Wikipedia

Dallime mes rishikimeve të "Mahavira"

Artikulli Diskutim

Mahavira (redakto)

Versioni i datës 15 qershor 2010 15:30

2 bytes removed ,  12 vjet më parë
v
U kthyen ndryshimet e 83.170.92.9 (diskutimet) në versionin e fundit nga Kristiani95.
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
PamorTekst wiki
No edit summary
v (U kthyen ndryshimet e 83.170.92.9 (diskutimet) në versionin e fundit nga Kristiani95.)
|}}
 
'''Mahavira''' ([[Sanskritisht]] महावीर dhe në gjuhën [[Gjuha Tamile|Tamile]] அருகன்("Arugan") që do të thotë "Hero i Madh", tradicionalisht 599&nbsp;– 527 p.r.l.k<ref>"Mahavira." Britannica Concise Encyclopedia. Encyclopædia Britannica, Inc., 2006. Answers.com 28 Nov. 2009. http://www.answers.com/topic/mahavira</ref>) është emri që zakonisht lidhet me të urtin indian '''Vardhamana''' ([[Sanskritisht]]: वर्धमान "duke u rritur") që themeloi ato që janë sot parimet qendrore të Jainizmit. Sipas traditës së Jainit, ai ishte Tirthankara i 24-t dhe i fundit>th</sup>. Në gjuhën Tamile, ai quhej ''Arugan'' ose ''Arugadevan''. Ai ishte gjithashtu i njohur në tekste si ''Vira'' ose ''Viraprabhu'', ''Sanmati'', ''Ativira'',dhe ''Gnatputra''. Në në Mahavir Jayanti, festa më e rëndësishme fetare e shkrimet budiste Pali Canon, ai quhet Nigantha Nātaputta.
 
==Jeta==
===Lindja e Princit Vardhaman===
[[Skeda:Queen Trishala Dream.JPG|thumb|left|Mbretërersha Trishala dhe katëmbëdhjetë ëndrat e saj]]
Në një vend të quajtur Kshatriyakunda në mbretërinë e lashtë të Lachuar në Distriktin Jamui në Biharin (qytet në Indi) e ditëve të sotme, वर्धमान "duke u rritur") që themeloi ato që janë sot parimet qendrore të Jainizmit. Sipas traditës së Jainit, ai ishte Tirthankara i 24-t dhe i fundit>th</sup>. Në gjuhën Tamile, ai quhej ''Arugan'' ose ''Arugadevan''. Mahavira u lind nga Mbreti Siddartha dhe Mbretëresha Trishala më 12 Prill sipas kalendarit Gregorian. Kur akoma qe në barkun e mamasë, besohej se ai i sillte pasuri dhe begati gjithë mbretërisë, për këtë arsye ai u quajt Vardhaman. Mbretëresha Trishala pati 14 ëndrra të mbara para se të lindte Vardhamanin, shenja që profetizonin ardhjen e një shpirti të madh.
 
Tradita jainiste thoshte se pas lindjes së tij, Indra e la në një vaskë të mbushur me qumësht të hyjnive dhe i kreu ritualet për Tirthankar-in e ardshëm dhe më pas iu kthye mamasë së vet, Trishalës.
 
Ditëlindja e Vardhamanit festohet në Mahavir Jayanti, festa më e rëndësishme fetare e jainistëve kudo në botë.
 
===Vitet e para===
Filozofia e Mahavirës ka tetë principe kryesore – tre janë metafizike dhe pesë janë etike. Objektivi është të ngrenë cilësinë e jetës.
 
Mahavira predikonte se nga përjetësia, çdo qenie e gjallë (shpirti) është në lidhje me atome karmike të akumuluara nga veprimet e mira dhe të këqija. Në një gjendje iluzioni karmik, individi kërkon kënaqësi të përkohshme dhe iluzive në zotërimet materiale, që janë rrënja e shkaqeve të mendimeve të dhunshme dhe veprimeve si inati, urrejtja, zilia, dhe të tjera. Kjo rezulton në akumulimin e mëtejshëm të ''karmës''.
Mahavira predikonte se nga përjetësia, çdo drejtë (''samyak-darshana''), njohurisë së drejtë (''samyak-gyana''), dhe sjelljes së drejtë (''samyak-charitra'''). Në zemër të sjelljes së drejtë për Jainistët janë pesë betimet e mëdha:▼
 
