[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
Versioni i 15 Qershor 2010 17:32 pa vandalizëm.
Rreshti 14:
|}}
 
'''Mahavira''' ([[Sanskritisht]] महावीर dhe në gjuhën [[Gjuha Tamile|Tamile]] அருகன்("Arugan") që do të thotë "Hero i Madh", tradicionalisht 599&nbsp;– 527 p.r.l.k<ref>"Mahavira." Britannica Concise Encyclopedia. Encyclopædia Britannica, Inc., 2006. Answers.com 28 Nov. 2009. http://www.answers.com/topic/mahavira</ref>) është emri që zakonisht lidhet me të urtin indian '''Vardhamana''' ([[Sanskritisht]]: वर्धमान "duke u rritur") që themeloi ato që janë sot parimet qendrore të Jainizmit. Sipas traditës së Jainit, ai ishte Tirthankara i 24-t dhe i fundit>th</sup>. Në gjuhën Tamile, ai quhej ''Arugan'' ose ''Arugadevan''. Ai ishte gjithashtu i njohur në tekste si ''Vira'' ose ''Viraprabhu'', ''Sanmati'', ''Ativira'',dhe ''Gnatputra''. Në në Mahavir Jayanti, festa më e rëndësishme fetare e shkrimet budiste Pali Canon, ai quhet Nigantha Nātaputta.
 
== Jeta ==
 
=== Lindja e Princit Vardhaman ===
[[Skeda:Queen Trishala Dream.JPG|thumb|left|Mbretërersha Trishala dhe katëmbëdhjetë ëndrat e saj]]
Në një vend të quajtur Kshatriyakunda në mbretërinë e lashtë të Lachuar në Distriktin Jamui në Biharin (qytet në Indi) e ditëve të sotme, वर्धमान "duke u rritur") që themeloi ato që janë sot parimet qendrore të Jainizmit. Sipas traditës së Jainit, ai ishte Tirthankara i 24-t dhe i fundit>th</sup>. Në gjuhën Tamile, ai quhej ''Arugan'' ose ''Arugadevan''. Mahavira u lind nga Mbreti Siddartha dhe Mbretëresha Trishala më 12 Prill sipas kalendarit Gregorian. Kur akoma qe në barkun e mamasë, besohej se ai i sillte pasuri dhe begati gjithë mbretërisë, për këtë arsye ai u quajt Vardhaman. Mbretëresha Trishala pati 14 ëndrra të mbara para se të lindte Vardhamanin, shenja që profetizonin ardhjen e një shpirti të madh.
 
Tradita jainiste thoshte se pas lindjes së tij, Indra e la në një vaskë të mbushur me qumësht të hyjnive dhe i kreu ritualet për Tirthankar-in e ardhshëmardshëm dhe më pas iu kthye mamasë së vet, Trishalës.
 
Ditëlindja e Vardhamanit festohet në Mahavir Jayanti, festa më e rëndësishme fetare e jainistëve kudo në botë.
 
=== Vitet e para ===
 
Si djali i Mbretit Siddartha, ai jetoi si një princ. Gjithsesi, edhe në moshë të vogël ai shfaqi një natyrë të virtytshme. Ai filloi të angazhohej në meditime dhe u zhyt në mendime. Ai ishte i interesuar në besimet kryesore të Jainizmit dhe filloi të distancojë veten nga çështjet e rëndomta.
 
=== Kërkimi shpirtëror ===
[[Skeda:Ancient india.png|thumb|left|India në kohën e Mahavirës]]
 
Në moshën tridhjetë vjeçare, Mahavira hoqi dorë nga mbretëria dhe familja, la gjithë zotërimet dhe shpenzoi dymbëdhjetë vjet si asket. Gjatë këtyre dymbëdhjetë vjetëve ai e shpenzoi shumicën e kohës duke medituar. Ai dha vlerësimin më të madh për qeniet e tjera, përfshirë njerëzit, kafshët dhe bimët dhe shmangu dëmtimin e tyre. Ai kishte hequr dorë nga gjithë zotërimetzotërmiet përfshirë dhe rrobat dhe jetoi me një regjim shumë të rreptë. Ai shfaqi kontroll ndaj shqisave të tij kur duronte ndëshkimin e vetvetes gjatë këtyre vjetëve. Kurajoja dhe trimëria e tij i dhanë atij emrin ''Mahavira''. Këto ishin vitet e arta të udhëtimit të tij shpirtëror, në fund të së cilës ai arriti Kaivalya Gyan. Ai tani ishte një person me harmoni, njohuri dhe vetë-kontroll të pafundmëpafundëm.
 
