Sistemi endokrin: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Faqe e re: Pjesa endocrine Perfaqesohet nga ishujt e langerhansit qe jane grupe qelizash me madhesi 0.04-0.2 mm te shperndara ne pjesen ekzokrine dhe te kufizuara mire nga indi perreth . Ishujt ...
 
No edit summary
Rreshti 1:
Perfaqesohet'''Pjesa endocrine''' - Përfaqësohet nga ishujt e langerhansit qe janejanë grupe qelizash me madhesimadhësi 0.,04-0.,2 mm te shperndarashpërndara ne pjesenpjesën ekzokrine dhe te kufizuara mire nga indi perreth përreth. Ishujt ndertohenndërtohen nga qeliza te zbehta dhe te vogla , dhe vendosen ne forme shiritash qe anastomizojne ne menyremënyre te crregullt çrregullt. Midis shiritave qe anastomizojne gjenden kapilare gjaku me pore qe vendosen ne njenjë rrjete retikulare delicatedelikate. Hormonet qe prodhon cdoçdo qelize ne ishujt e langerhansit dhe gjenden 4 lloje qelizash A (alfa) 15-20 % B (beta) 70-75 % te te gjithave qelizave endokrine D (delta ) 5-6 % dhe qelizat e qarta C. kemi Kemi dhe qeliza D1 qe prodhojneprodhojnë peptidin intestinal vazoaktive dhe gjenden mes qelizave ekzokrine.
Pjesa endocrine
 
Perfaqesohet nga ishujt e langerhansit qe jane grupe qelizash me madhesi 0.04-0.2 mm te shperndara ne pjesen ekzokrine dhe te kufizuara mire nga indi perreth . Ishujt ndertohen nga qeliza te zbehta dhe te vogla , dhe vendosen ne forme shiritash qe anastomizojne ne menyre te crregullt .Midis shiritave qe anastomizojne gjenden kapilare gjaku me pore qe vendosen ne nje rrjete retikulare delicate. Hormonet qe prodhon cdo qelize ne ishujt e langerhansit dhe gjenden 4 lloje qelizash A(alfa)15-20% B(beta)70-75% te te gjithave qelizave endokrine D(delta )5-6%dhe qelizat e qarta C. kemi dhe qeliza D1 qe prodhojne peptidin intestinal vazoaktive dhe gjenden mes qelizave ekzokrine
Qelizat B vendosen ne qenderqendër te ishujve kurse qelizat A ne periferi kurse C dhe D janejanë te shperndarashpërndara midis qelizave B dhe A. Qelizat B ngjyrosen me fuksine aldehide. Ne to bie ne sy prania e njenjë nrnumër te madh mitokondrish dhe kompleksi Golxhi shume Ii zhvilluar qe Ii japin qelizave ngjyre acidofile. Qelizat B gjende vetemvetëm ne ishujt e lagerhansit qe gjenden ne pancreas pankreas. qelizat Qelizat B prodhojneprodhojnë insulin >(Insulina (nga lat. insula – ishull, pasi që prodhohet në të ashtuquajturit Ishujt Langerhans në pankreas) është një hormon polipeptid, që rregullon metabolizmin e karbohidrateve.
 
Luan një rol shumë të rëndësishëm në rregullimin e nivelit të glukozës (sheqerit) në gjak si dhe në terapinë e Diabetes mellitus (sëmundjes së sheqerit).
 
