[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v roboti shtoj: kl:Santiago (Chile)
v roboti ndryshoj: ay:Santiago de Chile; cosmetic changes
Rreshti 1:
[[FiguraSkeda:Stgo centre.jpg|350px|thumb|Shikimi i Santiago, [[Kili]]]]
'''Santiago i Kilit''' apo thjesht '''Santiago''' është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i [[Kili|Kilit]]t dhe qendra e Zonës Metropolitane që njihet si '''Gran Santiago'''.
 
Edhe pse konsiderohet si një qytet i madh, Santiago nuk është një njësi e vetme administrative, por në të kundërtën është pjesë e territorit të 37 komuna, nga të cilat 26 prej tyre janë krejtësisht brenda urbane dhe 11 radio me disa jashtë ai. Pjesa më e madhe e qytetit është në kuadër të [[Provincës së Santiago]], me disa zona brenda krahinat [[Provincës së Maipo|Maipo]], [[Provincës së Cordillera|Cordillera]] dhe [[Provincës së Talagante|Talagante]].
Rreshti 10:
== Historia ==
=== Origin ===
[[FiguraSkeda:Fundacion de Santiago.jpg|drejtë|300px|thumb|''"Santiago e Themelimit"'', afër Pedro Lira (1858).]]
Sipas disa kërkime arkeologjike, besohet se e basenit Santiago ishin grupet e para të njeriut në 10.000 a. C. Këto grupe ishin kryesisht nomade gjuetar-gatherers, i cili u zhvendos nga bregu i brendshëm në kërkim të guanacos gjatë tret malore. Gati 800 vjet, filloi të parë për shkak të banorëve të vendosur në formimin e komuniteteve bujqësore Mapocho përgjatë lumit, kryesisht fasule, patate dhe misër, dhe zbutje e auquenidos të zonës.
 
Rreshti 20:
 
=== Kolonial Santiago ===
[[FiguraSkeda:Plan de la Ville de Santiago.jpg|200px|thumb|Harta e Santiago, në fillim të shekullit XVIII.]]
Ndërsa Xhejms ishte në prag të zhdukjes nga sulmi indian, një tërmet dhe një seri e përmbytjeve, qyteti filloi të zgjidhin me shpejtësi. Nga të 126 blloqe projektuar nga Gamboa në 1558 tashmë kishte qenë i zënë të dyzetat, dhe në 1580, të gjitha, ndërsa tokës pranë përshëndeti dhjetra mijra bagëtinë. Në fushën e arkitekturës, ata fillojnë të parë për ndërtimin e godinave të rëndësishme në qytet, duke theksuar fillimin e ndërtimit të katedrales gurin e parë në 1561 dhe Kisha e San Francisko në 1572, të dy të ndërtuara kryesisht prej guri dhe adobe .
 
Rreshti 40:
 
=== Santiago i Njëqindvjeçar ===
[[FiguraSkeda:De Plaza de Armas te Santiago.jpg|200px|thumb|Plaza de Armas de Santiago (1906).]]
Duke e Advent e shekullit të ri e qytetit filloi përvoja të ndryshme të ndryshimeve që kanë të bëjnë me zhvillimin e fortë të industrisë. Valparaiso, e cila deri atëherë kishte qenë qendra ekonomike të vendit, ngadalë filloi të humbasë cep me koston e kapitalit. Që në 1895, 75% të prodhimit të industrisë kombëtare ishte e kapitalit dhe vetëm 28% në port dhe në 1910, bankave kryesore dhe dyqane ishin instaluar ne qender te qytetit, duke i lënë Valparaiso.
 
Rreshti 50:
 
=== Popullsia Shpërthimi ===
[[FiguraSkeda:Ollas comunes en 1932.jpg|200px|left|thumb|Femrat përgatiten "Ollas Comunes" në 1932.]]
Në fund të 1920, regjistrimi vlerësuar një popullsi prej 507.296 njerëz në Santiago, e cila arriti deri në 13.6% të totalit të popullsisë. Kjo përfaqësonte një rritje prej 52,47% mbi regjistrimin e 1907, një rritje vjetore prej 3.3%, pothuajse tre herë më shumë se kombëtare figurë. Ky rritje është kryesisht shpjegohet me ardhjen e fshatarëve nga jugu i cili erdhi për të punuar në fabrika dhe hekurudhat në ndërtim e sipër. Megjithatë, kjo rritje ka qenë përvojë në periferi dhe jo në qytetin veten.
 