=== Vitet e mëvonshme ===
 
Mahavira ia përkushtoi pjesën tjetër të jetës predikimit për liri shpirtërore për njerëzit rreth e rrotull Indisë. Ai udhëtoi zbathur dhe pa rroba, në kushtet më të vështira klimaterike dhe njerëz nga gjithë situata e jetës vinin për të dëgjuar mesazhin e tij. Gjatë një pike Mahavira kishte 400,000 ndjekës. Predikimet dhe përpjekjet e Mahavirës për të shpërndarë filozofinë jainiste konsiderohen si katalistët e vërtetë që e zgjeruan këtë fe të lashtë në tërë Indinë e më tej.
 
Në moshën 72 vjeçare dhe 4.5 muajsh, ai arriti Nirvanën (çlirimi nga çdo vuajtje) në një zonë të njohur si Paëapuri në ditën e fundit të kalendarëve jainistë dhe indianë, në Dipavali. Jainistët e festojnë këtë si ditën kur ai arriti çlirimin ose Moksha. Jainistët besojnë se Mahavira jetoi nga 599-527 p.r.l.k, ndonëse disa studiues preferojnë 549-477 p.r.l.k.<ref>The Perennial Dictionary of World Religions. Keith Crim, editor. Harper & Row Publishers: New York, 1989. 451.</ref>
 
== Filozofia ==
[[Skeda:Mahavir.jpg|thumb|left|Mahavira]]
[[Skeda:Mahvra.jpg|thumb|left|Jina, ose Mahavir, si guru në një dorëshkrim ,Gujarat, [[Indi]],rreth 1411]]
Rreshti 47:
Filozofia e Mahavirës ka tetë principe kryesore – tre janë metafizike dhe pesë janë etike. Objektivi është të ngrenë cilësinë e jetës.
 
Mahavira predikonte se nga përjetësia, çdo qenie e gjallë (shpirti) është në lidhje me atome karmike të akumuluara nga veprimet e mira dhe të këqija. Në një gjendje iluzioni karmik, individi kërkon kënaqësi të përkohshme dhe iluzive në zotërimet materiale, që janë rrënja e shkaqeve të mendimeve të dhunshme dhe veprimeve si inati, urrejtja, zilia, dhe të tjera. Kjo rezulton në akumulimin e mëtejshëm të ''karmës''.
Mahavira predikonte se nga përjetësia, çdo drejtë (''samyak-darshana''), njohurisë së drejtë (''samyak-gyana''), dhe sjelljes së drejtë (''samyak-charitra'''). Në zemër të sjelljes së drejtë për Jainistët janë pesë betimet e mëdha:
 
MahaviraPër predikontetu seçliruar nga përjetësiavetja, çdoMahavira mësoi nevojshmërinë e besimit të drejtë (''samyak-darshana''), njohurisë së drejtë (''samyak-gyana''), dhe sjelljes së drejtë (''samyak-charitra'''). Në zemër të sjelljes së drejtë për Jainistët janë pesë betimet e mëdha:
 
* (''[[Ahimsa]]'') – të mos i shkaktosh dëme qenieve të tjera të gjalla;
Line 55 ⟶ 57:
* (''[[Aparigraha]]'') – të heqësh dorë tërësisht nga njerëzit, vendet dhe gjërat materiale.
 
Këto betime nuk mund të plotësoheshin pa pranuar filozofinë e jo-absolutizmitabsolutzmit (''Anekantvada'') dhe teorinë e relativitetit (''Syādvāda'', gjithashtu përkthyer "parashikim i kualifikuar"). Murgjërit dhe murgeshat i përmbahen rreptësisht këtyre betimeve.
 