Insulina krijohet në pankreas në qelizat a të ujdhesave të Langerhensit. Sipas strukturës kimike është polipeptid i ndërtuar prej 51 aminoacidesh. Te të gjitha kafshët molekula e insulinës është e ndëertuar prej dy vargjeve, të cilat janë të lidhura me ura disulfide. Kur shkëputen urat disulfide bëhet inaktivizimi i insulinës. Insulina nuk mund të merret me rrugë orale, sepse ajo tretet nën veprimin e enzimeve të traktit digjestiv.
Insulina krijohet në pankreas në qelizat a të ujdhesave të Langerhensit. Sipas strukturës kimike është polipeptid i ndërtuar prej 51 aminoacidesh. Te të gjitha kafshët molekula e insulinës është e ndëertuar prej dy vargjeve, të cilat janë të lidhura me ura disulfide. Kur shkëputen urat disulfide bëhet inaktivizimi i insulinës. Insulina nuk mund të merret me rrugë orale, sepse ajo tretet nën veprimin e enzimeve të traktit digjestiv.

Insulina është hormon i rëndësishëm anabolik ( i sintezës), i cili vepron në inde të ndryshme si në mëlçi, në indin yndyror dhe në muskuj. Ajo e rrit metabolizmin e sheqernave, deponimin e glikogjenit, sintezën e proteinave, sintezën e yndyrnaveyndyrave etj. Megjithatë roli kryesor i insulinës në organizëm është në rregullimin e metabolizmit të karbohidrateve. Ajo mundëson hyrejen e glukozës në qeliza. Sekretimi i insulinës varet nga glicemia (sasia e glukozës në gjak). Dihet se glukoza e stimulon dretjpërdrejt lirimin e insulinës brenda 30-60 sekondave. Rritja e nivelit të glukozës në gjak (hiperglikeia) është faktor stimulues, i cili rrit sekrecioni e insulinës, ndërsa hipoglicemia (sasia e vogël e glukozës në gjak), ka efekt të kundërt.
 
Mungesa e insulinës në organizmin e njeriut shkakton sëmundjen e sheqerit (Diabetes mellitus). Rritja e insulinës në gjak (hiperinsulizëm) bëhet rralerralle. Në këtë rast zvogëlohet përqendrimi i glukozës dhe shfaqen kriza hiperglicemike.
Qelizat A > kane aftesi te lidhen me acidin fosfotungistik duke marre ngjyre bazofile ,keto qeliza prodhojne hormonin glukagon. Hormon që prodhohet në pankreas në ishujt e Langerhansit nga qelizat alfa. Për nga struktura kimike është polipeptid. Ka rol të rëndësishëm në homeostazën e glukozës në gjak. Kur përqendrimi i glukozës zbret nën nivelin normal që është 50 mg/dL në gjak e 60 mg/dL në serumin e gjakut(siero) glukagoni vepron mbi organet që depozitojnë glukozën nën formën e glukagonit. Këto organe janë mëlçia dhe muskujt. Nën veprimin e glukagonit këto organe aktivizojnë enzima që shpërbëjnë glikogjenin(është polisakaridi, i cili gjendet kryesisht në mëlçi dhe në muskujt e organizmit të shtazëve dhe shërben si ushqim rezervë. Teprica e glukozës në organizëm shndërrohet në glikogjen dhe rezervohet në mëlçi. Kështu p.sh gjatë punës së rëndë shpërbëhet në glukozë, të cilin organizmi e përdor si ushqim rezervë. Struktura kimike e glikogjenit është e ngjashme me atë të amidonit.)ë glukozë, duke e liruar në gjak. Si rrjedhim përqendrimi i glukozës në gjak kthehet në nivel normal. Vlerat normale të përqëndrimit të glukozës në gjak janë 50 - 100 mg/dL,ndërsa në serum 60 - 110 mg/dL. Por, këto vlera rriten pas ngrënjes.
 
