Versioni i datës 12 qershor 2010 20:34 redakto Flogin95 (diskuto \| kontribute) 48 edits No edit summary ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 12 qershor 2010 21:27 redakto zhbëje Mikullovci11 (diskuto \| kontribute) Redaktorët 6.759 edits korr. Ndryshimi më pas →
Rreshti 11: '''Grade:'''Admiral i flotes ---- '''Betejat:'''Beteja e kepit te shen. Vincent ---- ~~. .~~Beteja e Nilit]]<br>[[File:Horatio Nelson Signature.svg\|right\|thumb\|200px\|Firma e Horac Nelsonit]] '''Horac Nelson''' (* [[29 ~~shtator~~Shtator]] [[1758]] në Burnham Thorpe, Norfolk - † [[21 ~~tetor~~Tetor]] [[1805]] në Kap Trafalgar, [[Spanja]]) ishte një [[Admirali\|oficer]] [[Anglezët\|anglez]] i njohur për shërbimin e tij në Marinën Mbretërore te [[Anglia\|Anglise]], veçanërisht gjatë luftërave napoleoniane. Ai ka fituar beteja te shumta, nder me te njohurat është beteja e Trafalgarit kunder oficerit francez Vilnev, gjatë së cilës ai e humbi jetën. Nelson ka lindur në një familje të njohur e te suksesshme dhe hyri ne marinë nëpërmjet ndikimit të xhaxhait të tij, Maurice Suckling. Ai shfaqi aftesi te shkelqyera ne drejtimin e flotes dhe u ngrit shpejt ne detyre (toger ne 1777, komandant ne 1778 dhe kapiten ne 1779) duke shërbyer me komandantët kryesorë detar të periudhës para se të merrte komandën e tij në 1778. Gjate sherbimit te tij Nelsoni u njoh per perdorimin e shkelqyer te shume taktitave te luftes detare. Shperthimi i luftrave te revolucionit francez lejoi Nelsonin te ktheheshe prape ne sherbim, ku ai me se shumti ishte aktiv ne mesdhe. Ai u angazhua ne disa beteja kunder Frances dhe u shqua ne kapjen e Korsikes dhe detyrave pasuese diplomatike me shtetet [[italia\|italiane]]. Nder betejat te asaj periudhe vlen te permendet beteja e kepit te shen. Vinsent në 1797. Menjëherë pas betejës, Nelsoni morën pjesë në betejën e Santa Cruz de Tenerife, ku sulmi i tij deshtoi dhe ai u plagos rende, duke humbur krahun e tij të djathte, dhe u detyrua të kthehet në Angli për tu sheruar. Një vit më pas, ai fitoi një beteje vendimtare kunder Frances në betejën e Nilit dhe qendroi në Mesdhe për të mbështetur Mbretërinë e Napolit kundër një pushtim francez (Gjate asaj periudhe Napoleoni po zhvillonte fushaten e [[Egjipti\|Egjiptit]] 1798-1799). Në 1801 fitoi një tjetër beteje, kësaj radhe mbi danezët në betejën e Kopenhagenit, kjo e fundit mendohej se po merrte pjese ne bllokaten kontinentale te Napoleonit kunder Anglise. Ai më pas urdhëroi bllokimin e flotës franceze dhe spanjolle në Toulon dhe, pas arratisjes së tyre,i ndoqi ata deri ne ujrat e detit te Karaibeve por pa arritur tu jape nje goditje perfundimtare. Pas një kthimi të shkurtër në Angli, ai mori pjese ne bllokadën e Cadiz-it në 1805. Më 21 tetor 1805, flota franko-spanjolle arriti te dilte nga porti dhe flota e Nelsonit arriti ti ndalte në betejën e Trafalgar. Beteja ishte nje nga fitoret më te madha detare të [[Britania e Madhe\|Britanisë]], por Nelsoni u godit nga nje plumb mushqete dhe vdiq para