Mahavira mësonte se meshkujt dhe femrat janë shpirtrashpirtëra të barabartë dhe se të dy mund të heqin dorë nga bota për të kërkuar moksh-in ose lumturinë e përjetshme.
 
Mahavira tërhiqte njerëz nga çdo shtresë, të pasur dhe qenie e gjallë (shpirti) është në lidhje me atome karmikeakumuluaravarfër, nga veprimet e mirameshkuj dhe të këqijafemra. Ai njëi gjendjeorganizoi iluzionindjekësit karmik,e individitij kërkon kënaqësikatër rende; përkohshmemurg dhe iluzive në zotërimet materiale(''Sadhu''), murgeshë janë rrënja e shkaqeve të mendimeve të dhunshme dhe veprimeve si inati(''Sadhvi''), urrejtja,laikë zilia(''Shravak''), dhe laike tjera(''Shravika''). Kjo rezultonlloj renditjeje akumuliminnjihet esi mëtejshëm''Chaturvidh Jain ''karmësSangh''.
 
Për tu çliruar nga vetja, Mahavira mësoi nevojshmërinë e besimit të të varfër, meshkuj dhe femra. Ai i organizoi ndjekësit e tij në katër rende; murg (''Sadhu''), murgeshë (''Sadhvi''), laikë (''Shravak''), dhe laike (''Shravika''). Kjo lloj renditjeje njihet si ''Chaturvidh Jain Sangh''.
 
Predikimet e Mahavirës u ruajtën nga dishepujt e tij të menjëhershëm në ''Agam Sutras'' (dorëshkrime). Me kalimin e kohës shumë ''Agam Sutras'' janë humbur, shkatërruar ose ndryshuar. Rreth një mijë vjet pas kohës së Mahavirës, ''Agam Sutras'' u shkruajtën në ''Tadpatri'' (letra me gjethe palme që përdoreshin atëherë për të bërë libra). Jainistët Swetambar i pranojnë këto ''sutras'' si mësime autentike kurse Jainistët Digambar i përdorin ato si referenca.
 
Jainizmi ekzistonte edhe përpara Mahavirës dhe jainistmësimet (''Sangh'')e utij rritbazoheshin shumëato e uparaardhësve tij. iKështu ndërlikuar. KishteMahavira ndarjeishte pikashumë një vogla,reformator megjithësedhe atopromovues nuksesa ndikoninthemelues mbii doktrinatnjë origjinalebesimiMahavirësri. BrezatAi endoqi mëvonshëm panë filliminbesimet e ritualevevendosura dhemirë kompleksiteteve paraardhësit disa itij, kritikuanTirthankar-it Parshvanath. vendosninMegjithatë, MahavirënMahavira dhei ''Tirthankar-ëtriorganizoi eparimet tjerë''filozofike fronJainizmit në mënyrëngjashmekorrespondonin me hyjnitëkohën e hindutij.
 
Pak shekuj pas Nirvanës së Mahavirës, sekti fetar jainist (''Sangh'') u rrit më shumë e u bë më i ndërlikuar. Kishte ndarje në pika të vogla, megjithëse ato nuk ndikonin mbi doktrinat origjinale të Mahavirës. Brezat e mëvonshëm panë fillimin e ritualeve dhe kompleksiteteve që disa i kritikuan që vendosnin Mahavirën dhe ''Tirthankar-ët e tjerë'' në fron në mënyrë të ngjashme me hyjnitë hindu.
 
[[Image:PavaPansara.jpg|thumb|Kopje e tempullit Pavapuri në Pansara. Mahavira arriti Nirvanën në Pavapuri.]]
[[Image:Mahavira_Accepting_Alms.JPG|thumb|250px|left|Pjatë që shfaq Mahavirën që pranon Alms-in]]
 
== Mahavira ==
[[File:Westindischer Maler um 1400 001.jpg|right||thumb|300px|Folio nga Kalpasutra (Libri i Rregullave të Shenjta) nga Acharya Bhadrabahu, rreth 1400 p.s.l.k]]
 