Ky është hormoni i dytë i pankresasit, i cili krijohet në qelizat a të ujdhesave të Langerhansit. Sipas struktursë kimike është polipeptid i ndërtuar prej 29 aminoacidesh. Në krahasim me insulinën ka veprim të kundërt. Stimulon zbërthimin e glukogjenit e pas kësaj rritjen e glukozës në gjak (hiperglicemia), që është veprim i kundërt nga insulina. Për këtë asrye glukagoni mund të konsiderohet antagonist i insulinës. Hipoglicemia e nxit sekretimin e glukagonit, ndërsa hiperglicemia e inhobon sekretimin e tij.
Qelizat A > kane aftesiaftësi te lidhen me acidin fosfotungistik duke marre ngjyre bazofile ,keto këto qeliza prodhojneprodhojnë hormonin glukagon. Hormon që prodhohet në pankreas në ishujt e Langerhansit nga qelizat alfa. Për nga struktura kimike është polipeptid. Ka rol të rëndësishëm në homeostazën e glukozës në gjak. Kur përqendrimi i glukozës zbret nën nivelin normal që është 50 mg/dL në gjak e 60 mg/dL në serumin e gjakut (siero) glukagoni vepron mbi organet që depozitojnë glukozën nën formën e glukagonit. Këto organe janë mëlçia dhe muskujt. Nën veprimin e glukagonit këto organe aktivizojnë enzima që shpërbëjnë glikogjenin(është polisakaridi, i cili gjendet kryesisht në mëlçi dhe në muskujt e organizmit të shtazëve dhe shërben si ushqim rezervë. Teprica e glukozës në organizëm shndërrohet në glikogjen dhe rezervohet në mëlçi. Kështu p.sh gjatë punës së rëndë shpërbëhet në glukozë, të cilin organizmi e përdor si ushqim rezervë. Struktura kimike e glikogjenit është e ngjashme me atë të amidonit.)ë glukozë, duke e liruar në gjak. Si rrjedhim përqendrimi i glukozës në gjak kthehet në nivel normal. Vlerat normale të përqëndrimit të glukozës në gjak janë 50 - 100 mg/dL,ndërsa në serum 60 - 110 mg/dL. Por, këto vlera rriten pas ngrënjes.
Qelizat D prodhojne somatostatinen hormon me natyrë proteinike që prodhohet në qelizat delta të ishujve të Langerhansit në pankreas, ne hipotalam dhe në disa pjesë të tjera të aparatit tretës.
 
Ky hormon bashkëvepron me pesë receptorë kështu që ka shumë funksione. Disa nga këto funksione janë : bllokon sintesën e hormonit të rritjes dhe prolaktinës në hipofizë, bllokon sekretimin e disa substancave nga stomaku si : kolecistokinina (CCK), acidin klorhidrik (HCl), gastrina dhe secretina. Në vitet e fundit ka filluar të përdoret në terapitë kundër disa lloj tumoresh.
Ky është hormoni i dytë i pankresasit, i cili krijohet në qelizat a të ujdhesave të Langerhansit. Sipas struktursëstrukturës kimike është polipeptid i ndërtuar prej 29 aminoacidesh. Në krahasim me insulinën ka veprim të kundërt. Stimulon zbërthimin e glukogjenit e pas kësaj rritjen e glukozës në gjak (hiperglicemia), që është veprim i kundërt nga insulina. Për këtë asryearsye glukagoni mund të konsiderohet antagonist i insulinës. Hipoglicemia e nxit sekretimin e glukagonit, ndërsa hiperglicemia e inhobon sekretimin e tij.
 
Qelizat D prodhojneprodhojnë somatostatinen hormon me natyrë proteinike që prodhohet në qelizat delta të ishujve të Langerhansit në pankreas, ne hipotalam dhe në disa pjesë të tjera të aparatit tretës.
 
Ky hormon bashkëvepron me pesë receptorë kështu që ka shumë funksione. Disa nga këto funksione janë : bllokon sintesën e hormonit të rritjes dhe prolaktinës në hipofizë, bllokon sekretimin e disa substancave nga stomaku si : kolecistokinina (CCK), acidin klorhidrik (HCl), gastrina dhe secretina. Në vitet e fundit ka filluar të përdoret në terapitë kundër disa lloj tumoresh.
 
[[Kategoria:Biologji]]
[[Kategoria:Mjekësi]]