▲MahaviraPër predikontetu seçliruar nga përjetësiavetja, çdoMahavira mësoi nevojshmërinë e besimit të drejtë (''samyak-darshana''), njohurisë së drejtë (''samyak-gyana''), dhe sjelljes së drejtë (''samyak-charitra'''). Në zemër të sjelljes së drejtë për Jainistët janë pesë betimet e mëdha:
 
* (''[[Ahimsa]]'') – të mos i shkaktosh dëme qenieve të tjera të gjalla;
Mahavira mësonte se meshkujt dhe femrat janë shpirtëra të barabartë dhe se të dy mund të heqin dorë nga bota për të kërkuar moksh-in ose lumturinë e përjetshme.
 
Mahavira tërhiqte njerëz nga çdo shtresë, të pasur dhe qenie e gjallë (shpirti) është në lidhje me atome karmike të akumuluaravarfër, nga veprimet e mirameshkuj dhe të këqijafemra. NëAi njëi gjendjeorganizoi iluzionindjekësit karmik,e individitij kërkonnë kënaqësikatër tërende; përkohshmemurg dhe iluzive në zotërimet materiale(''Sadhu''), qëmurgeshë janë rrënja e shkaqeve të mendimeve të dhunshme dhe veprimeve si inati(''Sadhvi''), urrejtja,laikë zilia(''Shravak''), dhe tëlaike tjera(''Shravika''). Kjo rezultonlloj nërenditjeje akumuliminnjihet esi mëtejshëm''Chaturvidh tëJain ''karmësSangh''.
 
Për tu çliruar nga vetja, Mahavira mësoi nevojshmërinë e besimit të të varfër, meshkuj dhe femra. Ai i organizoi ndjekësit e tij në katër rende; murg (''Sadhu''), murgeshë (''Sadhvi''), laikë (''Shravak''), dhe laike (''Shravika''). Kjo lloj renditjeje njihet si ''Chaturvidh Jain Sangh''.
 
Predikimet e Mahavirës u ruajtën nga dishepujt e tij të menjëhershëm në ''Agam Sutras'' (dorëshkrime). Me kalimin e kohës shumë ''Agam Sutras'' janë humbur, shkatërruar ose ndryshuar. Rreth një mijë vjet pas kohës së Mahavirës, ''Agam Sutras'' u shkruajtën në ''Tadpatri'' (letra me gjethe palme që përdoreshin atëherë për të bërë libra). Jainistët Swetambar i pranojnë këto ''sutras'' si mësime autentike kurse Jainistët Digambar i përdorin ato si referenca.
 
Jainizmi ekzistonte edhe përpara Mahavirës dhe jainistmësimet (''Sangh'')e utij rritbazoheshin mënë shumëato etë uparaardhësve bëtë mëtij. iKështu ndërlikuar.që KishteMahavira ndarjeishte nëmë pikashumë tënjë vogla,reformator megjithësedhe atopromovues nuksesa ndikoninthemelues mbii doktrinatnjë origjinalebesimi të Mahavirësri. BrezatAi endoqi mëvonshëm panë filliminbesimet e ritualevevendosura dhemirë kompleksitetevetë qëparaardhësit disatë itij, kritikuanTirthankar-it qëParshvanath. vendosninMegjithatë, MahavirënMahavira dhei ''Tirthankar-ëtriorganizoi eparimet tjerë''filozofike nëtë fronJainizmit në mënyrëqë të ngjashmekorrespondonin me hyjnitëkohën e hindutij.
 
Pak shekuj pas Nirvanës së Mahavirës, sekti fetar jainist (''Sangh'') u rrit më shumë e u bë më i ndërlikuar. Kishte ndarje në pika të vogla, megjithëse ato nuk ndikonin mbi doktrinat origjinale të Mahavirës. Brezat e mëvonshëm panë fillimin e ritualeve dhe kompleksiteteve që disa i kritikuan që vendosnin Mahavirën dhe ''Tirthankar-ët e tjerë'' në fron në mënyrë të ngjashme me hyjnitë hindu.
 