Ekzistojnë tekste të ndryshme Jainiste që përshkruajnë jetën e Lord Mahavirës. Më e shquara prej tyre është Kalpasutra nga Acharya Bhadrabahu I. Biografia e mësimetparë sanskrite e tijMahavirës bazoheshinishte ''Vardhamacharitra'' atonga Asaga paraardhësve 853 tijp.s.l.k. Kështu<ref>{{cite book Mahavira|title=Lord ishteMahāvīra and shumëhis njëtimes, reformatorLala dheS. promovuesL. sesaJain themeluesResearch iSeries një|last= besimiJain |first=Kailash ri.Chand Ai|authorlink= ndoqi|coauthors= besimet|year=1991 e|publisher=[[Motilal vendosuraBanarsidass]]|location= mirë|isbn=8120808053 |page= paraardhësit të tij, Tirthankar-it Parshvanath59|url=http://books.google.co.in/books?id=0UCh7r2TjQIC&pg=PA341&lpg=PA341&dq=asaga+9th+century+poet&source=bl&ots=9hmuD0MAsf&sig=2qxwBO1G_4alg8v9KXbzJuFZZ9M&hl=en&ei=1_SKSojFDYPe7AOJyrGgDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1#v=onepage&q=&f=false Megjithatë,|ref= Mahavira i riorganizoi parimet filozofike të Jainizmit që të korrespondonin me kohën e tij.|accessdate=}}</ref>
 
== Shih gjithashtu ==:
Pak shekuj pas Nirvanës së Mahavirës, sekti fetar parë sanskrite e Mahavirës ishte ''Vardhamacharitra'' nga Asaga më 853 p.s.l.k. <ref>{{cite book |title=Lord Mahāvīra and his times, Lala S. L. Jain Research Series |last= Jain |first=Kailash Chand |authorlink= |coauthors= |year=1991 |publisher=[[Motilal Banarsidass]]|location= |isbn=8120808053 |page= 59|url=http://books.google.co.in/books?id=0UCh7r2TjQIC&pg=PA341&lpg=PA341&dq=asaga+9th+century+poet&source=bl&ots=9hmuD0MAsf&sig=2qxwBO1G_4alg8v9KXbzJuFZZ9M&hl=en&ei=1_SKSojFDYPe7AOJyrGgDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1#v=onepage&q=&f=false |ref= |accessdate=}}</ref>
 
== Shih gjithashtu ==
"Sraman Mahavira" nga Acharya Mahapragya
 
* "Lord Mahavira dhe kohët e tij" by Kailash Chand Jain (1991) Motilal Banarsidass Publishers PVT LTD Delhi (India)
* "Lord Mahavira (Një studim nga perspektiva historike)" by Bool Chand ( 1987 ) P.V. Research Institute I.T.I Road Varanasi 5 (India)
* "Lord Mahavira në sytë e të huajve" by Akshaya Kumar Jain (nga ''Acaranga1975 Sutra'') Meena Bharati New Delhi 110003 (India)
 
== Shënime Thënie==
 
* "Kur ai u ul [në meditim]... ata i prenë mishin... i shkulën flokët... e ngritën në ajër dhe... e hodhën përtokë... I Nderuari e mërziti dhimbjen." Shri(nga Mahavir''Acaranga Swami Jain temple in Osiya]Sutra'')
 
==Shënime==
{{Reflist}}
 
== Lidhje të jashtme ==
*[http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/mahavira.html http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/mahavira.html]
*[http://www.jainguru.com/mahabir.html http://www.jainguru.com/mahabir.html]
*[http://www.shriosiyamataji.org/mahavirswamitemplehistory.html byShri AkshayaMahavir KumarSwami Jain (temple 1975in ) Meena Bharati New Delhi 110003 (India)Osiya]
 
== Thënie ==
 
* "Kur ai u ul [në meditim]... ata i prenë mishin... i shkulën flokët... e ngritën në ajër dhe... e hodhën përtokë... I Nderuari e mërziti dhimbjen." Shri Mahavir Swami Jain temple in Osiya]
*[http://jainreligion.in/Jain-Tirth/Bhagwan-Mahavir-Swami-Message-Urjayant-sagar.asp Mahavir Swami]
 
Rreshti 100:
 
[[als:Mahavira]]
[[az:Mahavira]]
[[bn:মহাবীর]]
[[ca:Mahavira]]
[[cs:Mahávíra]]
[[de:Mahavira]]