dimër 81.,6 %.
 
== Karakteristikat hidrografike ==
Terreni në të cilin është komuna e Skenderajt i takojnë slivit të Detit Adriatik. Në lindje të komunës rrjedh lumi Klina, rrjedha e majtë e Drinit të Bardhë. Në lindje dhe juglindje rrjedhin lumejtë Sitnica dhe Drenica.
 
Line 159 ⟶ 156:
 
==Pasuritë natyrore të Komunës==
Territori i Komunës së Skënderajt në pikëpamje gjeologjike nuk është hulumtuar mjaft., kështu që janë të nevojshme hulumtimet e mëtutjeshme në këtë drejtim.
 
Territori që përfshin komuna e Skënderajit nuk ka hulumtime të mjaftueshme nga aspekti gjeologjik andaj të dhënat që do ti japim me sa vijon nuk janë të gjitha të dhënat për pasuritë nëntokësore që mundë t’i këtë komuna.
Line 180 ⟶ 177:
 
== Kultura ==
Para masave të dhunëshme serbe të viteve [[1990]]-[[1999]], komuna e Skënderajt ka pasur 7 [[biblioteka publike]] me 68.344 [[libra]]. Biblioteka kryesore ka pasur 20.253, derisa degët e saj në Likoc, Turizek, Runik, Klinë e Epërme dhe Prekaz i Epërmë kanë pasur 48.091 libra. Pas [[Lufta e Kosovës|luftës]] të gjitha degët për rreth kanë qenë djegur nga "dora e zezë" serbe, por biblioteka kryesore në Skënderaj, pos disa dëmtimeve, ka mbijetuar. Si pasojë, të gjashtë degët me 48.091 libra kanë qenë djegur në këtë komunë.
 
== Politika ==
Pas luftes se fundit ne Kosove, Skenderaj eshte udhehequr nga Partia Demokratike e Kosoves e cila i ka fituar zgjedhejt ne te gjitha rastet me mbi 85%.
 
== Të tjera ==
Line 218 ⟶ 215:
|- bgcolor="#f5f5f5"
|1991 regj.<small><sup>*</sup></small>||63,668|| 98,5|| 812|| 1,3
|colspan="4" |<center> 166 (“të tjerë”) ; 0.,2 %</center>|| 64,646
|- bgcolor="#fffaf0"
|Januar 1999<small><sup>*</sup></small>||65,000<small><sup>*</sup></small>|| N/A|| 291|| N/A|| N/A|| N/A|| N/A|| N/A|| 65,000<sup>*</sup>
Line 227 ⟶ 224:
|}
 
== Burim i të dhënave ==
* <small>Dokumente të [[OSCE]]-së të gjetura në internet në vitin [[2006]], për profilet e komunave të Kosovës: [http://www.osce.org/documents/mik/2005/02/1278_en.pdf mik/2005/02/1278_en.pdf]</small>
* <small>Dokumente të [[Rrjeta Elektronike e Organizatave Mjedisore Kosovare|Rrjetës Elektronike të Organizatave Mjedisore Kosovare]] - Sharri.net [[2006]]: [http://www.sharri.net/admin/editor/downloads/komunat/skenderaj.pdf skenderaj.pdf]</small>