mbarimit te betejes. Trupi i tij u kthye në Angli, ku atij i ishte akorduar një funeral shtetëror. Nelsoni ishte i shquar për aftësinë e tij për të frymëzuar njerezit e tij ne beteje dhe tek ai u pa ai lloj entuziazmi qe nuk ishte diktuar ndonjehere.Nelsoni ishte nje admiral i madh ushtarak dhe nje takticien i shkelqyer,por jo nje strateg i madh.Dogmantizmi detar e ka vleresuar shume 'Formacionin T',taktike e luftes detare e perdorur prej tij,ku nje vije lufte-anijesh formon nje kryq me rreshtin e anijeve armike perballe,cka u lejon te hapin zjarr me baterine e bordit dhe te sjellin me teper topa per mbeshtetje,nderkohe qe presin zjarr vetem nga topat ballore te armikut.Disa aspekte të sjelljes së tij ishin të diskutueshme gjatë jetës së tij dhe pas: ai filloi një lidhje dashurie me Ema Hamilton(dikur e quajtur Ami Lajon) e cila zgjati deri në vdekjen e tij. Gjithashtu, veprimet e tij gjatë fushatës napoleoniane rezultuan në akuza te brutaliteti të tepruar. Nelsoni në momente te ndryshme mund te sillej si mendjemadh,i pasigurt dhe tepër të shqetësuar për famen e tij, por ai ishte edhe i zellshem, patriot dhe perkushtuar per detyren e tij,si dhe kurajoz. Ai u plagos disa herë në luftime, duke humbur një krah dhe shikimin në njërin sy. Vdekja e tij në Trafalgar shfaqi pozitën e tij si një nga figurat më heroike të Anglisë.Monumente të shumta, duke përfshirë 'Column Nelson' në Trafalgar Square, Londër, janë krijuar në nder të tij dhe trashëgimia kulturore e Nelsonit mbetet me ndikim të lartë.▼ ▲Nelsoni ishte i shquar për aftësinë e tij për të frymëzuar njerezit e tij ne beteje dhe tek ai u pa ai lloj entuziazmi qe nuk ishte diktuar ndonjehere.Nelsoni ishte nje admiral i madh ushtarak dhe nje takticien i shkelqyer,por jo nje strateg i madh. Dogmantizmi detar e ka vleresuar shume 'Formacionin T', taktike e luftes detare e perdorur prej tij, ku nje vije lufte-anijesh formon nje kryq me rreshtin e anijeve armike perballe,cka u lejon te hapin zjarr me baterine e bordit dhe te sjellin me teper topa per mbeshtetje, nderkohe qe presin zjarr vetem nga topat ballore te armikut. Disa aspekte të sjelljes së tij ishin të diskutueshme gjatë jetës së tij dhe pas: ai filloi një lidhje dashurie me Ema Hamilton (dikur e quajtur Ami Lajon) e cila zgjati deri në vdekjen e tij. Gjithashtu, veprimet e tij gjatë fushatës napoleoniane rezultuan në akuza te brutaliteti të tepruar. Nelsoni në momente te ndryshme mund te sillej si mendjemadh,i pasigurt dhe tepër të shqetësuar për famen e tij, por ai ishte edhe i zellshem, patriot dhe perkushtuar per detyren e tij, si dhe kurajoz. Ai u plagos disa herë në luftime, duke humbur një krah dhe shikimin në njërin sy. Vdekja e tij në Trafalgar shfaqi pozitën e tij si një nga figurat më heroike të Anglisë.Monumente të shumta, duke përfshirë 'Column Nelson' në Trafalgar Square, Londër, janë krijuar në nder të tij dhe trashëgimia kulturore e Nelsonit mbetet me ndikim të lartë. == Rinia == [[File:Maurice Suckling by Thomas