Rreshti 60:
 
=== Gran Santiago ===
[[FiguraSkeda:1965 3ra etapa.jpg|200px|left|thumb|Zgjerimi i Santiago në 1965.]]
Në dekadat e mëposhtme, Xhejms vazhduar të rritet në mënyrë unstoppable. Në 1940, qyteti i akumuluar 952.075 banorë, më 1952 kjo shifër arriti në 1.350.409 banorë, në regjistrimin e 1960 arritën 1907378 Santiago. Kjo është reflektuar në rritjen e urbanizimit të zonave rurale në periferi, ku ata zgjidhet klasë e mesme e ulët dhe me familjet e strehimit të qëndrueshëm: në vitin 1930, në zonën urbane kishin një sipërfaqe prej 6500 hektarë, i cili në vitin 1960 arriti në 20900 dhe 1980 erdhi në 38296. Edhe pse pjesa më e madhe e komuniteteve vazhduar të rritet, është kryesisht i përqëndruar në periferik Canyon komuniteteve si në perëndim, në veri dhe Conchalí rezervuari dhe në bujqësi, në jug. Në rastin e pjesën e sipërme të klasës, ajo filloi t'i qasen sektorin e para-Las Condes dhe La Reina. Qendra, në ndryshim, ka humbur popullsisë, duke lënë më shumë hapësirë për zhvillimin e tregtisë, bankat dhe veprimtarive të qeverisë.
 
Rreshti 76:
 
=== Metropolis në Shekullit XXI ===
[[FiguraSkeda:Vitacura at night.jpg|200px|right|thumb|Natën e parë Santiago.]]
Me fillimin e tranzicionit në vitin 1990, qyteti i Santiago dhe kapërceu katër milion banorë, të cilët jetonin kryesisht në jug: Florida u pasua nga numri i banorëve nga Puente Alto dhe Maipú. Real estate zhvillimit në këto komunitete dhe të tjerët si dhe Quilicura Penalolen ishte kryesisht për shkak të ndërtimit të shtëpive për familjet klasë e mesme. Ndërkohë, të ardhurat e familjeve të lartë të zhvendosur në Precordillera dhe të ashtuquajturat Barrio Alto, rritjen e popullsisë së Las Condes dhe duke i dhënë të rritet në komunitetet e reja si dhe Vitacura Vërtet Barnechea. Për më tepër, ndërsa varfëria filloi të bjerë në mënyrë të konsiderueshme, mbetet i fortë, ndarje në dy pjesë në mes të qytetit global dhe prekës slums shpërndara gjatë gjithë kryeqytetit.
 
[[FiguraSkeda:TorreTelefónicaChile perspectiva.jpg|200px|left|thumb|Torre Telefónica, një simbol i rritjes në vitet 1990.]]
Zona e Avenida Providencia ishte përforcuar si një qendër e rëndësishme tregtare në lindje dhe në vitet 1990, ky zhvillim u shty për Barrio Alto, e cila u bë një pol tërheqës për ndërtimin e godinave të gjatë. Kompanitë e mëdha financiare dhe korporatat u krijua në fushën, duke krijuar një vend modern dhe të gjallëruar qendër biznesi i njohur si Sanhattan. E largimit të këtyre kompanive të Barrio Alto dhe ndërtimin e blerjeve të gjitha qendrat rreth qytetit, provokoi një krizë në qendër të qytetit, e cila kishte për të reinvent vetë: pazaret e saj kryesore janë kthyer në rrugë kalimtarësh walkways (të tilla si Paseo Ahumada) dhe prezantuar përfitimet taksave për ndërtimin e ndërtesave të banimit, duke tërhequr kryesisht të rinj.
 
Rreshti 88:
== Gjeografi ==
=== Gjeologjia dhe Relief ===
[[FiguraSkeda:Santiago1std (2).jpg|200px|right|thumb|[[Cordillera de Los Andes]] shikimi nga Santiago]]
Santiago gjendet kryesisht në një rrafshinë të njohur si Santiago basenit. Kjo është pjesë e basenit të Intermediate Depresioni dhe është e qartë nga ana e kufizuar e string Chacabuco në veri, e Andes Mountains në lindje, e ngushtësi e Paine në jug dhe e Cordillera de la Costa. Përafërsisht ka një gjatësi prej 80 km në një drejtim veri-jug dhe 35 km nga lindja në perëndim.
 
