Teoria shkencore: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Puntori (diskuto | kontribute) No edit summary |
Gurax (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 2:
{{joref}}
Në [[shkenca|shkencë]], një teori shkencore (njihet dhe me emrin teori empirike) përbën një koleksion [[koncepti|konceptesh]], duke përfshirë dhe abstraktimin e [[dukuria|dukurive]] të vëzhgueshme duke i shprehur ato me [[parametri|parametra]] të matshëm, së bashku me rregullat (që quhen [[ligji shkencor|ligje shkencore]]) të cilët shprehin marëdhëniet midis vëzhgimeve të këtyre koncepteve. Një teori shkencore ndërtohet për të qenë mbështetëse për të dhenat empirike që ekzistojnë për vëzhgimet përkatëse. Ajo paraqitet si parimi apo tëresia e parimeve që shpjegojnë një klasë të caktuar dukurish.
Një teori shkencore është një lloj ''teorie deduktive'', në faktin që përmbajtja e saj (psh të dhënat empirike) mund të shprehen me anën e një [[sistemi formal]] logjik, rregullat elementare të të cilit pranohen si [[aksioma]] (psh ligjet shkencore). Në një teori deduktive, cdo fjali e cila është [[rrjedhoja logjike|rrjedhojë logjike]] e një apo me tepër aksiomave përbërëse, është gjithashtu një fjali e kësaj teorie.
Në shkencat njerëzore, gjehen teori fusha e të cilave permban ne plan të parë [[ide]]', perkrah të dhënave empirike. Teori të tilla Janë pjesë e ''teorive [[filozofia|filozofike]]'', në kontrast me teoritë shkencorë. Një teori filozofike nuk është e domosdoshme të jetë e provueshme shkencërisht nëpërmjet [[eksperimenti|eksperimentit]].
== Teoria? Teoria shkencore? ==
Në jetën e përditshme, kur flasim për një teori, nënkuptojmë një ide apo një mendim. Në shumicën e rasteve nuk flitet për të dhena të mbledhura dhe të renditura per ta mbështetur, aq me pak per prova rigoroze per ta provuar, apo per eksperimente. Në shkencë, fjala teori perfshin një teresi shpjegimesh per një dukuri apo shumë dukuri të cilat janë të testueshme, të falsifikueshme dhe që përmbajnë një sasi të konsiderueshme me evidenca.
| |||