Bardwell.jpg\|thumb\|upright\|Kapiten [[Maurice Suckling]]]] Horac Nelson ka lindur më 29 shtator 1758 në Burnham Thorpe, Norfolk, Angli, i gjashti nga njëmbëdhjetë fëmijët e Nelson Edmund dhe gruas se tij,Catherine. ~~[1]~~ Nëna e tij, e cila vdiq kur ai ishte nëntë, ishte stermbesa e Robert Walpole,kryeministri i Britanisë së Madhe nga 4 prill 1721 – 11 shkurt 1742. ~~[2]~~ Ajo jetoi në fshatin Barsham, Suffolk, dhe u martua me [[Edmund Nelson]] në kishën Beccles, Suffolk, në vitin 1749. Nelson studjoi ne kolegjin 'Paston Grammar School' ne Walsham-in e Veriut, deri ne moshen 12 vjeçare, dhe gjithashtu mori pjesë në Gjimnazin 'King Edward VI' në Norwich.Karriera e tij detare filloi më 1 janar 1771, kur ai u dergua në anijen 'Raisonnable HMS' si një marinar i thjeshte dhe timonier nën ndikimin e xhaxhait te tij ,kapiteni Maurice Suckling,i cili komandonte anijen. Menjëherë pas raportimit në bord, Nelsoni u emërua nënoficer marine dhe filloi trajnimin per oficer.Gjate filleses se karriers se tij, Nelsoni zbuloi se ai vuante nga nje sëmundje detare, një semundje kronike,gje qe ja veshtiresoi lundrimin ne det.▼ ▲Nelson studjoi ne kolegjin 'Paston Grammar School' ne Walsham-in e Veriut, deri ne moshen 12 vjeçare, dhe gjithashtu mori pjesë në Gjimnazin 'King Edward VI' në Norwich.Karriera e tij detare filloi më 1 janar 1771, kur ai u dergua në anijen 'Raisonnable HMS' si një marinar i thjeshte dhe timonier nën ndikimin e xhaxhait te tij ,kapiteni Maurice Suckling,i cili komandonte anijen. Menjëherë pas raportimit në bord, Nelsoni u emërua nënoficer marine dhe filloi trajnimin per oficer.Gjate filleses se karriers se tij, Nelsoni zbuloi se ai vuante nga nje sëmundje detare, një semundje kronike, gje qe ja veshtiresoi lundrimin ne det. == Jeta ushtarake == HMS Raisonnable ishte i ngarkuar në një periudhë tensioni me Spanjën, por kur kjo kaloji,Suckling u transferua në lufte-anijen 'HMS Triumph' dhe Nelson u dergua për të shërbyer në bordin e 'West Indiamen' te anijeve tregtare te firmave te Hibbert, Purrier dhe Horton, në mënyrë që të fitonte përvojë në lundrim. ~~[4]~~Me kete mundesi ai e kaloi dy herë Oqeanin Atlantik, para se të kthehej për të shërbyer si komandant ne anijen e xhaxhait te tij. Nelsoni me vone mori vesh rreth planifikimit te nje ekspedite per ne Artik me qellim qe te zbulohej ndonje rruge-kalimi per ne [[Indi]]. Ai udhetim do te ishte nen komanden e Konstantin Phipps dhe me kërkesën e nipin e tij, Suckling arriti ta hynte Nelosnin ne ekspedite duke sherbyer si nenoficer marine. Gjate udhetimit per ne Polin e Verit ata hasen veshtiresi ne kalimin e shtresave te akujve dhe ajzbergeve dhe pas shume perpjekjesh ata u detyruan te kthehen. Pas kthimit nga ekspedita per ne Britani ne shtator te vitit 1773 Nelsoni u kthye perseri ne 'Triumph'. Me pas Suckling organizoji transferimin e tij per në HMS Seahorse, një nga dy anijet qe po pergatiteshin te lundronin për ne Indine lindore (ky term qe eshte me se shumti i perdorur ne vitet 