Tiranozauri: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v roboti shtoj: de:Tyrannosaurus |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{pp-semi-protected|small=yes}}
{{Tn|Osborn]], 1905
| name = ''Tyrannosaurus''▼
| image = Stan the Trex at Manchester Museum.jpg▼
| image_width = 250px▼
| image_caption = ''Tyrannosaurusi'' i mbi quajtur Stan në Museun e Manchesterit▼
| regnum = [[Animal]]ia▼
| phylum = [[Chordata]]▼
| classis = [[Reptile|Reptilia]]▼
| superordo = [[Dinosauria]]▼
| ordo = [[Saurischia]]▼
| subordo = [[Theropoda]]▼
| superfamilia = [[Tyrannosauroidea]]▼
| familia = [[Tyrannosauridae]] ▼
| genus = '''''Tyrannosaurus'''''▼
| subdivision_ranks = [[Speciet]]
| subdivision =
Line 27 ⟶ 13:
[[Skeda:Trex1.png|thumb|left|madhësia ë njeriut dhe Tyrannosaurus]]
'''Tyrannosaurus''' nga [[Greqisht|Greqishtja]] τυραννος (tyrannos, që do të thotë "tiran") dhe σαυρος (sauros, që do taxobox
'''Tyrannosaurus''' nga [[Greqisht|Greqishtja]] τυραννος (tyrannos, që do të thotë "tiran") dhe σαυρος (sauros, që do të thotë "hardhucë"), ishte një lloj dinosauri teropod. Specia '''Tyrannosaurus rex''' ('rex' që do të thotë 'mbret' në [[Latinisht]]), gjerësisht i njohur si T. rex, është mjaft i njohur ndërkombtarisht.Jetonte në territoret e sotme perëndimore të [[Amerika Veriore|Amerikës Veriore]] , në një gamë më të gjerë se tyrannosauridët e tjerë. Fosilet janë gjetur në një gamë të gjerë formacionesh shkëmbore të cilat datojnë që nga tre milion vitet e fundit të [[Periudha Kretake|Periudhës Kretake]] (pas [[Periudha Xhurasike|Periudhës Xhurasike]]), afërsisht 68 deri 65 milion vjet më parë. ▼
▲| name = ''Tyrannosaurus''
▲| image = Stan the Trex at Manchester Museum.jpg
▲| image_width = 250px
▲| image_caption = ''Tyrannosaurusi'' i mbi quajtur Stan në Museun e Manchesterit
▲| regnum = [[Animal]]ia
▲| phylum = [[Chordata]]
▲| classis = [[Reptile|Reptilia]]
▲| superordo = [[Dinosauria]]
▲| ordo = [[Saurischia]]
▲| subordo = [[Theropoda]]
▲| superfamilia = [[Tyrannosauroidea]]
▲| familia = [[Tyrannosauridae]]
Si tyrannosauridët e tjerë, ''Tyrannosaurus'' ishte mishngrënës me dy këmbë me një kafkë të madhe që balancohej nga bishti i gjatë dhe i rëndë. Relative kundrejt gjymtyrëve të prapme,të cilat ishin të mëdha dhe të fuqishme,gjymtyrët e përparme të Tyrannosaurusit ishin të vogla, edhe pse shumë të fuqishme për madhësinë e tyre, dhe zhvilluan dy gishtërinj me kthetra. Megjithëse teropodët e tjerë e rivalizonin apo tejkalonin T-Rex-in në madhësi, ai ishte tyrannosaurid më i madh që njihet dhe një nga grabitqarët tokësorë më të medhenj që njihet,12.8 metra i gjatë dhe peshonte deri në 6.8 ton.Duke qenë grabitqari më i madh në ekosistemin e tij T-Rexi mund të ketë qenë një grabitqar alfa që gjuante hardosaurë dhe ceraptosinsë, megjithatë disa shkencëtarë kanë hedhur hipoteza se ''Tyrannosaurus rexi'' mund të ketë qenë një "mbledhës" (specie e cila ha trupat enjë individi të vrarë jo nga një grabitqar i të njejtit lloj me qëllim për t'u ngrënë. Debati midis palentologëve nëse ''Tyrannosaurusi'' ishte grabitqar alfa apo "mbledhës" është një nga debatet më të mëdha në paleontologji.
Më shumë se 30 ekzemplarë të ''Tyrannosaurus rexit'' janë identifikuar,shumë prej të cilëve janë thuajse skeletë të plotë.
▲
== Sintetizimi i proteinës së Tyrannosaurus rex-it ==
Kockat e fosilizuara tëaurve dhe shpendëve të sotëm.
Kockat e fosilizuara të një Tiranosauri Rex (Tyrannosaurus rex), rezervonin një surprizë per shkencëtarët: proteina me një moshë prej 67 miliona vitesh. Nje risi, pasi deri me sot, mbijetesa e proteinave ishte cilësuar e pamundur për më shumë se 1 milion vjet. Ekipi i Mari Shueicer ([[Mary Schweitzer]]) i universitetit të Karolinës së Veriut ([[SHBA]]) ka arritur të vecojë një pjesë të fibrave elastike, përbërës kryesor organik i kockave, nga të cilat është arritur të sintetizohet proteina e T-Rex-it. Proteina e zbuluar është krahasuar me proteinat e kafshëve te sotme. Rezultati: proteina e dinosaurit ka 58% ngjashmeri me atë të pulës. Një tjetër prove që mbron hipotezën e një lidhjeje midis dinosaurve dhe shpendëve të sotëm.▼
== Lidhje të jashtme ==
Rreshti 59:
[[gl:Tyrannosaurus rex]]
[[he:טירנוזאור רקס]]
▲
[[hu:Tyrannosaurus]]
[[id:Tyrannosaurus rex]]
| |||