[[Image:PavaPansara.jpg|thumb|Kopje e tempullit Pavapuri në Pansara. Mahavira arriti Nirvanën në Pavapuri.]]
[[File:Westindischer Maler um 1400 001.jpg|right||thumb|300px|Folio nga Kalpasutra (Libri i Rregullave të Shenjta) nga Acharya Bhadrabahu, rreth 1400 p.s.l.k]]
 
Ekzistojnë tekste të ndryshme Jainiste që përshkruajnë jetën e Lord Mahavirës. Më e shquara prej tyre është Kalpasutra nga Acharya Bhadrabahu I. Biografia e mësimetparë sanskrite e tijMahavirës bazoheshinishte në''Vardhamacharitra'' atonga tëAsaga paraardhësvemë të853 tijp.s.l.k. Kështu<ref>{{cite qëbook Mahavira|title=Lord ishteMahāvīra mëand shumëhis njëtimes, reformatorLala dheS. promovuesL. sesaJain themeluesResearch iSeries një|last= besimiJain të|first=Kailash ri.Chand Ai|authorlink= ndoqi|coauthors= besimet|year=1991 e|publisher=[[Motilal vendosuraBanarsidass]]|location= mirë|isbn=8120808053 të|page= paraardhësit të tij, Tirthankar-it Parshvanath59|url=http://books.google.co.in/books?id=0UCh7r2TjQIC&pg=PA341&lpg=PA341&dq=asaga+9th+century+poet&source=bl&ots=9hmuD0MAsf&sig=2qxwBO1G_4alg8v9KXbzJuFZZ9M&hl=en&ei=1_SKSojFDYPe7AOJyrGgDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1#v=onepage&q=&f=false Megjithatë,|ref= Mahavira i riorganizoi parimet filozofike të Jainizmit që të korrespondonin me kohën e tij.|accessdate=}}</ref>
 
Pak shekuj pas Nirvanës së Mahavirës, sekti fetar parë sanskrite e Mahavirës ishte ''Vardhamacharitra'' nga Asaga më 853 p.s.l.k. <ref>{{cite book |title=Lord Mahāvīra and his times, Lala S. L. Jain Research Series |last= Jain |first=Kailash Chand |authorlink= |coauthors= |year=1991 |publisher=[[Motilal Banarsidass]]|location= |isbn=8120808053 |page= 59|url=http://books.google.co.in/books?id=0UCh7r2TjQIC&pg=PA341&lpg=PA341&dq=asaga+9th+century+poet&source=bl&ots=9hmuD0MAsf&sig=2qxwBO1G_4alg8v9KXbzJuFZZ9M&hl=en&ei=1_SKSojFDYPe7AOJyrGgDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1#v=onepage&q=&f=false |ref= |accessdate=}}</ref>
 
Shih gjithashtu:
* "Lord Mahavira dhe kohët e tij" by Kailash Chand Jain (1991) Motilal Banarsidass Publishers PVT LTD Delhi (India)
* "Lord Mahavira (Një studim nga perspektiva historike)" by Bool Chand ( 1987 ) P.V. Research Institute I.T.I Road Varanasi 5 (India)
* "Lord Mahavira në sytë e të huajve" by Akshaya Kumar Jain (nga ''Acaranga1975 Sutra'') Meena Bharati New Delhi 110003 (India)
 
==Thënie==▼
 
* "Kur ai u ul [në meditim]... ata i prenë mishin... i shkulën flokët... e ngritën në ajër dhe... e hodhën përtokë... I Nderuari e mërziti dhimbjen." Shri(nga Mahavir''Acaranga Swami Jain temple in Osiya]Sutra'')▼
 
==Shënime==
*[http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/mahavira.html http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/mahavira.html]
*[http://www.jainguru.com/mahabir.html http://www.jainguru.com/mahabir.html]
*[http://www.shriosiyamataji.org/mahavirswamitemplehistory.html byShri AkshayaMahavir KumarSwami Jain (temple 1975in ) Meena Bharati New Delhi 110003 (India)Osiya]
 
▲==Thënie==
 
▲* "Kur ai u ul [në meditim]... ata i prenë mishin... i shkulën flokët... e ngritën në ajër dhe... e hodhën përtokë... I Nderuari e mërziti dhimbjen." Shri Mahavir Swami Jain temple in Osiya]
*[http://jainreligion.in/Jain-Tirth/Bhagwan-Mahavir-Swami-Message-Urjayant-sagar.asp Mahavir Swami]
 
Jyothis
36

edits

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Speciale:MobileDiff/773005"