Dushanbe: Dallime mes rishikimesh

'''Dushanbe''' (Tajik: Душанбе, Dushanbe, Dyushambe deri në 1929, Stalinabad deri në 1961), është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i [[Taxhikistani]]. Qyteti në vitin 2008 numëronte 679.400 banorë. Dushanbe do të thotë "e hënë" në Tajik, emri pasqyron faktin se qyteti u rrit në faqen e një fshati që fillimisht popullohej vetëm ditën e hënë sepse atëherë hapej tregu.

 

I ndodhur ndërmjet të dy lumenjve, Varzob dhe Kofarnihon, Dushanbe (دوشنبه) është kryeqyteti i Taxhikistanit. Mbetjet arkeologjike datojn në shekullin e V para Krishtit të cilat janë zbuluar në këtë zonë, ka pak për të sugjeruar se Dushanbe ka qenë më shumë se një fshat i vogël deri rreth 80 vjet më parë. Në 1920, Emiri i fundit Bukhara shkurtimisht u strehuar në Dushanbe (quajtur atëherë Dyushambe) pasi u përmbys nga revolucioni bolshevik. Ai iku në [[Afganistan]] pasi Ushtria e Kuqe pushtoj zonën.

 

Sovjetikët e shndërruan zonën në një qendër për prodhimin e pambukut dhe mëndafshit, dhe u zhvendosën me dhjetëra mijëra njerëz në qytet nga i gjithë [[Bashkimi Sovjetik]]. Popullsia u rrit edhe me mijëra taxhikë që migruan në Taxhikistan pas transferimit të Bukhara Samarkand dhe në uzbekisht SSR. Një qytet i qetë dhe relativisht i begatë nën sundimin sovjetik, Dushanbe ka qenë shtëpi e një universiteti dhe një Akademie Shkencore Taxhike. Trazirat e rënda të shkurtit 1990, Moska planifikoj të zhvendosen dhjetëra mijëra refugjatëve armen në Taxhikistan. trazirave Dushanbe të ushqyera kryesisht me shqetësimet në lidhje me mungesat e strehimit për popullsinë Taxhike, por kjo përkoi me një valë trazirash nacionaliste që përfshinë Transcaucasia dhe shtetet e tjera të Azisë Qendrore gjatë epokës Gorbachev. Qyteti u dëmtua rëndë si rezultat i Luftës Civile në Taxhikistan (1992-1997). Megjithatë me zhvillimin e ekonomisë taxhike Dushanbe u shndërrua në një qendër tregtare me rritje të shpejtë, kulturore dhe industriale. U ngritën monumentet dhe statujat përkujtimore të së kaluarës Persiane.

 

 

* {{flagicon|Zambia}} [[Lusaka]], [[Zambia]] (1966)

* {{flagicon|Turkey}} [[Ankara]], [[Turqi]] (11 December 2003)

 

{{commonscat|Dushanbe}}

* [http://www.dushanbepics.blogspot.com Dushanbe pictures through eyes of westerner]

* [http://www.iranica.com/articles/v7/v7f6/v7f641.html Encyclopedia Iranica article on Dushanbe]

* [http://www.wikimapia.org/#y=38570000&x=68780000&z=13&l=0&m=h Dushanbe on [[wikimapia]]]

* [http://www.tajik-gateway.org/images/country/dusgerb_t.jpg Dushanbe City Coat of Arms]

* [http://www.boulder-dushanbe.org/ Boulder-Dushanbe Sister Cities]

[[bg:Душанбе]]

[[bn:দুশান্‌বে]]

[[bs:Dušanbe]]

[[ca:Duixanbe]]