Rreshti 97:
Aktualisht, Santiago shtrihet kryesisht ne plain e basenit, me një lartësi midis 400 në zonat perëndimore dhe arritjen e 540 në Plaza Baquedano, paraqiti disa kodrave në fushën e Cerrillos. I ka rrethuar zonën metropolitane disa prej këtyre ishujve, male, si në rastin e Cerro Santa Lucia, Cerro Blanco, e Renca Calán dhe se 800 metra është pika më e lartë të qytetit. Jugperëndimore e qytetit ka një varg kodra shkëmbore disa ishuj brenda pah Cerro Chena. Për të perëndim janë gjithashtu paraqiti disa nga kryesore fazë të Cordillera de la Costa, Kodra e Lartë e dushkut me 2185 metra lartësi, dhe Maipo Lumi i vetëm në zonën e malit sërë humb lartësi.
 
[[FiguraSkeda:Cerro San Cristóbal.jpg|200px|left|thumb|Shikimi i [[Cerro San Cristobal]], Santiago.]]
Gjatë dekadave të fundit, rritjen urbane është zgjeruar kufijtë e qytetit të lindjes më pranë me Andean Precordillera allophones glasë cones ekzistuese. Madje edhe në fusha të tilla si La Dehesa, se me të vërtetë Curro dhe El Arrayan është arritur për të kapërcyer pengesën e 1000 metra lartësi. Disa i ulët foothills e Andes dalin dhe hyn në të basenit, si është e Nëse malore sërë dhe Piramida e kodrës [[Cerro San Cristobal]], në verilindje të sektorit Santiago.
 
Rreshti 103:
 
=== Hydrography ===
[[FiguraSkeda:RíoMapocho.jpg|200px|right|thumb|Mapocho lumit në Santiago]]
Santiago ndodhet në Maipo basenit e lumit, që mbulojnë një fushë të përafërt 15.380 km ². Kanali kryesor ka lindur në malet në juglindje të Santiago, në shpatet e vullkan poshtë malore dhe në formën e një kanion të njohur si Cajon del Maipo. Në këtë fushë, tre kanale kontribues të madh, e lumit që është lindur në kuadrin e vullkan vullkan San Hoze dhe disa kroje të nxehtë dhe banjot Morales, lumi kanalin në të cilin është vendosur më lart suvatoj El Yeso ujëmbledhës, i cili është kryesore të rezervuarit të ujit të pijshëm të gjithë zonën metropolitane, dhe Colorado River. Pas largimit nga zona e para, Maipo të hyjë në pellgun e Santiago, i afërt me rreze të qytetit që shënon kufirin ndërmjet komunës së Puente Alto dhe të sapo inkorporuar qytetin e Pirque. Më pas lumit larg në jugperëndim, duke qenë me rëndësi të madhe për zhvillimin bujqësorë në zonat rurale rreth Santiago, më në fund për të ndjekur rrugën e tij në Oqeani Paqësor, që çon në qytetin e Llolleo në Rajonin e V Valparaíso.
 
Rreshti 111:
 
=== Klima ===
[[FiguraSkeda:Climograma Santiago.png|200px|left|thumb|Climograma.]]
Klima e Santiago është një gjallërim i butë me dimër klimën e reshjeve dhe të zgjatur për sezonin e thatë, i njohur më mirë si klimë mesdhetare kontinentale.
 
Rreshti 118:
Sa për temperaturat, ata ndryshojnë gjatë gjithë vitit nga një mesatare prej 20 ° C në janar të 8 ° C në qershor dhe korrik. Në verë, Xhejms është e nxehtë, duke arritur lehtë mbi 30 ° C dhe një rekord të lartë afër 37 ° C, ndërsa netë në përgjithësi janë të këndshme dhe pak pije freskuese pa uljes prej 15 ° C. Nga ana e tij, gjatë vjeshtës dhe të dimrit temperatura bie dhe është pak më e ulët se 10 ° C, temperatura e madje mund të bjerë pak nga 0 ° C, veçanërisht gjatë në mëngjes, e saj historike dhe e ulët prej -6 , 8 ° C në 1976.
 
[[FiguraSkeda:Stgo downtown.jpg|200px|right|thumb|Santiago Verore.]]
Santiago lokacioni i një çast brenda është një nga faktorët më të rëndësishëm në klimën e qytetit. Të bregdetare malore sërë shërben si një "ekran klimës" të kundërshtojë përhapjen e ndikimit detare, për të kontribuar në rritjen vjetore të përditshme dhe termike lëkundje (diferenca midis maksimale dhe minimale të përditshme temperaturat mund të arrijnë 14 ° C) dhe mbajtjen ulët lagështia relative e afërt me një mesatare vjetore prej 70%. Ai gjithashtu pengon hyrjen e ajrit meshat me përjashtim të disa të ulta bregdetare Retë që të depërtojnë nëpërmjet të basenit të lumit lugina.
 
