Vuthaj: Dallime mes rishikimesh

Për Vuthjanet te shejta kanë qen toka, qielli dhe dielli. Nje gjë te tille duket nga perbetimet qe jan ruajtur deri ne ditët etona si : pasha driten e diellit ci na jep jetë, pasha qiell e tok, pasha token ci po shkel, pasha token ci e kemi shpi per ket e ate jet ! Po ashtu virtytet te pacenushme te te parve tone kane qene miku, mikpritja, bujaria, besa. Kto cilsi te tyre i kane ven re edhe studiues qe jane marr me problemin Shqiptar. Kështu ata i kane cilsuar Kelmendasit, pra, edhe Vuthjanet, si te eger dhe trima prej natyre, trupmdhenj dhe te pashem qe din me luftue shume mire. Prandaj kurre nuk ju binden dhe nuk ju nanshtruan te huajit, as sllavit as turkut, por pranuen jetën e lire tradicionale ne bjeshkt e veta. Shumë studius i kane vlersuar Kelmendasit si burra te beses, te vendosur ne fjalen e dhane. Posacarisht për vuthjanet janë shprehur mendimtar te huaj dhe Shqiptare se "janë banoret ma te cmuar ne Krahinën e Plavës. Ata e mbajn fjalën, janë te ndershem dhe trima". Ndersa Anton Ceta, duke folur per banoret e ksaj krahine, thotë se "nga kta trima (Vuthjant) kishte frig edhe Veziri i shkoders. Vuthjant si trima e pleqnar jane te njohur edhe jashtë kësaj treve". Karakteristikat te perbashkta fizike te Kelmendasve kane qene trupi i gjat dhe i holl, te pashem, me vecori antropologjike te perbashkta. Te till kane qene te paret tane. Ata kurre nuk i rane kujt ne qafe. asnjeher nuk ban luftra pushtuese. Mbrojtjen e trojeve te veta e bene me perkushtim dhe mbijetuan duke perballuar me vetmohim te gjitha rebeshet qe u perplasen gjat shekujve ne truallin Arbëror. Dhe ne, bijt e tyre, duhet te veme ne jetë amanetin e te parve : Te bashkuar, te ndertojme boten e lir Shqiptare ne trojet tona etnike. Kështu janë dhe do te jane edhe pasardhsit e Vuthit ne trojet e veta te lashta, te edukuar ne oden shkolle te burrave me frymen e traditës epike te maleve tona, ashtu sikurse vllazrit e truellit kombëtar, Vuthjanet do ta ruajnë ne zemrat e tyre respektin dhe kujtimin për para ardhsit dhe flijimet qe ban ata per ket toke te shenjt, për te rujtur e kultivuar tek pasardhsit traditat me te mira te kombit, e mbi çdo gjë dashurin per njari tjetrin, për atdheun, urrejtjen per pushtuesit. Te gjithe popujt,ne bot ,ruajn ne kujtesen e tyre shekullore brez pas brezi ngjarje e personalitete te shënuara te historisë se tyre. Edhe vllazrit tone te krahinave te tjera Ilire-Shqiptare, ruajne ne kujtesen e tyre, perkujtojn me respekt ngjarjet madhore qe kane lene gjurme te pa shlyeshme ne historin e kombit tone, perkujtojn me nderim personalitet dhe trimat qe nuk kursyen as jetën e tyre per te miren e popullit e atdheut. Te gjithë ne Shqiptarët krenohemi me emrat e mbreterve Ilir, Agronit, Teuta, me Skenderbeun dhe fitoret e tij, me lidhjen e Prizerenit e personalitetet e asaj kohe, me 28 nëntorin e burrat qe ngriten flamurin ne Vlore. Nje tradite e tille ështe kultivuar edhe ne treven Vuthjane, ne Oden e Burrave. Ne këto kuvende vazhdimisht jane permende me respekt bemat e mira te para ardhsve. E njera nder to qe ka zan vend te rendsishem eshte rujtja e origjines, prejardhjes Iliro-Shqiptare. Prandej, Vuthjant kudo qe ndodhen deri ne ditet tona, e dine prejardhjen, e dine se janë autokton ne trojet e veta, por eshte e kuptueshme se disa ngjarje dhe personalitete perjashtohen ne qenien e njerzve për rendesine qe kane pasur, kane dhe do te kene. Prandaj edhe Vuthjani te fletme krenari per te paret e vet, për bemat e tyre, trimerin qe kane treguar ata per mbrojtjen e trojeve amtare qysh ne lashtësi. Te paharruara kane mbetur dhe jan percjell vazhdimisht ne Oden e Burrave luftërat e paraardhsve tane kunder pushtimeve latine, bizantine, sllave e osmane. Te gjitha trimerit jan perjetsuar ne legjenda, tregime e kënge nga anonimi popullor.

 

 

=== Lufta kundër pushtuesit osman ===