Maçu Piçu: Dallime mes rishikimesh

<center>'''[[UNESCO|Trashëgimni Botërore nga UNESCO]]'''</center>

----

----

{|

'''Maçu Piçu''' ([[Kueçua (gjuhë)|Kueçua]]: Machu Pikchu d.m.th "Mali i Moçëm") është një vend arkeologjik [[Mbretëria e Inkëve|inkas]] [[Periudha papa-kolumbiane|papa-kolumbian]] i ndodhur 2,430 metra mbi nivelin e detit .<ref name="unesco">{{cite web|url=http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/274.pdf|title=UNESCO advisory body evaluation|format=PDF}}</ref><ref name="UNESCO WHC">UNESCO World Heritage Centre.</ref> në pjesën lindore të [[Andet|Andve]]. Pozicionehet në një kreshtë mali mbi [[Lugina e Shenjtë (Peru)|luginën Urubamba]] ''(Lugina e Shenjtë)''. Pjesa më e madhe e arkeologëve besojnë se Maçu Piçu u ndërtua si një strehë malore e shenjtë e perandorit [[Mbretëria e Inkëve|Inkas]] [[Pachacuti]] ([[1438]]–[[1472]]). Shpesh këtij qyteti i referohen edhe si "Qyteti i humbur i Inkasve", i cili ndoshta është ikona më familjare nga Bota [[Mbretëria e Inkëve|Inkase]]. Qyteti ka rreth dyqind ndërtesa të mëdha kryesisht tempuj, rezidenca, magazinave dhe objekteve të tjera për përdorim publik të vendosura në tarraca dhe të organizuara rreth sheshit qendror. Në një kodër në qendër të qytetit ka një lapidar graniti, ndoshta një altar, karakteristike e Inkasve, dhe ndoshta edhe një observator.

 

Maçu Piçu u ndërtua aty nga viti [[1450]] në kulmin e [[Mbretëria e Inkëve|Perandorisë Inkase]]<ref name="Wright Valencia Crowley 2000b 1">Wright et al 2000b, p.1.</ref> dhe u shpopulluan pas 100 vjetësh më [[1572]] prej [[Kolonizimi Spanjoll i Amerikave|Pushtimit Spanjoll]]<ref name="Wright Valencia Crowley 2000b 1"/><ref name="Wright Valencia 1">Wright & Valencia Zegarra 2001, 2004, p.1.</ref>. Popullsia e qytetit u shfarros për shkak të sifilizit, sëmundje e ardhur nga [[Europa]] ndërsa pjesa tjeter për shkak të Luftës Civile.Për më tepër se 400 vjet ky qytet mbeti i harruar dhe në rrënim kjo deri në [[1911]] kur arkeologu amerikan [[Hiram Bingham]] e zbuloi.

 

Klima është e nxehtë dhe e lagësht gjatë ditës dhe e ftohtë gjatë natës. Temperatura luhatet midis 12 dhe 24 º C. Zona është zakonisht e lagësht (rreth 1955 mm reshje në vit), sidomos mes [[nëntor]]it dhe [[mars]]it.

 

* Poeti kilian [[Pablo Neruda]] vizitoi Maçu Piçun në [[1943]], gjatë rrugës nga [[Meksika]] për në [[Kili]]. Përshtypjet e vizitës formojnë bazën e ciklit të poezive "E mirë e Maçu Piçut - një nga më të rëndësishëm në të poemën Neruda.

* Në filmin "[[Motor Diaries]]" një i ri [[Che Guevara]] dhe shoku i tij, Alvaro vizitojnë Maçu Piçun gjatë udhëtimit të tij në Amerikën e Jugut.

 

 

{{wide image|95 - Machu Picchu - Juin 2009.jpg|1000px|Fotografi panoramike e Maçu Piçu, duke parë drejt [[Huayna Picchu]].}}

{{wide image|99 - Machu Picchu - Juin 2009.jpg|1000px| Pamje e Maçu Piçu nga Huayna Piçu}}

 

 

{{fr}} '''Machu Picchu : cité perdue des Incas nga ''Simone Waisbard'''''<br />

{{sq}} '''Qyteti i humbur i inkasve : Maçu Piçu (Machu Picchu (vendbanim, Peru) nga ''Saimir Lolja'''''

 

 

{{commons}}

 

{{Reflist|colwidth=30em}}

 

[[Kategoria:Trashëgimi Botërore]]

[[Kategoria:Mbretëria e Inkëve]]

 

[[af:Machu Picchu]]

[[ay:Machu Pijchu]]

[[az:Maçu–Pikçu]]

[[bn:মাচু পিচু]]

[[bo:མ་ཆོ་པེ་ཆོ།]]

[[bs:Machu Picchu]]

[[ca:Machu Picchu]]

[[cs:Machu Picchu]]

[[de:Machu Picchu]]

[[dv:މާޗޫ ޕީކްޗޫ]]

[[el:Μάτσου Πίτσου]]

[[en:Machu Picchu]]

[[es:Machu Picchu]]

[[eu:Machu Picchu]]

[[fa:ماچو پیچو]]

[[fr:Machu Picchu]]

[[gu:માચુ પીચુ]]

[[hi:माचू पिच्चू]]

[[hr:Machu Picchu]]

[[id:Machu Picchu]]

[[is:Machu Picchu]]

[[it:Machu Picchu]]

[[jv:Machu Picchu]]

[[ka:მაჩუ-პიქჩუ]]

[[ku:Machu Picchu]]

[[lb:Machu Picchu]]

[[lt:Maču Pikču]]

[[mk:Мачу Пикчу]]

[[ml:മാച്ചു പിക്‌ച്ചു]]

[[mr:माक्सू पिक्त्सू]]

[[ms:Machu Picchu]]

[[nah:Machu Picchu]]

[[nl:Machu Picchu]]

[[no:Machu Picchu]]

[[oc:Machu Picchu]]

[[pl:Machu Picchu]]

[[pt:Machu Picchu]]

[[ro:Machu Picchu]]

[[ru:Мачу-Пикчу]]

[[sco:Macchu Piccu]]

[[simple:Machu Picchu]]

[[sk:Machu Picchu]]

[[sl:Machu Picchu]]

[[sr:Мачу Пикчу]]

[[su:Machu Picchu]]

[[sv:Machu Picchu]]

[[ta:மச்சு பிக்ச்சு]]

[[th:มาชูปิกชู]]

[[tr:Machu Picchu]]

[[uk:Мачу-Пікчу]]

[[vi:Machu Picchu]]