Rreshti 124:
 
=== Mjedisi ===
[[FiguraSkeda:Santiagocontaminado.jpg|200px|left|thumb|[[Smog]], një nga problemet kryesore në Santiago.]]
Santiago ndodhet në një zonë ekologjike lloji i njohur si sclerophyllous matorral chileno, e cila ka qenë rëndë të modifikuar për shkak të përdorimit të tokës për bujqësi apo plandosem urbane. Kjo ka çuar në një degradim të shpejtë dhe të erozionit të tokës e këtyre i cili ka gjeneruar një proces të desertification, rëndua edhe përdorimi i ujra nëntokësore për konsum njerëzor, zjarret e pyjeve dhe tharje të wetlands, ndër të të tjerë. Përkundër kësaj, ka ende disa xhepa me rëndësi të madhe për biodiversitetin, të tilla si Silver përrua ose lumë de Ramón, si shtesë e mbrojtura shkretë që ndodhen në zonat e brendshme e Andes.
 
Rreshti 200:
Në vitin 2006, Ministria e Zhvillimit Urban dhe Strehimit të Kili (MINVU) kryer një studim të identifikuar se si pjesë e "Santiago Metropolitan", përveç të mësipërme, për të komunës urbane të Peñaflor, City Hill dhe qytetet e Alto Jahuel, Buin dhe Viluco në komunën e Buin, Bajos de San Agustín në Calera de Tango y Batuco, Station Hill dhe LLAMPAT, në komunën e Lampa.
 
=== Kryeqyteti i [[Kili|Kilit]]t ===
[[FiguraSkeda:Moneda frontis.JPG|200px|right|thumb|[[Palacio de La Moneda]] në Santiago.]]
Që nga themelimi i saj, Santiago është kryeqyteti i Kili dhe qytetin e saj kryesore. Gjatë kolonial herë, Guvernatorin e Mbretërisë së Kili mirëmbajtur banesën e tij në frontin e Plaza de Armas-design subjekt që ishte në qendër të veprimeve ushtarake në fillim të Luftës së Arauco, shpenzimet gjatë periudhave në guvernatori dhe qytetit Gjykata Mbretërore e kishte selinë e saj në qytet nga 1609 deri më 1811, duke u rihapën gjatë Reconquest (1814-1818).
 
Rreshti 215:
Santiago marrë titullin e qytetit të 12 shkurt 1552 nga Perandoria spanjisht, me atë titull, qyteti kishte nevojë për një shtresë të armëve që përfaqësojnë dekorata e dhënë nga ana e mbretërisë. Kështu, perandorit Charles I dha mburojën për qytetin, 5 prill të atij viti.
 
[[FiguraSkeda:Coat of arms of Santiago (1863-1913).svg|100px|right|thumb|Stema i Santiago (1863-1913).]]
Mburoja e imazhit është përdorur gjatë epokës koloniale, gjatë shekullit të nëntëmbëdhjetë por humbi në 1863 dhe të përdorin një simbol të ri i cili u miratua përbëhej nga një imazh të maleve dhe fshatra në sfond me stemë "Mapocho" center . Kjo do të zgjasë një mburojë disa viteve 1913 e deri në truall off readoptado hispantik e origjinës. Pas kësaj, ajo miratoi një flamur i përbërë nga dy Stripes vertikale në ngjyrë blu dhe të artë e cila është vënë në xhaketë e armëve.
 
Rreshti 223:
Sipas të dhënave të mbledhura në regjistrimin e vitit 2002 të kryer nga Instituti Kombëtar i Statistikave, popullsia e Santiago zonë metropolitane qëndroi në 5.428.590 banorë, baras me 35,91% të totalit dhe 89,56% të totalit të rajonale. Kjo shifër pasqyron të madh në rritjen e popullsisë së qytetit gjatë shekullit njëzet: në 1907 kishte 383.587 banorë, 1.010.102 në 1940, 2.009.118 në 1960, 3.899.619 në vitin 1982 dhe 4.729.118 në 1992. [34]
 