1600 e me perpara i referohet pjeses jugore te ~~Azise~~[[Azi]]se). ~~[5]~~ Nelson lundroi Indies Lindore më 19 nëntor 1773 dhe arriti në poste britanike në Madras më 25 maj 1774. [7] Nelson dhe Seahorse kaloi pjesën tjetër të vitit cruising jashtë bregut dhe merchantmen shoqëronin. Me shpërthimin e Luftës së anglo-Maratha e parë, flotën britanike vepruar në mbështetje të kompanisë Indisë Lindore dhe në fillim të 1775 Seahorse ishte despatched për të kryer një ngarkesë e parave të kompanisë në Bombei. Më 19 shkurt dy të Hyder Aliut ketches sulmuar Seahorse, qe e shtyri të tyre pas një shkëmbimi të shkurtër zjarri. Kjo ishte përvoja e parë Nelson e betejës. [8] pjesën tjetër të vitit që kaloi shoqerimit konvoje, gjatë së cilës ai vazhdoi të zhvilluar navigacion tij dhe anijeve trajtimin e aftësive. Në fillim të 1776 Nelson kontraktuar malaries dhe u bë i sëmurë rëndë. Ai ishte shkarkuar nga Seahorse më 14 mars dhe u kthye në Angli në bordin e HMS Dolphin. [9] Nelson kaloi recuperating gjashtë-mujor fluturim dhe kishte shëruar pothuajse deri në kohën që ai mbërriti në Britani në shtator 1776. mbrojtës i tij, të thithjes, kishte ngritur në postin e Kontrollorin i Marinës në 1775, dhe të përdorur ndikimin e tij për të ndihmuar në promovimin e mëtejshëm të fituar Nelson. [2] [10] Nelson u emërua toger i ngarkuar në bordin e HMS Worcester, i cili ishte rreth të lundrojë për të Gjibraltar. [11]▼ ▲Nelson lundroi Indies Lindore më 19 nëntor 1773 dhe arriti në poste britanike në Madras më 25 maj 1774. ~~[7]~~ Nelson dhe Seahorse kaloi pjesën tjetër të vitit cruising jashtë bregut dhe merchantmen shoqëronin. Me shpërthimin e Luftës së anglo-Maratha e parë, flotën britanike vepruar në mbështetje të kompanisë Indisë Lindore dhe në fillim të 1775 Seahorse ishte despatched për të kryer një ngarkesë e parave të kompanisë në Bombei. Më 19 shkurt dy të Hyder Aliut ketches sulmuar Seahorse, qe e shtyri të tyre pas një shkëmbimi të shkurtër zjarri. Kjo ishte përvoja e parë Nelson e betejës. ~~[8] pjesën~~Pjesën tjetër të vitit që kaloi shoqerimit konvoje, gjatë së cilës ai vazhdoi të zhvilluar navigacion tij dhe anijeve trajtimin e aftësive. Në fillim të 1776 Nelson kontraktuar malaries dhe u bë i sëmurë rëndë. Ai ishte shkarkuar nga Seahorse më 14 mars dhe u kthye në Angli në bordin e HMS Dolphin. ~~[9]~~ Nelson kaloi recuperating gjashtë-mujor fluturim dhe kishte shëruar pothuajse deri në kohën që ai mbërriti në Britani në shtator 1776. mbrojtës i tij, të thithjes, kishte ngritur në postin e Kontrollorin i Marinës në 1775, dhe të përdorur ndikimin e tij për të ndihmuar në promovimin e mëtejshëm të fituar Nelson. ~~[2] [10]~~ Nelson u emërua toger i ngarkuar në bordin e HMS Worcester, i cili ishte rreth të lundrojë për të [[Gjibraltari\|Gjibraltar]]. ~~[11]~~ == Lidhje të jashtme == {{commons}} * [http://www.aboutnelson.co.uk/ Nelson, histori] [[Kategoria:Lindje 1758]] [[Kategoria:Vdekje 1805]] [[ang:Horatio Nelson]]

Horatio Nelson: Dallime mes rishikimesh