[[FiguraSkeda:Población de Santiago de Chile.svg|200px|left|thumb|Evolucioni i popullsisë së Santiago midis 1860 dhe 2020.]]
Rritja e Santiago ka përjetuar disa ndryshime në tërë historinë e vet. Në fillim të viteve të saj, ka pasur një rritje të normës 2,68% në vit deri në shekullin e shtatëmbëdhjetë, pastaj poshtë për të ulur në numrat 2% në vit deri në fillim të shekullit njëzet. Në mes të këtij shekulli pa një shpërthim është për shkak se, si kryeqytet, successively zhytur migrimit nga kampet e minierave e veriut Kili gjatë krizës së viteve 1930 dhe njerëzit që vijnë nga zonat rurale midis 1940 dhe 1960, kryesisht. Numri i madh i migrimit i shoqëruar me pjellshmërisë normë të lartë në atë kohë ishin pasqyruar në normat e rritjes vjetore të arritur 4,92% midis 1952 dhe 1960. Megjithatë, që nga fundi i atij shekulli, shifrat e rritjes kanë rënë përsëri, duke arritur në 1,35% në fillim të vitit 2000. Në mënyrë të ngjashme, madhësia e qytetit është zgjeruar në mënyrë të qëndrueshme. Duke mbuluar 20.000 hektarë në Santiago 1960, dyfishuar nga 1980 dhe në vitin 2002 arriti 64.140 hektarë. Kështu, dendësia e popullsisë është në Santiago 8.463,7 banorë për kilometër katrorë.
 
Rreshti 237:
 
=== Shpërndarja e Popullsisë ===
[[FiguraSkeda:Barrio tipico La Florida.jpg|200px|right|thumb|[[La Florida]], Santiago. Gjërat në këtë masë mjaft njerëz nga [[Santiago (komuna)|Santiago Centro]]]]
Për shkak të shtrirjes së madhe që kishte Santiago të gjithë historinë e tyre, popullsia e tyre është zgjeruar fillestare kufijve të qytetit nga fusha e kodrës Shën Lucia në para dhe bankat e Maipo në lindje të lumit në rrafshin e Maipú nga perëndimi. Kjo ka çuar në një zhvendosje të qëndrueshëm të qendrave kryesore të përqendrimit të popullsisë nga qendra, e cila ka miratuar një stili i qarkut, drejt periferia.
 
Rreshti 248:
 
== Ekonomisë ==
[[FiguraSkeda:BCS.jpg|200px|left|thumb|[[Bolsa de Comercio de Santiago]].]]
Santiago është qendër kryesore e zhvillimit ekonomik në Kili dhe një nga më të rëndësishme në Amerikën Latine. Sipas Bankës Qendrore, produkt i brendshëm bruto të Rajonit Metropolitan në vitin 2005 ishte 24.461.582 milion pesos kilian (approx. US $ 35.380 milion) dhe është ekuivalente me 42,68% të totalit të PBB-së dhe kombëtare 46,98% të PBB-së një regionalized kombëtare. Kjo shifër të adaptuara për fuqi blerëse paritet rrit në 91.000 milion $ që renditet e 53 th si qytet me më shumë të ardhura në botë dhe e pestë në Amerikën Latine ( pas Mexico City, Buenos Aires, São Paulo dhe Rio de Zhaneiro). Nga 2020, GDP e saj (PPP) arritën 160,000 milion US $ me një normë të rritjes vjetore prej 3.8% dhe të efektshme, por do të mbajë qëndrimin e saj global, do të jetë kapërcyer në Amerikën Latine janë të vendosura në Bogota dhe vetëm një ngjit Monterey.
 
Rreshti 261:
== Kulturë dhe Shoqëria ==
=== Fe ===
[[FiguraSkeda:Templo Votivo de Maipú.jpg|200px|right|thumb|[[Templo Votivo de Maipú]], Santiago.]]
Të ardhurat nga themelimi i saj deri në spanjisht colonizers, Xhejms ishte për shumë vjet një qytet thellësisht katolike. Në fakt, të qytetit ishte vendosur në emër të nderit, Xhejms së Madhe, një nga dymbëdhjetë Apostujt dhe mbrojtës i shenjtë i Spanjës. Ashtu si në pjesët e tjera të vendit, katolicizmit mbetet i fortë, deri në fillim të shekullit njëzet, kur laicizim e shtetit ulur fuqinë e saj në nivel kombëtar. Edhe pse ende e madhe feja e qytetit, gjatë viteve ka humbur terren për shkak të të ardhurave nga vende të ndryshme të protestant, dhe rritjen e agnosticism dhe atheism. Të arqipeshkopinë e Santiago de Chile, kryesuar nga kardinali Francisco Havier Errazuriz, ushtrimin e juridiksionit të Kishës Katolike në 33 nga 37 komunat e Madhe Santiago, dhe pjesa e mbetur janë nën Prelature e dioqezë e San Bernardo.
 
Rreshti 269:
 
=== Trashëgimi dhe Monumenteve ===
[[FiguraSkeda:Plazadearmas.jpg|200px|left|thumb|Plaza de Armas, Santiago.]]
Brenda zonë metropolitane e Santiago, ka 174 vende në të trashëgimisë kujdestarinë e Këshillit Kombëtar të Monumenteve, të cilat përfshijnë monumentet, historike, arkeologjike dhe lagjeve dhe zonave edhe tipike. Nga këto, 93 janë të vendosur brenda komunën e Santiago, e cila konsiderohet si zemra e qytetit. Ndonëse nuk monument Santiago është deklaruar i Faqes trashëgimisë botërore nga Unesco, tre kanë qenë të propozuar nga Kilian qeverisë, Inca e shenjtë Lead Hill, kisha dhe kuvend e San Francisko dhe Palacio de La Moneda.
 
Në qendër të Santiago disa ndërtesa janë ndërtuar gjatë spanjisht dominimi dhe, në të shumtën e rasteve korrespondojnė katolike si Metropolitan katedralen e lartpërmendur dhe kisha e San Francisco. Ndërtesat e tjera të kohës janë ato që ndodhen në anët e sheshit, si selitë e Gjykatës Mbretërore, në zyrën postare, ose i Kuq House.
 
[[FiguraSkeda:Cementerio.jpg|200px|right|thumb|[[Cementerio General de Santiago]].]]
Gjatë shekullit të nëntëmbëdhjetë dhe Advent të pavarësisë, forma të reja arkitektonike filluan të dalin si kryeqytet i republikës së re. E vogla aristocratic pallate të ndërtuar për përdorimin e banuara, kryesisht nëpër lagje Republikës, dhe e mbajti deri më sot. Kjo është në Përveç strukturave të tjera artistike që kanë miratuar nga Evropa, të tilla si garat me kuaj Klubin e Santiago, zyrat qendrore të Universitetit të Kilit dhe Catholic University, Qendrore dhe Stacionit Station Mapocho, Mercado Qendrore, të Bibliotekës Kombëtare Muzeu i Arteve të Bukura në Paris dhe Londër Qarkut, ndër të tjera.
 
Rreshti 284:
Për ngjarjet e ndryshme kulturore, arti dhe muzika, skena të ndryshme në të cilin thekson Mapocho Kulturore Qendra e shtepise, e Mobile Arena Centro dhe Kulturore Matucana 100. Për më tepër, prezentime të operas dhe baletit janë përherë të vendoset në teatro de Santiago Komunale, e cila gjendet në zemër të qytetit dhe e cila ka një kapacitet prej 1.500 spektatorë.
 
[[FiguraSkeda:TeatroMunicipal.jpg|200px|left|thumb|[[Komunale Teatro i Santiago]].]]
Ka 18 kinemave në kryeqytet me një total prej 144 dhoma dhe mbi 32 mijë vende, përveç të 5 qendrave projection artin kinema. Në vitet e fundit ka patur disa festivaleve të filmit në qytet, më i dukshëm duke u SANFIC të nisur në 2005 dhe 2007 që në edicionin e saj me mbi 300 pjesëmarrës të funksioneve dhe 55000.
 
Rreshti 292:
Santiago është shtëpia e një numri të madh të muzeumeve e formave të ndryshme, ndër të cilët janë tre kategori "Kombëtare" administruar nga Drejtoria e Libraries, Archives dhe Muzetë: Museo Nacional de Bellas Artes, në Muzeun Historik Kombëtar dhe Muzeun Kombëtar Historia Natyrore.
 
[[FiguraSkeda:BeLLas ArTes.jpg|200px|right|thumb|[[Museo Nacional de Bellas Artes (Kili)|Museo Nacional de Bellas Artes]], ardhshëm të një skulpturë [[Rebeca Matte]].]]
Shumica muzetë janë të vendosura në qendër të qytetit historik, zënë ndërtesat e vjetra koloniale të origjinës si me Muzeu Historik Kombëtar, i vendosur në Palacio de la Real Audiencia. Casa Colorada Santiago Muzeu pret, ndërsa kolonial Muzeu është vendosur në një krah i kisha e San Francisko dhe muzeun e para-kolumbian Art zë të ish-Pallatin e Doganave. Muzeu i Arteve të Bukura, por është vendosur në qendër të qytetit, është ndërtuar në fillim të shekullit njëzet e veçantë për të akomoduar muze në fund të ndërtimit u krijua në 1947, Muzeu i Artit, një degë e Fakultetit të Arteve të Universitetit të Kilit.
 
Rreshti 302:
Sipas regjistrimit 2002 shifrat, e 89,49% të popullsisë së Santiago më të madhe se 5 vjet është që di shkrim e këndim, pak më shumë se mesatarja kombëtare. Nga shpërndarjen e popullatës mbi 5 vjet në varësi të viteve të shkollimit të tyre, shumica (18,87%) është 12 vjet, ndërsa një raport 5,39% nuk kishte marrë pjesë të paktën një vit, mesatarisht, Santiago ka një popullsi prej 9,26 vite të shkollimit të studimit.
 
[[FiguraSkeda:UC Chile.jpg|200px|left|thumb|[[Universiteti Katolik i Kili]].]]
Aktualisht, pothuajse të gjithë fëmijët në mes të 5 dhe 18 vjet po ndjek Përgjithshëm Arsimi Bazë Arsimit dhe Media, i formuar nga dymbëdhjetë vjet e arsimit të detyruar themeluar në vitin 2003 dhe nga Kushtetuta. Brenda zonën metropolitane 2576 ka institucione urbane fidanishte arsimit, arsimin fillor dhe të mesëm, të barabartë me 21,90% të totalit kombëtar, nga të cilat 611 janë të pronës komunale, duke përfshirë një grant 1615, 317 persona dhe 33 të deleguara korporatat administratës . Sa i përket numrit të nxënësve, në total në nivel rajonal për të vitit 2007 është 1.405.200 nxënësve në çerdhe arsimin, fillor ose të mesëm.
 
Rreshti 312:
 
=== Sport ===
[[FiguraSkeda:Estadio nacional-Chile.jpg|350px|right|thumb|[[Estadio Nacional (Kili)|Estadio Nacional]].]]
Kryesore sportive në Santiago është luajtur futboll, si në pjesën tjetër të vendit. E themeluar në 1903 Shoqata e Futbollit e Santiago duke sjellë së bashku të parë klubet e sportit. Edhe pse ishte Valparaiso kryesore selinë qëndrore të futbollit sezonit, Xhejms filloi të rivale e hegjemoni që nga 1920s dhe përfundimisht selinë e Federatës së Futbollit Kili zhvendos selinë e saj nga porti të kryeqytetit. Nga të 82 kombëtar në turnet profesionale futbollit që nga 1933, ka shkuar 66 herë një kampion Santiago.
 
Rreshti 327:
== Transportit dhe Telekomunikacionit ==
=== Ndërqytetor Transportim ===
[[FiguraSkeda:Aeropuerto Comodoro Arturo Merino Benítez.jpg|200px|left|thumb|[[Aeroporti Ndërkombëtar i Comodoro Arturo Merino Benítez]].]]
Santiago ka dy tipe kryesore e lidhjeve me pjesët e tjera të vendit si pjesa tjetër e botës: aeroportin e saj ndërkombëtar dhe e rrjetit rrugor kombëtar. Linja ajrore përdor të Aeroportit Ndërkombëtar të Comodoro Arturo Merino Benitez, e cila gjendet në komunën e Pudahuel, norponiente deri në 13 kilometra nga qendra e qytetit. Aeroporti, i cili në mënyrë të përsëritur ka qenë konsideruar si një nga më moderne në Amerikën Latine, është përdorur në vitin 2007 nga 8,4 milion pasagjerë, të cilët ishin 4,9 ndërkombëtare dhe vendase 3/5. Pudahuel Aeroporti u hap në 1967 si një zëvendësim për ish Los Cerrillos Aeroportit, e cila ka shërbyer si aeroport deri në mbylljen e saj në vitin 2005. Vende të tjera janë jashtë bazë ajrore dhe El Bosque Aerodrome Eulogio Sanchez, por pothuajse i mbyllur për transportin publik.
 
Rreshti 337:
 
=== Transporti i brendshëm ===
[[FiguraSkeda:Tstgo.jpg|200px|right|thumb|Biznes i [[Transantiago]].]]
[[FiguraSkeda:MSCementerio01.jpg|200px|right|thumb|[[Cementerios (stacioni)|Stacioni Cementerios]] i [[Metro de Santiago]].]]
Santiago pėrqėndrohet 37,32% e automjeteve në Kili, me një total prej 991.838 automjete, nga të cilat 979.346 janë motorized. 805.220 makina kalojnë nëpër qytet, e cila është ekuivalente me 37,63% të kombëtare dhe në një normë e një makinë për çdo 7 njerëz. Në mbështetje të këtij parku i madh, një rrjet të gjerë dhe rrugët që shtrihen nëpër rrugët Santiago, në mënyrë që të ofrojë lidhje me komunitetet e ndryshme që përbëjnë zonën metropolitane.
 
E madhe e aks korrespondon me Avenida Libertador Përgjithshëm Bernardo O'Higgins (zakonisht më shumë të njohur si Alameda) që shkon në jugperëndim të verilindje drejtim në kryeqytet, i cili përfshin gjithashtu të Los Pajaritos Avenue në perëndim dhe rrugët për të Zot dhe Apoquindo ky. Rrugë kryesore e qytetit është e kaloi nga disa aks gjatësor (në një nga veriu në jug) dhe Avenida Përgjithshëm Velásquez, Veri-Jug Grand Avenue, Independencia, Recoleta, Santa Rosa, Vicuña Mackenna dhe Tobalaba. Tjetra në Alameda, ndër të tjera që e rrjetit është e përbërë nga rrugët Dhjetë Kor-Irarrázaval, Matta dikasterit-Greqi dhe, ndër të tjera. Së fundi, Avenida Américo Vespucio unazë që rrethojnë qytetin e sektorit të brendshëm nga lehtësuar lidhjen e akseve të ndryshme.
 
[[FiguraSkeda:Metro de Santiago.svg|200px|left|thumb|[[Metro de Santiago]].]]
Gjatë vitit 2000, me qëllim që të përmirësojë mjeteve të transportit në Santiago, ndryshme urbane ishin ndërtuar pa pagesë të gjithë kryeqytetit. Në përgjithësi Velasquez dhe shtrihet e Panamerican autostradë running përmes qytetit ishin të shndërrohet në udhëshpejtës Qendrore, ndërsa Amerigo Vespucci dha mënyrë për të autostradave Vespucio Norte Express, dhe të ardhmen Vespucio sur Vespucio Oriente. Pas buzë lumit Mapocho Costanera Norte është ndërtuar për të siguruar një mënyrë më të shpejtë të sektorit verilindore të kryeqytetit me aeroportin dhe qendra e qytetit. Të gjitha këto concessioned autostradave, të përgjithshëm prej 210 km në gjatësi, me një rrjedhje të lirë sistemin e pagesave.
 
Rreshti 353:
 
=== Media ===
[[FiguraSkeda:Torre Entel desde Alameda.jpg|200x|left|thumb|[[Torre Entel]] në Santiago.]]
Në Santiago praktikisht janë në dispozicion të gjitha shërbimet e komunikimit në dispozicion nga telefonat publike të broadband rrjeteve pa tel. Telefonisë fikse, të cilit është kodi 2, mbulon pothuajse të gjitha familjet në Santiago përmes kompanive Telefónica Kili, VTR GlobalCom, GTD Manquehue dhe Entel Kili, ndërsa telefonin celular (nga Movistar, Entel PC Claro Kili) ka patur rritje e madhe gjatë vitit 2000, duke arritur në një treg të madh depërtimit. Në mënyrë të ngjashme, shërbimeve të Internetit kanë zgjeruar ndjeshëm gjatë të njëjtës dekadë.
 
Rreshti 359:
 
== Sigurimit ==
[[FiguraSkeda:Carabineros de Chile.jpg|right|200px|thumb|[[Polici i Kili|Polici]] në një rrugë në qendër.]]
Ashtu si në pjesën tjetër të vendit, sigurinë e popullsisë së Santiago është në duart e Carabineros de Chile, i cili ka 44 stacione të gjithë kapitalit dhe katër stacionet policore të forcave speciale, bëri një dy fëmijë, një i Familjes dhe Çështjeve një nënstacion, e cila është e ndarë në pesë prefekturat: Qendrore, Lindje, Perëndim, Veri, Jug dhe Cordillera. Ata u bashkuan me punën e policisë së Investigative Kili dhe shërbimet e ndryshme organi i Gjyqësorit.
 
Rreshti 435:
* [http://www.misantiago.cl/index.htm Harta Interaktive e qyteteve dhe e Santiago Kili]
 
[[KategoriKategoria:Kili]]
[[KategoriKategoria:Qytete në Kili]]
[[KategoriKategoria:Kryeqytete]]
 
[[af:Santiago de Chile]]
Rreshti 444:
[[ang:Santiago (on Cilan)]]
[[ar:سانتياغو]]
[[ay:Santiago Chillide Chile]]
[[az:Santyaqo]]
[[be:Горад Сант'яга]]